Τους καλύτερους καλλιτέχνες του θεάτρου πιο εύκολα τους βρίσκεις μακριά από τη σκηνή. Και οι πλείστοι από αυτούς γενικά δεν ενδιαφέρονται για το θέατρο, ως μια μηχανή αντιγραφής δραματικών συμβάσεων και αναπαραγωγής κοινοτυπιών.
Αναζητούν την πάλλουσα πηγή, τα ζώντα ρεύματα που έχουν την τάση να παρακάμπτουν τις θεατρικές αίθουσες και τα πλήθη των ανθρώπων, που τείνουν να μιμούνται τον έναν κόσμο ή τον άλλο.
Μιμούμαστε αντί να δημιουργούμε κόσμους, οι οποίοι να εστιάζονται ή έστω να βασίζονται στον διάλογο με ένα κοινό και σε αισθήματα που διογκώνονται κάτω από την επιφάνεια. Και πράγματι, δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να αποκαλύπτει τα κρυμμένα πάθη καλύτερα από το θέατρο.
Τις περισσότερες φορές στρέφομαι προς την πεζογραφία για καθοδήγηση. Καθημερινά φέρνω στο μυαλό μου συγγραφείς οι οποίοι σχεδόν εκατόν χρόνια πριν αφηγήθηκαν προφητικά μα και διακριτικά την παρακμή των ευρωπαϊκών θεών, εκείνο το λυκόφως που βύθισε τον πολιτισμό μας στο σκοτάδι, ένα σκοτάδι που δεν έχει ακόμη φωτιστεί. Φέρνω στο μυαλό μου τον Φραντς Κάφκα, τον Τόμας Μαν, τον Μαρσέλ Προυστ. Σήμερα θα λογάριαζα ανάμεσα στους προφήτες και τον Τζον Μάξγουελ Κούτσι.
Η κοινή αίσθηση που είχαν του αναπόφευκτου τέλους του κόσμου —όχι του πλανήτη, αλλά του προτύπου των ανθρωπίνων σχέσεων— και της κοινωνικής τάξης πραγμάτων και αναταραχής, είναι δριμύτατα επίκαιρη για μας, εδώ και τώρα. Για μας που ζούμε μετά το τέλος του κόσμου. Για μας που ζούμε απέναντι στα εγκλήματα και τις συγκρούσεις που εκρήγνυνται καθημερινά σε νέους τόπους και σε ρυθμούς τόσο γοργούς που ούτε τα πανταχού παρόντα ΜΜΕ δεν προλαβαίνουν να καταγράφουν. Αυτές οι πυρκαγιές γρήγορα καταντούν πληκτικές και εξαφανίζονται από τα δελτία τύπου, για να μην επιστρέψουν ποτέ. Και εμείς αισθανόμαστε ανήμποροι, τρομοκρατημένοι, και εγκλωβισμένοι. Δεν μπορούμε πια να κτίζουμε πύργους, και τα τείχη που πεισματικά κατασκευάζουμε δεν μας προστατεύουν από τίποτα, αντιθέτως, αυτά τα ίδια έχουν ανάγκη από προστασία και φροντίδα, απομυζώντας ένα μεγάλο μέρος της ζωτικής μας ενέργειας. Δεν έχουμε πια το κουράγιο για να προσπαθούμε να δούμε πέρα από την πύλη, πίσω από το τείχος. Και είναι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο που θα πρέπει να υπάρχει το θέατρο και εδώ θα πρέπει να αναζητήσει τη δύναμή του. Στο να κρυφοκοιτάζει μέσα εκεί, όπου απαγορεύεται.
"Ο μύθος αναζητεί να εξηγήσει ό,τι δεν δύναται να εξηγηθεί. Επειδή είναι ριζωμένος στην αλήθεια, θα πρέπει να περατωθεί στο ανεξήγητο" - έτσι περιέγραψε ο Κάφκα τη μεταμόρφωση του μύθου του Προμηθέα. Πιστεύω ακράδαντα ότι με τα ίδια λόγια θα πρέπει να περιγράψουμε το θέατρο. Και είναι αυτό το είδος θεάτρου, το ριζωμένο στην αλήθεια και το οποίο περατώνεται στο ανεξήγητο που εύχομαι σε όλους τους εργάτες του, εκείνους επάνω στη σκηνή και εκείνους κάτω στην πλατεία, και το εύχομαι από τα βάθη της καρδιάς μου.
*Ο Κριστόφ Βαρλικόφσκι γεννήθηκε στην Πολωνία το 1962 και είναι ένας από τους σημαντικότερους ευρωπαίους σκηνοθέτες της γενιάς του. Σε συνεργασία με τη σκηνογράφο Malgorzata Szczęśniak, ο Βαρλικόφσκι δημιουργεί εξαιρετικές θεατρικές εικόνες στις παραστάσεις του. Μέσα από τη σκηνοθετική μεθοδολογία του οδηγεί τους ηθοποιούς να φθάσουν στα βαθύτερά δημιουργικά στρώματα τους. Η παραγωγή του "Καθαροί Πια" της Σάρα Κέιν, η οποία παρουσιάστηκε το 2002 στο Φεστιβάλ Αβινιόν και στο Φεστιβάλ Θεάτρου Αμερικής στο Μόντρεαλ, διακρίθηκε ευρέως και αποτέλεσε σημείο-σταθμό στη διεθνή παρουσία του Βαρλικόφσκι.
Από το 2008 είναι ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Νέου Θεάτρου (Nowy Teatr) στη Βαρσοβία, όπου έχει σκηνοθετήσει μέχρι στιγμής τέσσερεις παραστάσεις, βασισμένες σε πολυδιάστατες διασκευές κειμένων: (A)pollonia (2009), The End (2010), African Tales by Shakespeare (2011) και Kabaret warszawski (2013). Αυτή την περίοδο ετοιμάζει μια δραματουργική διασκευή του έργου "Αναζήτηση του χαμένου καιρού" του Μαρσἐλ Προυστ. Στο Νέο Θέατρο ο Βαρλικόφσκι έχει αναπτύξει μια εντελώς δική του θεώρηση για τον ρόλο που καλείται να διαδραματίσει το θέατρο στην κοινωνία, εμπλέκοντας και το κοινό στη συζήτηση αυτή. Το σύνθημα του θεάτρου του είναι "Δραπετεύοντας από το θέατρο".
Οι θεατρικές παραγωγές του Βαρλικόφσκι παρουσιάστηκαν στα σημαντικότερα φεστιβάλ: Φεστιβάλ Αβινιόν, Festival Prensa de Otoño στη Μαδρίτη, το Διεθνές Φεστιβάλ του Εδιμβούργου, το Wiener Festwochen, το Next Wave Festival BAM στη Νέα Υόρκη, το Φεστιβάλ Αθηνών, το International Theatre Festival Santiago a Mil στη Χιλή, το International Theatre Festival PoNTI στο Πόρτο, το XXI Seoul Performing Arts Festival στη Νότιο Κορέα, το Festival Bitef στο Βελιγράδι.
0 comments: