Με καλοκουρδισμένη γκοθ διάθεση
"Το κουρδιστό πορτοκάλι" του Άντονι Μπέρτζες, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, στο Θέατρο Αριστοτέλειον (Θεσσαλονίκη)
Ο νεαρός Άλεξ και η συμμορία του τριγυρίζουν στους δρόμους της πόλης κι επιδίδονται σε πράξεις ανεξέλεγκτης βίας, επιθέσεις, τραμπουκισμούς, βιασμούς. Ο νεαρός αυτός τύπος που δημιούργησε ο Μπέρτζες στις αρχές της δεκαετίας του '70, και που μετατρέπεται σε εργαλείο ενός συστήματος που επιθυμεί να καταπνίξει τη βία μέσω της βίας(!), θα μπορούσε να θεωρηθεί πρόδρομος των χιλιάδων "αδέσποτων" παιδιών που κατακλύζουν τους δρόμους του Λονδίνου αρχικά και τις σελίδες του βρετανικού ανανεωτικού θεάτρου αργότερα, των παράπλευρων απωλειών ανάλγητων πολιτικών αποφάσεων που εξαθλιώνουν τους ασθενέστερους, ωθώντας τους στους κόλπους της ανεξέλεγκτης βίας. Παραδομένος στα παραισθησιογόνα, εκστασιασμένος από την Ενάτη του Μπετόβεν, επιτίθεται σε φορείς της γνώσεις και της πνευματικότητας, σ' ένα σύστημα που τον συνθλίβει (δύο από τις επιθέσεις της συμμορίας γίνονται σ' έναν καθηγητή που γυρίζει από τη βιβλιοθήκη και σ' έναν συγγραφέα) και μετατρέπεται τελικά σε πειραματόζωο.
O Γιάννης Κακλέας εύστοχα απομακρύνεται από τη φουτουριστική αισθητική του κινηματογραφικού "Πορτοκαλιού" του Κιούμπρικ, αντικαθιστώντας το "εκκωφαντικό λευκό" με "δυναμικό μαύρο". Η δική του εκδοχή της ιστορίας απεικονίζεται με μια αλληλουχία εκρηκτικών σκηνών απόλυτης έντασης, που απογειώνονται κι από τη σημαντική συμβολή των εξαιρετικά δυναμικών κινησιολογικών στοιχείων που σχεδίασε η Αγγελική Τρομπούκη. Η ελεγεία της βίας αποτυπώνεται μέσα από την αλληλεπίδραση των σωμάτων των ηθοποιών που λειτουργούν (και αποδίδουν) περισσότερο ως χορευτές-περφόρμερς, αναδεικνύοντας πολλαπλώς την αισθητική μπουρλέσκ και ιδιότυπου μιούζικαλ (χωρίς τραγούδια) που υιοθετείται από την σκηνοθετική προσέγγιση. Ο Κακλέας στρέφει την πλάτη στις εμπορικές του "ευκολίες" και μοιάζει να επιστρέφει με κεφάτη και δημιουργική διάθεση στο "καρτουνίστικο" σκηνοθετικό παρελθόν του, που αγαπήθηκε ιδιαίτερα από το θεατρικό κοινό και τον έκανε να ξεχωρίσει. Στήνει πληθωρικές χορογραφημένες σκηνές μαχών δρόμου, δημιουργεί ασφυκτικό περιβάλλον στα στιγμιότυπα του ομαδικού βιασμού και του πειράματος, αξιοποιεί την κάθοδο του βασικού ήρωα στην πλατεία του θεάτρου με τρόπο ανατρεπτικό και σύνθετο. Μοναδική μου ένσταση η διάθεση —προφανώς με στόχο την απεύθυνση σε μεγαλύτερο κομμάτι κοινού— να προσωποποιηθεί η βία, να επικεντρωθεί στον Άλεξ ως άτομο, παραμερίζοντας σε μεγάλο βαθμό τις πτυχές της φιλοσοφικής και πολιτικής διάστασης του φαινομένου της βίας και των λογοκριτικών κυβερνητικών προθέσεων, που διατρέχουν το κείμενο.
Ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης δημιουργεί έναν Άλεξ αυτόφωτο, δυναμικό και μαλθακό, θύτη και θύμα, μια μαριονέτα του συστήματος, ένα ρομπότ που κινείται —κατά το δοκούν— από τους κυβερνητικούς μοχλούς. Η σαρωτική του κίνηση, ένα δίπολο Σαρλό (με μπαστούνι και καπέλο) και Μάικλ Τζάκσον (αρχηγική μορφή και καθοδηγητής), κατακλύζει τη σκηνή. Οι υπόλοιποι χαρακτήρες, τα πρόσωπα που περιβάλλουν τον αρχηγό Άλεξ, παραμένουν θαμπωμένοι σ' ένα ερμηνευτικό περιθώριο, που στερεί από τους ηθοποιούς την ευκαιρία να δώσουν στέρεες ερμηνείες με υποκριτικό βάθος. Αποδίδουν αποτελεσματικότερα (κινησιολογικά κι ερμηνευτικά) και κερδίζουν την προσοχή, στις σκηνές συνόλου, όταν λειτουργούν ομαδικά.
Χωρίς σκηνογραφικά ρίσκα και ανατρεπτική διάθεση, το σκηνικό του Μανώλη Παντελιδάκη ακολουθεί τη πεπατημένη, προτάσσοντας στοιχεία από τον γνώριμο σκηνογραφικό εαυτό του δημιουργού. Χρησιμοποιώντας βαρέλια και σιδερένιες κατασκευές αποτυπώνει τις σκοτεινές βιομηχανικές παρυφές του αστικού ιστού, με τρόπο προφανή και κοινότυπο. Τα μαύρα δερμάτινα κοστούμια της Μαρίας Καραπούλιου σηματοδοτούν επαρκώς την γκοθ κι ελαφρώς πανκ αύρα που διατρέχει την παράσταση.
0 comments: