Κάτια Γέρου, Αλλάζοντας τους παλμούς της καρδιάς, Συζητήσεις για το θέατρο με την Ιόλη Ανδρεάδη, Καλειδοσκόπιο, Αθήνα 2010.
[...] Το Αλλάζοντας τους παλμούς της καρδιάς δεν είναι αυτοβιογραφία, μολονότι μαθαίνουμε πολλά τόσο για την ηθοποιό όσο και για τον άνθρωπο Κάτια Γέρου, και είναι πραγματικά πολύ έντονες οι στιγμές που, για να εξηγήσει ένα ρόλο, καταθέτει μια προσωπική ανάμνηση, μια ιστορία από τη ζωή της.
Αποτελεί μια ιδιότυπη διδασκαλία, την αποκάλυψη των μυστικών της τέχνης της, των δρόμων που διανύει για να "χτίσει" ένα ρόλο, των διαβασμάτων που υπόκεινται της σκηνικής δημιουργίας. Και είναι πολλά αυτά τα διαβάσματα, μελετήματα για το θέατρο και την υποκριτική, φιλοσοφία, ψυχολογία και ποίηση, πολλή ποίηση. Δεν βασίζεται πάνω στο ένστικτο ο ηθοποιός, λέει η Γέρου. Μοιάζει με γλύπτη: "Σμιλεύουμε πάνω μας άλλους ανθρώπους. […] Το παίξιμο έχει κάτι από την αυστηρότητα της χειρουργικής". Ο ηθοποιός δεν πρέπει να έχει καμιά απόλυτη ιδέα στο μυαλό του, όταν ξεκινάει να δουλέψει ένα ρόλο, υποστηρίζει. "Στη σκηνή δεν βλέπεις μια φωτογραφική, νατουραλιστική απεικόνιση της ζωής. υπάρχει μετουσίωση, «μετάφραση», απογείωση. Έμαθα ότι μπορούν να φτιαχτούν αξέχαστες, μαγικές εικόνες με φτωχά μέσα". Αξίζει να διαβάσει κανείς με προσοχή την ανάλυση του ρόλου του Τούζενμπαχ, από τις Τρεις Αδελφές του Τσέχοφ (σσ.63-78, πρόκειται για τη σκηνή της συνάντησής του με την αγαπημένη του Ιρίνα λίγο πριν από τη μονομαχία, όταν μέσα του κυριαρχεί ο φόβος του θανάτου), πώς αναδεικνύει λέξη με τη λέξη τον εσωτερικό πυρετό του ήρωα, προσφέροντας ταυτόχρονα το υποκριτικό πλαίσιο μέσα από το οποίο θα αναφανεί πειστικά και με ενάργεια η συναισθηματική κατάστασή του.
Πρόκειται, επίσης, για ένα βιβλίο που έχει να επιτελέσει ένα σημαντικό ακόμα ρόλο. Είναι η πρώτη και η μόνη τόσο εμπεριστατωμένη παρουσίαση και ανάλυση της μεθόδου δουλειάς του Θεάτρου Τέχνης. Είναι πράγματι κρίμα που το Θ.Τ. δεν άφησε πίσω του θεωρητικά κείμενα για την τέχνη του θεάτρου, τη δική του προσέγγιση της δραματικής τέχνης. Το βιβλίο αυτό καλύπτει ως ένα σημείο αυτό το κενό και αποτελεί ένα κομμάτι της ιστορίας του Θ.Τ. "Παρακολουθώντας τους δασκάλους μου να μιλούν, να διδάσκουν και να εργάζονται, συνειδητοποίησα ότι πρότειναν μια άλλη στάση απέναντι στο επάγγελμα. Έτσι μεταφράζω μέσα μου τις λέξεις Σχολή του Θ.Τ. Μια άλλη στάση των ανθρώπων του θεάτρου απέναντι στο θέατρο. Μια μέθοδος έρευνας σαφώς, όχι ένας τρόπος σκηνοθεσίας ή υποκριτικής. Αυτά άλλαζαν δραματικά όχι μόνο από συγγραφέα σε συγγραφέα αλλά κι από έργο σε έργο του ίδιου συγγραφέα. Άλλαζαν δραματικά μέσα στις δεκαετίες. Δεν μιλάμε, λοιπόν, για ένα τρόπο έκφρασης, αλλά για μια μέθοδο που οδηγεί σε μεγάλη ποικιλία εκφράσεων. Η «μουσική» που παρήχθη με αυτή τη μέθοδο έχει μια τεράστια γκάμα". Τα δύο dvd που συνοδεύουν το βιβλίο με αποσπάσματα μερικών από τις καλύτερες ερμηνείες της Γέρου στο θέατρο και τον κινηματογράφο αποτελούν την καλύτερη απόδειξη για τα παραπάνω.
[...] Το Αλλάζοντας τους παλμούς της καρδιάς δεν είναι αυτοβιογραφία, μολονότι μαθαίνουμε πολλά τόσο για την ηθοποιό όσο και για τον άνθρωπο Κάτια Γέρου, και είναι πραγματικά πολύ έντονες οι στιγμές που, για να εξηγήσει ένα ρόλο, καταθέτει μια προσωπική ανάμνηση, μια ιστορία από τη ζωή της.
Αποτελεί μια ιδιότυπη διδασκαλία, την αποκάλυψη των μυστικών της τέχνης της, των δρόμων που διανύει για να "χτίσει" ένα ρόλο, των διαβασμάτων που υπόκεινται της σκηνικής δημιουργίας. Και είναι πολλά αυτά τα διαβάσματα, μελετήματα για το θέατρο και την υποκριτική, φιλοσοφία, ψυχολογία και ποίηση, πολλή ποίηση. Δεν βασίζεται πάνω στο ένστικτο ο ηθοποιός, λέει η Γέρου. Μοιάζει με γλύπτη: "Σμιλεύουμε πάνω μας άλλους ανθρώπους. […] Το παίξιμο έχει κάτι από την αυστηρότητα της χειρουργικής". Ο ηθοποιός δεν πρέπει να έχει καμιά απόλυτη ιδέα στο μυαλό του, όταν ξεκινάει να δουλέψει ένα ρόλο, υποστηρίζει. "Στη σκηνή δεν βλέπεις μια φωτογραφική, νατουραλιστική απεικόνιση της ζωής. υπάρχει μετουσίωση, «μετάφραση», απογείωση. Έμαθα ότι μπορούν να φτιαχτούν αξέχαστες, μαγικές εικόνες με φτωχά μέσα". Αξίζει να διαβάσει κανείς με προσοχή την ανάλυση του ρόλου του Τούζενμπαχ, από τις Τρεις Αδελφές του Τσέχοφ (σσ.63-78, πρόκειται για τη σκηνή της συνάντησής του με την αγαπημένη του Ιρίνα λίγο πριν από τη μονομαχία, όταν μέσα του κυριαρχεί ο φόβος του θανάτου), πώς αναδεικνύει λέξη με τη λέξη τον εσωτερικό πυρετό του ήρωα, προσφέροντας ταυτόχρονα το υποκριτικό πλαίσιο μέσα από το οποίο θα αναφανεί πειστικά και με ενάργεια η συναισθηματική κατάστασή του.
Πρόκειται, επίσης, για ένα βιβλίο που έχει να επιτελέσει ένα σημαντικό ακόμα ρόλο. Είναι η πρώτη και η μόνη τόσο εμπεριστατωμένη παρουσίαση και ανάλυση της μεθόδου δουλειάς του Θεάτρου Τέχνης. Είναι πράγματι κρίμα που το Θ.Τ. δεν άφησε πίσω του θεωρητικά κείμενα για την τέχνη του θεάτρου, τη δική του προσέγγιση της δραματικής τέχνης. Το βιβλίο αυτό καλύπτει ως ένα σημείο αυτό το κενό και αποτελεί ένα κομμάτι της ιστορίας του Θ.Τ. "Παρακολουθώντας τους δασκάλους μου να μιλούν, να διδάσκουν και να εργάζονται, συνειδητοποίησα ότι πρότειναν μια άλλη στάση απέναντι στο επάγγελμα. Έτσι μεταφράζω μέσα μου τις λέξεις Σχολή του Θ.Τ. Μια άλλη στάση των ανθρώπων του θεάτρου απέναντι στο θέατρο. Μια μέθοδος έρευνας σαφώς, όχι ένας τρόπος σκηνοθεσίας ή υποκριτικής. Αυτά άλλαζαν δραματικά όχι μόνο από συγγραφέα σε συγγραφέα αλλά κι από έργο σε έργο του ίδιου συγγραφέα. Άλλαζαν δραματικά μέσα στις δεκαετίες. Δεν μιλάμε, λοιπόν, για ένα τρόπο έκφρασης, αλλά για μια μέθοδο που οδηγεί σε μεγάλη ποικιλία εκφράσεων. Η «μουσική» που παρήχθη με αυτή τη μέθοδο έχει μια τεράστια γκάμα". Τα δύο dvd που συνοδεύουν το βιβλίο με αποσπάσματα μερικών από τις καλύτερες ερμηνείες της Γέρου στο θέατρο και τον κινηματογράφο αποτελούν την καλύτερη απόδειξη για τα παραπάνω.
Μαθήτρια κάποτε του Θεάτρου Τέχνης, στο σανίδι τριάντα χρόνια τώρα, αλλά και δασκάλα νέων ηθοποιών εδώ και καιρό, η Κάτια Γέρου, με παρρησία και απλότητα, καταθέτει την πολύτιμη μαρτυρία της.
Πηγή: Μάρω Τριανταφύλλου, "Αλλάζοντας τους παλμούς της καρδιάς", εφ. Η Εποχή, 16 Ιανουαρίου 2011.
0 comments: