ΕΛΠΙΔΑ
Με ρωτούν πάντα για κάθε καινούργιο έργο μου: "Που βρίσκεται η ελπίδα;" Η απάντηση είναι απλή. Βρίσκεσαι σε ένα δωμάτιο με κλειστές κουρτίνες. Δεν αναρωτιέσαι ποτέ πού είναι ο ουρανός, αν έχει φύγει. Ο ουρανός είναι πάντα εκεί.
Έχεις ένα λαχείο. Ελπίζεις πως θα κερδίσεις. Ο συγγραφέας πρέπει να είναι στραμμένος προς την πραγματικότητα, στον αριθμό του λαχείου. Η ελπίδα είναι το κοινό.
ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ
Το έργο είναι το κείμενο της δημοκρατίας. Όταν το ακροατήριο στην αρχαία Ελλάδα κοιτούσε στην ορχήστρα και στη σκηνή των θεάτρων έβλεπε τον εαυτό του.
[..] Τώρα το κοινό κοιτάζει μια οθόνη. Η οθόνη δεν μπορεί να το κοιτάξει, είναι "τυφλή". Έτσι γίνεσαι τυφλός κοιτάζοντάς την. Δεν είναι απλό θέμα. Είναι μια μετάλλαξη. Τα μάτια είναι τα όργανα της όρασης. Μέσα από την οθόνη δεν μπορείς να αγγίξεις, να μυρίσεις, να γευτείς. Η κινηματογραφική ταινία είναι μια ιδιαίτερη μορφή μυθοπλασίας, είναι το κλείσιμο του ματιού του τυφλού. Η σύγχρονη θεατρική σκηνή έχει προσβληθεί από την τύφλωση των οθονών. Η σκηνή δεν ήταν ποτέ άλλοτε τόσο διεφθαρμένη. Πρέπει να υπάρξει ένα νέο θέατρο. Μέσα σε αυτό, το κοινό θα βλέπει και πάλι επί σκηνής τον εαυτό του. Θα είναι κάτι επαναστατικό, διότι είναι δημοκρατικό.
ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
Διάβασα πρόσφατα σε ένα άρθρο: "Το πολιτικό θέατρο φέρνει θέματα σε δημόσιο διάλογο". Ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Το θέατρο αντλεί θεματολογία από την δημόσια, λαϊκή συζήτηση. Τα έργα δεν είναι πολιτικά. Αναλύουν την επικαιρότητα. Δεν έχουμε πολιτικό θέατρο. Η πολιτική σκέψη, ωστόσο, είναι ο πυρήνας του δράματος. Το θέατρο παρακολουθεί τη σχέση ανάμεσα στο άτομο και την πολιτεία. Πώς το ένα δημιουργεί το άλλο. Το πολιτικό θέατρο πρέπει να εξετάζει τα βαθύτερα παράδοξα της ανθρώπινης ύπαρξης. Το ελληνικό θεατρικό έργο το έκανε αυτό για μας. Ολόκληρος ο δυτικός πολιτισμός βασίζεται σε αυτήν την κληρονομιά. Είναι μια κληρονομιά που έχουμε εξαντλήσει. Το θέατρο μας —όπως η κουλτούρα και η πολιτική μας σκέψη— έχουν πεθάνει. Αν δεν δημιουργήσουμε ένα νέο θέατρο, τα πάντα θα χαθούν. Δεν έχουμε ζήσει κάτι πιο σοβαρό. Είναι κι αυτό ένα είδος κρίσης.
ΑΓΝΟΤΗΤΑ
Το θέατρο Royal Court παρουσίασε το δεύτερο έργο μου στις αρχές της δεκαετίας του 60. Είχα δεχτεί επιθέσεις και χαρακτηρισμούς, όπως "ο απόλυτα εκφυλισμένος, φαύλος συγγραφέας". Πριν ένα χρόνο οι υπεύθυνοι του Royal Court μου είπαν πως η ηθική μου αγνότητα με εμπόδισε να έλθω σε επαφή με το κοινό.
Το πρώτο μου έργο —που επίσης παρουσιάστηκε στο Royal Court— εκτυλίσσεται σε ένα αγροτικό περιβάλλον. Στο επίκεντρο ένας φόνος. Ο δολοφόνος ήταν ένας ενάρετος, καλός άνθρωπος. Κυρίαρχη θεματική η πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης. Πέρσι το Royal Court παρουσίασε ένα έργο με αντίστοιχη θεματολογία. Σ' αυτό υπήρχε, επίσης, ένας κατ' επίφαση καλός άνθρωπος. Ήταν διεφθαρμένος (και επικίνδυνος για το παιδί του), αλλά είχε χρυσή καρδιά! Ο άνθρωπος αυτός χτυπήθηκε από κάποιον άλλο. Το έργο συνδυάζει την σοβαρότητα των ειδήσεων του News of the World με την ευαισθησία που έχουν τα ρομαντικά μυθιστορήματα των εκδόσεων Mills and Boon.
Τι έχει αλλάξει; Ας είμαστε σοβαροί και ας κάνουμε ένα βήμα αλλαγής.
Four short essays on drama by Edward Bond 2011, http://www.edwardbond.org/Theory/theory.html
Τώρα στη Θεσσαλονίκη
Τίποτα δικό μου του Έντουαρντ Μποντ, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Οικονόμου.
Το έργο διαδραματίζεται στο μέλλον, στο έτος 2077, σε μια απροσδιόριστη χώρα του δυτικού κόσμου. Η επιχείρηση "αναμόρφωσης" των προαστίων έχει φέρει τέλος στις εξάρσεις των ανεξέλεγκτων αυτοκτονιών που είχαν παρατηρηθεί. Η τάξη και η πειθαρχία είναι πλέον εξασφαλισμένες μέχρι θανάτου. Η οποιαδήποτε επίδειξη συναισθηματικής αδυναμίας εξαλείφεται στιγμιαία. Σε αυτό το περιβάλλον, που θυμίζει έντονα το 1984 του Τζωρτζ Όργουελ, ένα ζευγάρι συμβιώνει σε ένα άδειο σαν κελί δωμάτιο. Δεν έχουν τίποτα δικό τους. Δεν τους ανήκει ούτε η ζωή τους. Στο χώρο αυτό και στη "στείρα" ζωή του ζευγαριού, στερημένη από τα πάντα, ακόμα και τη στοιχειώδη επικοινωνία, εισβάλλει ξαφνικά ένας "άγνωστος" που ισχυρίζεται ότι είναι ο αδερφός της συζύγου. Ο παράξενος αυτός επισκέπτης αποτελεί τεράστιο κίνδυνο ως φορέας αυτού ακριβώς που είναι παράνομο να υφίσταται: της μνήμης του παρελθόντος. Η ωρολογιακή βόμβα που περιέχει τη νοσταλγία, την ανάγκη για επαφή και επικοινωνία, την ανθρώπινη φύση, είναι έτοιμη να εκραγεί ανά πάσα στιγμή…
Το Τίποτα δικό μου (Have I none, 2000) αναφέρεται, με πολύ χιούμορ, σε μια εφιαλτική κοινωνία του μέλλοντος που θα μπορούσε να είναι η λογική συνέχεια αυτής που ζούμε σήμερα. Μια εποχή απώλειας της ανθρώπινης συνείδησης, όπου η ελευθερία εξουσιάζεται. Μετά από μια περίοδο άσκοπης και αλόγιστης κατανάλωσης υλικών αγαθών, όπου η τεχνητή ευμάρεια και ευτυχία έχει παρασύρει τον άνθρωπο σε έναν τρόπο ζωής που δε βρίσκει σε αυτόν κανένα νόημα, η λύση έρχεται με την εκούσια εγκαθίδρυση ενός καθεστώτος στο οποίο απαγορεύεται οτιδήποτε θυμίζει το παρελθόν όπως είναι οι σχέσεις με την πατρική οικογένεια, τα υλικά αγαθά, την Τέχνη κ.α. Όλοι συμμορφώνονται με το νέο καθεστώς, το υπηρετούν κι έτσι διατηρείται η τάξη. Όποιος αποκλίνει έστω και λίγο από αυτό, είναι επικίνδυνος. Η απειλή είναι πια ταυτόσημη με το καθεστώς και καθορίζει τη ζωή των πολιτών.
Το Τίποτα δικό μου (Have I none, 2000) αναφέρεται, με πολύ χιούμορ, σε μια εφιαλτική κοινωνία του μέλλοντος που θα μπορούσε να είναι η λογική συνέχεια αυτής που ζούμε σήμερα. Μια εποχή απώλειας της ανθρώπινης συνείδησης, όπου η ελευθερία εξουσιάζεται. Μετά από μια περίοδο άσκοπης και αλόγιστης κατανάλωσης υλικών αγαθών, όπου η τεχνητή ευμάρεια και ευτυχία έχει παρασύρει τον άνθρωπο σε έναν τρόπο ζωής που δε βρίσκει σε αυτόν κανένα νόημα, η λύση έρχεται με την εκούσια εγκαθίδρυση ενός καθεστώτος στο οποίο απαγορεύεται οτιδήποτε θυμίζει το παρελθόν όπως είναι οι σχέσεις με την πατρική οικογένεια, τα υλικά αγαθά, την Τέχνη κ.α. Όλοι συμμορφώνονται με το νέο καθεστώς, το υπηρετούν κι έτσι διατηρείται η τάξη. Όποιος αποκλίνει έστω και λίγο από αυτό, είναι επικίνδυνος. Η απειλή είναι πια ταυτόσημη με το καθεστώς και καθορίζει τη ζωή των πολιτών.
info: Μετάφραση Θεατρική ομάδα ριSκο, σκηνικά-κοστούμια Έλενα Κώτση, φωτισμοί Στράτος Κουτράκης, μουσική επιμέλεια Βαγγέλης Οικονόμου, βοηθοί σκηνοθέτη Έλενα Δαμίγου–Λίλη Λαμπούδη.
Παίζουν: Αγγέλα Μπολέτση, Ορέστης Παλιαδέλης, Δημήτρης Τσάκας–Γιώργος Σαββίδης (διπλή διανομή).
Μια παραγωγή της ομάδας ριSκο.
Στο studio Κοιτώνες, του πρώην στρατοπέδου Κόδρα, από 3 Νοεμβρίου.
0 comments: