[...]Σε ό,τι αφορά το πρόσωπο του δράματος, οι αρχαίοι έβλεπαν ήδη στον Οιδίποδα του Σοφοκλή το πρότυπο του τραγικού ήρωα. Άρχοντας των Θηβών, τιμή και σωτηρία της πόλεως, αλλά ταυτόχρονα απόβλητο της γης, μίασμα και συμφορά για την πόλη. Πανίσχυρος τύραννος στον οποίο οι πολίτες απευθύνουν τις ικεσίες τους, και άθλιος φαρμακός που οι ίδιοι εκδιώκουν από την επικράτεια ως αποδιοπομπαίο τράγο. Διορατικός και τυφλός, αθώος και παρόλα αυτά ένοχος, αυτός που λύνει το αίνιγμα γίνεται για τον ίδιο τον εαυτό του αίνιγμα δισεπίλυτο. Η εξέχουσα μοίρα του, το κατόρθωμά του να νικήσει την Σφίγγα τον έθεσαν υπεράνω των άλλων πολιτών, υπεράνω της ανθρώπινης συνθήκης: ίσο και όμοιο με θεό. Ταυτόχρονα, η πατροκτονία και η αιμομιξία, εγκλήματα που του διασφάλισαν την άνοδο στην εξουσία, τον οδήγησαν στην αποπομπή του από τον πολιτισμένο κόσμο, στον αποκλεισμό του από την κοινωνία των ανθρώπων. Κατέληξε ένα τίποτα, ίσος με το μηδέν. Τα δύο εγκλήματα που διέπραξε χωρίς να το γνωρίζει ή να το θελήσει, τον έκαναν στην ώριμη ηλικία του, και ενώ πατούσε σταθερά στα δύο του πόδια, όμοιο με τον πατέρα του —γέροντα με τρία πόδια, δηλαδή με μπαστούνι, του οποίου πήρε τη θέση δίπλα στην Ιοκάστη—, όμοιο ταυτόχρονα με τα μικρά παιδιά του, που βαδίζουν ακόμα στα τέσσερα και των οποίων είναι ταυτόχρονα αδερφός και πατέρας. Το ασυγχώρητο σφάλμα του είναι ότι ανακάτεψε στο πρόσωπό του τρεις ηλικίες που θα έπρεπε να διαδέχονται ή μία την άλλη δίχως να διασταυρώνονται ποτέ στους κόλπους ενός γένους. Λόγω της απουσίας μιας ξεκάθαρης διάκρισης, της απουσίας μια κανονικής διαδοχής, δεν υπάρχουν πλέον σταθερές θέσεις, μόνιμες συνέχειες στις τιμές και τις λειτουργίες, δεν υπάρχει πλέον τάξη στην πόλιν. [1]
[...] Ο τραγικός άνθρωπος είναι αυτός ο διχασμένος, προβληματικός άνθρωπος. Ο άνθρωπος αυτός θεωρεί ακριβώς έτσι τον εαυτό του, διότι αναγνωρίζεται στο πρόσωπο που οι άλλοι βλέπουν. Οιδίπους βασιλιάς, Οιδίπους τύραννος, Οιδίπους ο σοφός, αυτός που προφητεύει και γνωρίζει. Ο Οιδίπους τύραννος είναι μια τραγωδία πρότυπο. Πρόκειται για μια αστυνομική ιστορία. Ποιος σκότωσε τον Λάιο; Είναι το πρώτο αστυνομικό μυθιστόρημα. Ο Οιδίπους, αυτός που μπορεί και επιλύει τα αινίγματα, θέλει με κάθε τίμημα να γνωρίζει. Του λένε να εγκαταλείψει την έρευνα, αλλά ο ίδιος πεισμώνει. [2]
[1] Jean-Pierre Vernant, Ανάμεσα στον μύθο και την πολιτική, μετ. Μ.Ι. Γιόση, Σμίλη, Αθήνα 2003, σ. 362, 364.
[2] Στο ίδιο, σ. 506.
Τώρα στη θεατρική σκηνή
Οιδίπους τύραννος του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Τσέζαρις Γκραουζίνις.
Μετάφραση Μίνως Βολανάκης, σκηνικά–κοστούμια: Κέννι Μακλέλλαν, φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος, μουσική: Δημήτρης Θεοχάρης.
Παίζουν οι ηθοποιοί:
Αιμίλιος Χειλάκης, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Χρήστος Σαπουντζής, Κώστας Κορωναίος, Αλμπέρτο Φάις, Γιάννης Τσεμπερλίδης, Κώστας Σειραδάκης, Παναγιώτης Εξαρχέας, Ονίκ Κετσογιάν, Γιώργος Παπανδρέου, Τζεφ Μααράουι.
10,11 Ιουλίου. Ανοιχτό θέατρο Συκεών Θεσσαλονίκης, σταθμός μιας περιοδείας σε πόλεις της Ελλάδας.
0 comments: