Έργο θεμελιακό για τη νεότερη ευρωπαϊκή λογοτεχνία, ο "Φάουστ" του Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε είναι ένα ποιητικό, στοχαστικό, τραγικό, αλλά και σατιρικό κείμενο που ταυτόχρονα αποτέλεσε το βαρόμετρο των σκηνικών επιτευγμάτων του 20ου αιώνα. Το έργο έχει τις ρίζες του στον θρύλο του Φάουστ ο οποίος είχε διαδοθεί χάρη σε μπαλάντες, σε έργα για κουκλοθέατρο και είχε αποτυπωθεί σε ξυλογραφίες και χαρακτικά ήδη από τον 16ο αιώνα. Κεντρικό πρόσωπο της ευρωπαϊκής μυθολογίας, ο Φάουστ γνώρισε πολλές μεταμορφώσεις.
Αποτέλεσε το έργο ζωής του Γκαίτε (1749-1831) ο οποίος ξεκίνησε τη συγγραφή του σε ηλικία περίπου 25 ετών. Ολοκλήρωσε το Πρώτο μέρος το 1806 και αμέσως μετά ασχολήθηκε με τη συγγραφή του Δεύτερου μέρους, το οποίο ολοκλήρωσε επτά μήνες πριν από τον θάνατό του. Στο έργο, όπου ενσωματώνονται κωμικά στοιχεία τα οποία εναλλάσσονται με τραγικές σκηνές, τόσο ο αναγνώστης όσο και ο θεατής του θα αναγνωρίσουν όλες τις γνωστές μορφές του θεάτρου μέχρι την εποχή του συγγραφέα. Ο Γκαίτε ενσωματώνει στον Φάουστ όλους τους προβληματισμούς, τις διαφορετικές ιδέες που τον απασχόλησαν και τα θέματα με τα οποία καταπιάστηκε κατά το μακρόχρονο διάστημα σύνθεσης του έργου, παραδίδοντας τελικά ένα εξαιρετικά περίπλοκο έργο που ο ίδιος χαρακτήρισε ως "τραγωδία".
Ο Σπύρος Α. Ευαγγελάτος γράφει: "Η νέα μετάφραση του "Φάουστ" (πρώτο μέρος της τραγωδίας) στηρίζεται σε πρόσφατες γερμανικές εκδόσεις, που έχουν λάβει υπ’ όψη τους τα πορίσματα νεότερων μελετητών των πηγών. Η παρούσα μετάφραση επιδιώκει να είναι απόλυτα πιστή στο ύφος, στην "ατμόσφαιρα" και στο νόημα του κειμένου και φυσικά —στο μέτρο που είναι δυνατόν— στο γράμμα του. Ο Φάουστ έχει συντεθεί —κατά το μεγαλύτερο μέρος του— σε ομοιοκατάληκτο στίχο, ενώ υπάρχουν σημεία σε στίχο ανομοιοκατάληκτο, καθώς και μία σκηνή σε πρόζα. Όπου το κείμενο είναι ομοιοκατάληκτο, ακολουθεί και η μετάφραση την ομοιοκαταληξία. Όχι όμως δουλικά. Η γερμανική γλώσσα είναι πυκνότερη από τη νέα ελληνική και αν βασικός στόχος μιας μετάφρασης είναι η ρίμα, υπάρχει κίνδυνος να πληγεί το νόημα ή η λεκτική αισθητική".
*Η μετάφραση έγινε για την παράσταση "Φάουστ" που ανέβηκε το 2000 στο "Αμφι-Θέατρο", σε σκηνοθεσία του Σπύρου Α. Ευαγγελάτου. Η μετάφραση συμπληρώθηκε για την παράσταση που ανέβηκε τον Δεκέμβριο του 2015, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου.
0 comments: