Ο βορειοελλαδίτης συμπαθής κωμικός ηθοποιός Γιώργος Γαλίτης, δοκιμάζει το ταλέντο του στην συγγραφή του ίδιου του ρόλου που ερμηνεύει. Έτσι, μας παρουσίασε το έργο "τα ραδίκια ανάποδα–μια κωμωδία επί 13".
Ο τίτλος του βιβλίου είναι αρκετά εύγλωττος. Δεκατρείς επικήδειοι εκφωνούνται για τον ύστατο αποχαιρετισμό ισάριθμων συγγενών, φίλων, συναδέλφων. Στο ίδιο βιβλίο, τυπωμένο στην πίσω πλευρά από την ανάποδη, θα διαβάσουμε και τα .. ανάποδα "ραδίκια ανάποδα". Εδώ στ’ ανάποδα, θα διαβάσουμε δεκατέσσερις ακόμη τύπους, που επίσης κλαίνε τους δικούς τους με τον δικό τους τρόπο. Στα τρία χρόνια των παραστάσεων που ανέβασε με αυτό τον τίτλο ο Γαλίτης, προσέθετε, αφαιρούσε, τροποποιούσε, κατά το δοκούν, τους χαρακτήρες των παραστάσεών του.
Στην "καλή" πλευρά του βιβλίου, στους 13 κωμικούς επικήδειους λόγους, μετά την εισαγωγή του ίδιου του Χάρου, διαβάζουμε:
- Τον Λυκούργο που διακωμωδεί τις πάμπολλες ασθένειες που μπορεί να φιλοξενηθούν στο ανθρώπινο σώμα.
- Τον Μεγακλή που τονίζει το υπερεγώ του.
- Τον Αρτέμη που με έμμετρο λόγο ικανοποιεί το περί δικαίου αίσθημα, αφού τελικά αναθεματίζει τον αποθανόντα αδίστακτο απατεώνα και σαρκαστικό φαρσέρ.
- Τον χειρουργό, που ανακατώνει επιστήμη, βασκανία, μαγεία, προκαταλήψεις και αστρολογία.
- Τον κρητικό, που αναφέρεται στα τοπικά ήθη με τις μπαλωθιές, τις βεντέτες και την αυτοδικία.
- Τον Μητροπολίτη ως εκπρόσωπο του διεφθαρμένου, κλέφτη και υποκριτή κληρικού.
- Τον μάγειρα, ο οποίος δεν έχει υλικά πλέον να μαγειρέψει εξ αιτίας του μνημονίου.
- Την Τζένη Χατζηρουμπάνογλου, εξ ίσου φαντασμένη με τον αποθανόντα σύζυγό της ψευτοαριστοκράτισσα, που με περισσή αλαζονεία χάρη στον πλούτο της εξαγοράζει πολιτικούς.
- Τον στρατηγό, στο πρόσωπο του οποίου βλέπει τους ένστολους συλλήβδην ανώμαλους και διεφθαρμένους.
- Τον Μάκη τον κλέφτη με τα παρατσούκλια που έχουν οι μικροεγκληματίες.
- Τον Γιώργη, έναν άνθρωπο του χωριού, ο οποίος έχει άποψη για θέματα που αναφέρονται στις διάφορες μορφές της ζωγραφικής, του κινηματογράφου, της παγκόσμιας λογοτεχνίας .
- Τον ράπερ που τραγουδά τον επικήδειο στους δικούς του ρυθμούς.
Στην ανάποδη πλευρά του βιβλίου άλλοι τόσοι τύποι, όλοι με τις δικές τους ατάκες.
Σαν πρώτο συμπέρασμα από την ανάγνωση του βιβλίου, προκύπτει ότι έχουμε να κάνουμε με ένα μέτριο έως κακό αποτέλεσμα από πλευράς ευρηματικότητας ετερόδοξων κωμικών καταστάσεων. Μπορεί οι διαφορετικοί χαρακτήρες να φαίνονται —ή και να είναι— άσχετοι μεταξύ τους, όμως από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής τους στο προσκήνιο είναι λίγο έως πολύ αναμενόμενη η εξέλιξη στην ουσία του λόγου τους και στον τρόπο της εκφοράς του. Στο βιβλίο, αν και μπορείς να το ανοίξεις, να το κλείσεις και να το ξανα-ανοίξεις όποτε έχεις ανάλογη διάθεση, υπάρχει ένα μεγάλο μειονέκτημα: δεν βρίσκεται επί σκηνής ο ηθοποιός και εν προκειμένω ο εξαιρετικός Γιώργος Γαλίτης, για να μπορέσει να σε κερδίσει με τα εκφραστικά του μάτια, τις σκαμπρόζικες γκριμάτσες του, τις φορεσιές, τις χειρονομίες, το ταλέντο του. Θα κρίνεις λοιπόν μόνο με τη σκέψη σου και όχι με τις προσλαμβάνουσες εικόνες.
Το δεύτερο συμπέρασμα που εξάγεται με σχετική ασφάλεια (λόγω της επανάληψης του φαινομένου) είναι ότι ο συγγραφέας διακωμωδεί ή τελικά εξορκίζει αυτά που φοβάται, αυτά που δεν καταλαβαίνει κι αυτά που μισεί. Είναι μάλιστα η συγκεκριμένη προσέγγιση, ιδιαιτέρως συνηθισμένη σε άτομα συγκεκριμένου πολιτικού προσανατολισμού. Σατιρίζεται η τοπική ντοπιολαλιά ως ιδίωμα κάποιων που δεν έχουν τα προσόντα και τα δικαιώματα των Αθηναίων, λοιδορούνται οι δημόσιοι λειτουργοί, κατηγορούνται ως ένοχοι οι πλούσιοι, οι πολιτικοί, οι στρατιωτικοί, οι ιερωμένοι. Δεν κρατούνται τα προσχήματα: Οι ψηφοφόροι ΠΑΣΟΚ και ΝΔ (δηλαδή το μέχρι προ λίγων ετών 90% των εκλογέων) είναι βόδια και γουρούνια, οι νεοναζί καίγανε τους αλλοφύλους. (Εδώ μπερδεύτηκε, στην πυρά έπεσαν έως τώρα μόνο οι εργαζόμενοι της MARFIN, από τους "προοδευτικούς" αγανακτισμένους). Οι εκφυλισμένοι στρατιωτικοί και ιεράρχες ως γνήσιοι εκφραστές της ανηθικότητας είναι ομοφυλόφιλοι. Αυτού του τρόπου η γραφή, μοιραία θα καταλήξει να έχει πολύ λίγους φίλους και σαφώς περισσότερους πολέμιους. Εκτιμώ μάλιστα, ότι οι κριτικές του εν λόγω έργου θα είναι εξ ίσου αντιφατικές, αναλόγως της ιδεολογικής αφετηρίας, σεξουαλικής προτίμησης, ίσως και καταγωγής του κρίνοντος.
Στη σκηνή, με μαεστρία ο καλός μας κωμικός ενδεχομένως να μπορεί να ισορροπήσει. Όμως θα πρέπει να αποφασίσει αν θα συνεχίσει τον απροκάλυπτο και απροσχημάτιστο τρόπο γραφής και να ενταχθεί στην Μεροληπτική Σχολή Λαζόπουλου (πράγμα το οποίο απεύχομαι) ή να γίνει τουλάχιστον περισσότερο προσεκτικός, αν δεν μπορεί να είναι δίκαιος και συνεπής στην αλήθεια. Εδώ θα είμαστε, να τον χαρούμε στην επόμενη δουλειά του, περισσότερο ώριμο, βαθύ, ολοκληρωμένο, με το ίδιο κέφι για να δώσει γέλιο.
Από τη λογοτεχνική σκοπιά, τα κείμενα είναι συντακτικά σωστά, ορθογραφημένα, με ολοκληρωμένα νοήματα. Έχουν μάλιστα αποδοθεί και πολύ όμορφες ρίμες, σε όποιο σημείο έγινε αντικατάσταση γνωστών στίχων αγαπημένων τραγουδιών. Πράγματι, απευθύνονται στο ευρύ κοινό και η επιμέλεια είναι εξαιρετική. Οι σκηνικές υποδείξεις για την παράσταση έχουν μοντέρνα και καλαίσθητη άποψη, το επίπεδο και το ύφος του ταλαντούχου σκηνοθέτη Βλαδίμηρου Κυριακίδη εγγυώνται το αποτέλεσμα.
Τέλος, το εξώφυλλο του βιβλίου είναι πολύ όμορφο και συνολικά το εκδοτικό αποτέλεσμα υπέροχο.
***Το βιβλίο του Γιώργου Γαλίτη "Τα ραδίκια ανάποδα" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Vakxikon.gr.
0 comments: