Ο Μπάρκερ πέρα από τα θεατρικά κείμενα έχει καταθέσει τις απόψεις του για το θέατρο και τη ζωή σε μια σειρά δοκιμίων. Μέσα από τα δοκίμια αναδεικνύεται, επίσης, η ιδιαίτερη θεατρική φόρμα που δημιούργησε, το ονομαζόμενο θέατρο της Καταστροφής· ένα προσωπικό θεατρικό στίγμα με συγκεκριμένες αρχές και στόχους, τόσο στο ζήτημα της γραφής και του θεατρικού περιεχομένου όσο και στη σχέση του κοινού με το θεατρικό γεγονός.
Το θέατρο της Καταστροφής βασίζεται στην ιδέα πως η φρίκη που συναντά ο άνθρωπος σε αυτόν τον κόσμο μπορεί να χρησιμεύσει στον εξευγενισμό του, αν έρθει αντιμέτωπος με τις θεμελιώδεις αλήθειες του ανθρώπινου δράματος. Σύμφωνα με τον Μπάρκερ, μέσα από τις «γκροτέσκ» αναλογίες της τραγωδίας το άτομο καθίσταται ικανό να βιώσει και να αναπτύξει ένα είδος ανθρωπισμού. Τέτοια καταστροφικά συμβάντα απελευθερώνουν το άτομο από την αυταπάτη και την εμμονή να επιδιώκει την εύρεση της αλήθειας.[1]
Αυτό που επιδιώκει ο Μπάρκερ μέσα από το θέατρο της Καταστροφής είναι να καλέσει το θεατή να σκεφτεί, να προχωρήσει ένα βήμα παρακάτω από τα εύκολα πεδία σκέψης που του παρέχει η πλειοψηφία των πνευματικών εμπειριών που έχει. Είναι αυτό που ο Charles Lamb αποκαλεί, στο ομώνυμο βιβλίο του, ένα «θέατρο της αποπλάνησης».[2] Ο Μπάρκερ καλεί τον θεατή να εξερευνήσει τα όρια της ηθικής εμπειρίας και του συναισθήματος. Το θέατρο του Μπάρκερ δεν είναι ένα μέσο για μάθηση και διδασκαλία. Είναι ένα θέατρο που απαιτεί προσπάθεια, προκαλώντας αδιάκοπα τον θεατή. Μια βασική αρχή του θεάτρου της Καταστροφής είναι ότι η τέχνη δεν είναι εύπεπτη. Έχει περισσότερο σαν στόχο να ερεθίσει τη συνείδηση.[3]
Το θέατρο της Καταστροφής απευθύνεται σε όσους υποφέρουν από τον ακρωτηριασμό της φαντασίας. Η τέχνη που γίνεται με μηχανικό τρόπο, η ιδεολογική τέχνη (η διασκεδαστική ή η διδακτική) εντείνει τον πόνο, αλλά ταυτόχρονα επιτείνει την ασαφή επιθυμία για την αποκατάσταση της ηθικής σκέψης, που είναι η αποστολή του θεάτρου. Το θέατρο της Καταστροφής είναι, επιπλέον, ένα θέατρο της παράδοσης. Δεν ανοίγει διάλογο με όσους δημιουργούν πόλους αφήγησης και χαρακτήρων, με όσους μιλούν με διαύγεια και υπευθυνότητα.[4] Φέρνοντας τον θεατή αντιμέτωπο με το παράλογο και την άστατη θέληση των χαρακτήρων, με έναν τρόπο απίστευτα άμεσο, εκφραστικό και οικείο, ο Μπάρκερ επιτρέπει στον θεατή να γίνει ένας προνομιακός μάρτυρας των απαγορευμένων πράξεων και των «εγκληματικών» σκέψεων.
Το ζητούμενο στο θέατρο της Καταστροφής του Μπάρκερ είναι να αναδειχθεί ο τρόπος λειτουργίας των ανθρώπων όταν αυτοί βρίσκονται έξω από την ομαλή ροή των πραγμάτων. Σύμφωνα με τον Μπάρκερ, σε μια καταστροφική στιγμή τα κοινά σημεία που αποτελούν τον ιστό της οργάνωσης των ανθρώπινων κοινωνιών —ηθική, θρησκεία, επιστήμη, γλώσσα— παύουν να υφίστανται και αρχίζουν να καταρρέουν.[5]
[1] Ian Tully Barr, «Censorship threatens freedom», Protem, τμ. 30, τχ. 16 (26/3/1991), σ. 5.
[2] Charles Lamb, Howard Barker’s Theatre of Seduction, Harwood Academic Publishers, Άμστερνταμ 1997.
[3] Steve Chinna, «The cliff, or the ‘stinking hospital bed’?: Howard Barker’s Gertrude – The cry», Salt Magazine, τχ. 2 (2008) [http://www.saltpublishing.com/saltmagazine/issues/02/index.htm# (16/12/2011)]
[4] Charles Lamb, Howard Barker’s Theatre of Seduction, σ. 15.
[5] Lynne Bradley, Adapting King Lear for the stage, Ashgate Publishing, Surrey 1988, σ. 174.
Τώρα στη Θεσσαλονίκη
Und του Χάουαρντ Μπάρκερ.
Μια μοναχική γυναίκα περιμένει τον εραστή της.
Καθώς η αργοπορία του παρατείνεται, η γυναίκα ισορροπεί ανάμεσα στο θέλω και στο πρέπει, τον έρωτα και την προδοσία, τη μοναξιά και την εγκατάλειψη, το μαύρο και το άσπρο. Ο φόβος και η εσωτερική δύναμη αναμετρώνται συνεχώς....
Ο άνδρας – εραστής που άλλοτε εμφανίζεται ως ο ιδανικός εραστής και άλλοτε ως ο δαίμονας που την καταδιώκει δεν θα εμφανιστεί όπως εκείνη τον φαντάζεται....
Είναι έτοιμη να φτάσει στα άκρα;
Ένα κείμενο που βουτάει στη διττή φύση του ανθρώπου. Στην ατέρμονη συνδιαλλαγή της λογικής με το συναίσθημα, ένα υπαρξιακό πρόβλημα που από προσωπικό γίνεται οικουμενικό.
Καθώς η αργοπορία του παρατείνεται, η γυναίκα ισορροπεί ανάμεσα στο θέλω και στο πρέπει, τον έρωτα και την προδοσία, τη μοναξιά και την εγκατάλειψη, το μαύρο και το άσπρο. Ο φόβος και η εσωτερική δύναμη αναμετρώνται συνεχώς....
Ο άνδρας – εραστής που άλλοτε εμφανίζεται ως ο ιδανικός εραστής και άλλοτε ως ο δαίμονας που την καταδιώκει δεν θα εμφανιστεί όπως εκείνη τον φαντάζεται....
Είναι έτοιμη να φτάσει στα άκρα;
Ένα κείμενο που βουτάει στη διττή φύση του ανθρώπου. Στην ατέρμονη συνδιαλλαγή της λογικής με το συναίσθημα, ένα υπαρξιακό πρόβλημα που από προσωπικό γίνεται οικουμενικό.
Info: Und του Χάουαρντ Μπάρκερ, από την ομάδα Oberon, σε σκηνοθεσία Διονύση Καραθανάση, μετάφραση Έλσης Σακελλαρίδου, σκηνικά-κοστούμια Μαρία Δήμητρα Βέττα, σχεδιασμό ήχων Jacob Brosda και φωτισμούς της Κέλλυς Εφραιμίδου.
Παίζουν: Δήμητρα Σιάχου, Αλεξάνδρα Σίμου.
Στο Studio Κοιτώνες, (πρώην στρατόπεδο Κόδρα, Θεμ. Σοφούλη 125, Θεσσαλονίκη), από 11 Ιανουαρίου.
0 comments: