Ο Μάρτιν ΜακΝτόνα γεννήθηκε στις 26 Μαρτίου του 1970 στο Κάμπεργουελ, ένα προάστιο του Λονδίνου, από γονείς Ιρλανδούς. Η μητέρα του και ο πατέρας του αργότερα επέστρεψαν στο Γκάλγουεϊ της Ιρλανδίας αφήνοντας τον Μάρτιν και τον αδερφό του (σεναριογράφο σήμερα Τζον Μάικλ ΜακΝτόνα) στο Λονδίνο. Ο Μάρτιν εγκατέλειψε το σχολείο στα δεκάξι του, επειδή ένας καθηγητής "είχε το θράσος να αμφισβητήσει τα γραπτά του" και άρχισε να ζει από επιδόματα ανεργίας. Έγραψε είκοσι δύο ραδιοφωνικά έργα —που απορρίφθηκαν όλα— και αρκετά κινηματογραφικά σενάρια για να καταλήξει στη συγγραφή θεατρικών έργων, όπου και συνάντησε την επιτυχία.Κατά τη διάρκεια επισκέψεών του στο Γκάλγουεϊ τα καλοκαίρια, ο ΜακΝτόνα ήρθε σε επαφή και εξοικειώθηκε με την αγγλική διάλεκτο που ομιλούνταν στη δυτική Ιρλανδία και της οποίας αργότερα θα έκανε χρήση στα θεατρικά του έργα. Ο συνδυασμός που προέκυψε από την τραχιά επαρχιακή διάλεκτο, τον πρωτόγονο συμβολισμό και το μαύρο χιούμορ γέννησε ένα εκρηκτικό μείγμα γραφής, που παραπέμπει στα έργα του Τζον Μιλινγκτον Σινγκ, του Χάρολντ Πίντερ, του Ντέιβιντ Μάμετ, καθώς και στη σύγχρονη βρετανική τηλεοπτική κωμωδία.
Το 1996 του απονεμήθηκε το βραβείο του Θεατρικού Κύκλου Κριτικών του Λονδίνου για τον "πλέον υποσχόμενο θεατρικό συγγραφέα" (Critics' Theatre Awards - Most Promising Playwright) για το πρώτο του θεατρικό έργο Η βασίλισσα της ομορφιάς. Η πρεμιέρα του έργου δόθηκε στο Δημοτικό Θέατρο του Γκάλγουεϊ και ένα μήνα αργότερα στο Royal Court Theatre του Λονδίνου στο πλαίσιο παρουσίασης πρωτοεμφανιζόμενων ταλαντούχων συγγραφέων.
Το 1998 έγινε ο πρώτος συγγραφέας μετά τον Ουίλιαμ Σαίξπηρ που είδε τέσσερα από τα έργα του να παρουσιάζονται σε θεατρικές σκηνές του Λονδίνου σε μία και μοναδική χρονιά!
Το σύνολο των θεατρικών του έργων ως τώρα περιλαμβάνει δύο τριλογίες, την Τριλογία του Λίνεϊν (Leenane Trilogy) και την Τριλογία του Αράν (The Aran Islands Trilogy) καθώς και τη μακάβρια φαντασίωση Ο Πουπουλένιος (The Pillowman) και δύο βραβευμένα ραδιοφωνικά θεατρικά, ανάμεσα στα οποία το έργο The Tale of The Wolf and the Woodcutter. Τον Μάρτιο του 2006 κέρδισε το βραβείο Όσκαρ καλύτερης ταινίας μικρού μήκους για το Six Shooter, το οποίο έγραψε και σκηνοθέτησε ο ίδιος. Τον Ιανουάριο του 2008 έκανε πρεμιέρα στο φεστιβάλ κινηματογράφου Σάντανς η πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους με τίτλο Αποστολή στην Μπριζ (In Bruges).
Ορισμένοι κριτικοί, ιδίως μέσα στην Ιρλανδία, αντιμετωπίζουν τη δουλειά του ΜακΝτόνα με καχυποψία. Η αγγλική καταγωγή του και η λονδρέζικη παιδική του ηλικία έχουν κάνει κάποιους να αμφισβητήσουν τα διαπιστευτήριά του, την αξιοπιστία του και τη γνησιότητα της σχέσης του με την ιρλανδική κουλτούρα. Πολλοί ιρλανδοί ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι το έργο του είναι ουσιαστικά μια γελοιοποίηση του ιρλανδικού στοιχείου. Σε μια κριτική της η Ελίζαμπεθ Ο' Νιλ σχολιάζει: "Ένας σύγχρονος Σινγκ ή ένας Άγγλος Τσάνσερ;". Τα θεατρικά έργα του ΜακΝτόνα έχουν διχάσει από τη στιγμή που Η βασίλισσα της ομορφιάς κατέπληξε την παγκόσμια σκηνή το 1996. Το κοινό έχει χωριστεί σε δύο στρατόπεδα: σε αυτούς που υποστηρίζουν ότι ο ΜακΝτόνα κατάφερε να καταγράψει το μαύρο χιούμορ και τη νοοτροπία της μεταμοντέρνας αγροτικής Ιρλανδίας, και σε αυτούς που θεωρούν ότι χλευάζει την Ιρλανδία και τους ιρλανδούς, χρησιμοποιώντας στη σάτιρά του τη στερεοτυπική απεικόνιση του "ανόητου" ιρλανδού.
Τριλογία του Λίνεϊν.
Η βασίλισσα της ομορφιάς (The Beauty Queen of Leenane, 1996). Η δυσλειτουργική σχέση μιας γυναίκας με την αυταρχική μητέρα της εντείνεται όταν για την πρώτη παρουσιάζεται η τελευταία ευκαιρία να αγαπήσει, γεγονός που για τη δεύτερη προοιωνίζει ένα μάλλον φριχτό τέλος. Υποψήφιο για βραβείο Τόνι καλύτερου έργου το 1998.
Το κρανίο της Κονεμάρα (A Skull in Connemara, 1997). Η δουλειά ενός άνδρα από την Κονεμάρα είναι να θρυμματίζει ανθρώπινους σκελετούς που βρίσκονται σε παλιούς τάφους. Τελευταίος πελάτης του: η γυναίκα που σκότωσε πριν από πολλά χρόνια δήθεν τυχαία.
Εδώ άγρια Δύση (Lonesome West, 1997). Μια προσαρμοσμένη στα ιρλανδικά πρότυπα εκδοχή του έργου True West του Σαμ Σέπαρντ, στο οποίο δύο αδέρφια φιλονικούν σαν αποτέλεσμα του τάχα τυχαίου θανατηφόρου πυροβολισμού του πατέρα τους. Υποψήφιο για βραβείο Τόνι καλύτερο έργου το 1999.
Πηγή: Μάρτιν ΜακΝτόνα, Η βασίλισσα της ομορφιάς, πρόγραμμα παράστασης, θέατρο Βικτώρια, Αθήνα 2008, σ. 19-21.
Τώρα στη θεατρική σκηνή
Άγρια μοναξιά, σε σκηνοθεσία Σπύρου Αθηναίου. (βασισμένο στο έργο Lonesome West του Μάρτιν ΜακΝτόνα).
Μια ιδέα βασισμένη στο ζοφερό τοπίο που μας μεταφέρει το κείμενο του ΜακΝτόνα ξαναεπεξεργασμένη, προσαρμοσμένη και διασκευασμένη ετσι ώστε να αρπάζει τον θεατή απο το σβέρκο και να του προσφέρει δονήσεις μέχρι να λάβει το μήνυμα. Μια μετάφραση πάνω σε ένα αγγλικό κείμενο που μας δείχνει με ένα χιουμοριστικό τρόπο τη στιγνή πραγματικότητα και μας πλημμυρίζει με συναισθηματική ειλικρίνεια. Το κείμενο χαρακτηρίζεται από τους έντονους διαλόγους, την αμεσότητα και τη ζωντάνια του αγγλικού θεάτρου των τελευταίων χρόνων. Ωστόσο, κάτω από την αδρή επιφάνεια του κωμικού, αποκαλύπτονται οι τραγικές πτυχές του σύγχρονου κόσμου.
Δύο Ιρλανδοί αδελφοί, ο Κ και ο Β, ζουν μαζί στο πατρικό τους σπίτι. Μετά την εν ψυχρώ δολοφονία του πατέρα τους από τον μεγάλο αδελφό (Κ), έχουν μοναδικό σκοπό να πληγώνει ο ένας τον άλλο. Οι προσπάθειες του ιερέα Γ και της μικρής Γκ, να συμφιλιώσουν τα δύο αδέλφια δεν καρποφορούν. Έτσι οι δύο οδηγούνται σε ένα μονόδρομο πρωτοφανούς αντιπαλότητας.
Info: Μετάφραση: Βασιλική Τζάμου, διασκευή–προσαρμογή Σπύρος Αθηναίου, βοηθός σκηνοθέτη Γιώργος Λιάσιος, μουσική Μπάμπης Παπαδόπουλος, Σκηνογραφία-ενδυματολογία Ηλένια Δουλαδίρη, βοηθός Σκηνογράφου Κώστας Πασχαλίδης, σχεδιασμός φωτισμού Ελίζα Αλεξανδροπούλου, Stage Fighting Bαγγέλης Μανιτάκης.
Παίζουν: Γρηγόρης Παπαδόπουλος, Σταύρος Ευκολίδης, Κίμων Κουρής, Βασιλική Τζάμου.
Μια παραγωγή της ομάδας Perros.
Στο θέατρο Όρα, Θεσσαλονίκη. Από 20 Σεπτεμβρίου μέχρι 14 Οκτωβρίου.
0 comments: