Μόλις ο πρωταγωνιστής φτάνει στον τόπο του ραντεβού, μια απρόσωπη φωνή τον ενημερώνει για την καθυστέρηση του γκαλερίστα Μισέλ. Τούτο γίνεται η αφορμή για τον Ανρί να εξομολογηθεί τις σκέψεις του: "Με τρώει η γλώσσα μου να σας πω ότι τα συναισθηματικά θέματα με κάνουν και πλήττω φρικτά".
Η συγγραφέας Πηνελόπη Χριστοπούλου μιλά για το έργο της, στην Αδαμαντία Ξηρίδου.
— Ο Ανρί Σαρλότ και ο γκαλερίστας Μισέλ έχουν γαλλικά ονόματα και συναλλάσσονται με δολάρια. Η μη χρήση ελληνικών ονομάτων συμβόλιζε κάτι;
Ναι, ακριβώς! Είναι γάλλοι, παγκόσμιοι πολίτες που ζουν σε μεγαλούπολη κι εργαζονται για πολυεθνικές εταιρείες —και φυσικά σε τετοιες εταιρίες οι συναλλαγές γίνονται με δολάρια. Ο κ. Ανρί Σαρλότ δεν θα μπορούσε να είναι ούτε ο κ. Στέλιος, ούτε ο κ. Γρηγόρης, γιατί στην πραγματικότητα εργάζεται στη μεγαλύτερη πολυεθνική του κόσμου, μια εταιρεία παγκοσμίου φήμης. Καπνίζει "de ja vou", φοράει ελβετικό ρολόι και χρησιμοποιεί το σπρέι "propre et honnete" (καθαρός και έντιμος). Ένα ρηχό, ευδαιμονιστικό, αυτάρεσκο ανθρωπάκι που κυκλοφορεί μόνο με επίσημη πρόσκληση και αστραφτερά μανικετόκουμπα! Όλο το έργο είναι δομημένο πάνω στο στοιχείο της υπερβολής και στους υπαλλήλους διεθνών, μεγάλων εταιρειών, όπου συναντά κανείς ευκολότερα τη φιγούρα του κυρίου Ανρί Σαρλότ. Άνθρωποι που ζούνε κάτω από τον σκοτεινο αστερισμό της υλικής αφθονίας και κατανάλωσης. Άνθρωποι με συναισθηματική ξηρασία που "πουλάν και αγοράζουν" τα πάντα, πλασάρουν, καταναλώνουν, χωρίς να ελπίζουν πραγματικά σε τίποτα. Όμως ούτως ή άλλως, η υπαρξιακή αγωνία και απελπισία της εποχής μας δεν είναι ούτε μόνο αμερικάνικη, γαλλική ή αγγλική. Είναι δυστυχώς παγκόσμια! Η μόνη διαφορά είναι πως αυτό που στην Ελλάδα ίσως φαντάζει υπερβολή, για μια υπεραναπτυγμένη χώρα είναι το μαθηματικώς ακριβές.
—Τι αποτέλεσε το έναυσμα για να γράψεις το έργο;
Καθημερινά δεχόμαστε καταιγισμό από αναρίθμητες πηγές, εικόνες, πληροφορίες. Η ιδέα ήταν το κυρίαρχο θέμα της εποχής μας. Η κρίση αξιών και ταυτοτήτων. Κατόπιν γεννήθηκε ο κ. Ανρί Σαρλότ κι εγώ απλά τον ακολούθησα. Ο Ανρί Σαρλότ όμως, υπάρχει παντού γύρω μας! Είναι εκείνα τα φιλόδοξα μέλη μιας πολυεθνικής, εργαλεία του "συστήματος" και οργανισμών που είναι υπερβολικά μεγάλοι για να είναι ανθρώπινοι. Όμως σίγουρα μια ιδέα δεν είναι ποτέ εντελώς μόνη της, σαν απομονωμένο νησί. Εικόνες, βιώματα, παρατήρηση, όλα λειτουργούν με μια αμοιβαία αλληλεπίδραση κι επιρροή.
—Τα περισσότερα στελέχη που φτάνουν κοντα σε διευθυντικές θέσεις είναι άντρες. Πέραν αυτού υπάρχουν κι άλλοι λόγοι που μια γυναίκα γράφει έργο με πρωταγωνιστή άντρα;
Ναι, ακριβώς! Είναι πράγματι άντρες. Όπως επίσης η έντονη φιλοδοξία για καριέρα συναντάται στους άντρες περισσότερο. Ο κ. Ανρί Σαρλότ είναι υπέρμετρα φιλόδοξος και ματαιόδοξος. Η ολοκληρωτική παθιασμένη εξάρτηση από τη δουλειά, η απόλυτη, μηχανιστική σχεδόν, αφοσίωση και διαθεσιμότητα σ' αυτή, η λαχτάρα για μια διευθυντική θέση —πάση θυσία— παραπέμπει συνηθέστερα σε ανδρική ψυχολογία.
Σε κάθε έργο μου οι κυρίαρχοι ρόλοι/χαρακτήρες είναι πάντα ανδρικοί. Πάντα έτσι συνήθιζα χωρίς να γνωρίζω τον ακριβή λόγο! Νομίζω πως συμβαίνει σε πολλές γυναίκες συγγραφείς αυτό! Σε παλιότερες εποχές χρησιμοποιούσαν το ανδρικό πρόσωπο —ή και ανδρικό ψευδώνυμο ως "κάλυψη". Έχουμε πολλά τέτοια παραδείγματα γυναικών συγγραφέων που ένιωθαν πως έτσι εξέθεταν τον εαυτό τους λιγότερο "καλύπτοντας" κατά αυτόν τον τρόπο προσωπικές πληροφορίες και "δεδομένα", προκειμένου να γίνουν αποδεκτές. Στο σήμερα, θα έλεγα πως απλά οι γυναίκες συγγραφείς έχουν ίσως την τάση να μη γράφουν ούτε για άνδρες ούτε για γυναίκες. Απλά γράφουν για τον άνθρωπο ως ύπαρξη. Ένα ανθρώπινο ον που δεν έχει φύλο. Εγώ προτιμώ να γράφω με γλώσσα που δεν είναι ούτε γλώσσα ανδρική, αλλά ούτε και γυναικεία, αρκεί να είναι η γλώσσα της ψυχής.
—Ο Ανρί στο τέλος έρχεται αντιμέτωπος με τα πρόσωπα του παρελθόντος, τις μνήμες και κυρίως τα αληθινά συναισθήματά του. Αφυπνίζεται ή μένει στο αδιέξοδο της αναμονής του γκαλερίστα που δεν εμφανίζεται τελικά;
Ναι και βέβαια αφυπνίζεται! Αφυπνίζεται από τη στιγμή που διαπιστώνει πως η πόρτα του υπογείου είναι κλειστή και πως ο ίδιος είναι εγκλωβισμένος! Είναι η στιγμή που ο θύτης γίνεται το τραγικό θύμα και αφανίζεται πια όχι απλά ως ένα σπουδαίο και διάσημο πρόσωπο αλλά και ως άνθρωπος! Αντιλαμβάνεται πως στην ουσία είναι μόνος, πως έχουν στραφεί όλοι εναντίον του, και πως το αντίτιμο της "επαγγελματικής του φήμης", που με τόσο κόπο απόκτησε, είναι η απόλυτη μοναξιά του. Άλλωστε, δηλώνει ανοιχτά ένοχος. Από εκεί και πέρα όμως, το αν αυτό τον "λυτρώνει" και τον "καθαίρει" το πώς εξακολουθεί να πορεύεται, ούτε εμείς δεν γνωρίζουμε! Θα μπορούσε ο Μισέλ να καταφθάνει, θα μπορούσε να εισέρχεται ένα πλήθος συναδέλφων, γειτόνων, φίλων και με επικεφαλής τον Μισέλ να τον κατακρεουργήσουν! Ή και αντίθετα, να τον αφήσουν ελεύθερο μετά τη δήλωση περί ενοχής του. Θα μπορούσε, επίσης, να μην καταφθάσει ποτέ ο Μισέλ και ο Ανρί να αυτοκτονήσει ή απλά ως δια μαγείας, ν' ανοίξει η πόρτα όταν εξανθρωπίζεται... Όλα τα παραπάνω θα ήταν πιθανά... ίσως και ακόμη περισσότερα. Δεκτές όλες οι προτάσεις!
—Ετοιμάζεις κάποιο έργο τώρα;
Ναι, έχω κάποιο έργο που ετοιμάζω και τρέφω γι' αυτό τις ίδιες ελπίδες και κάνω τα ίδια όνειρα με το προηγούμενο. Άλλες φορες τα όνειρα πραγματοποιούνται, άλλες όχι. Θα δούμε.΄Εχει ακόμα πολύ ταξίδι να διανύσει και χρειάζεται ευνοϊκούς ανέμους.
—Έχεις κάποια θεατρικά έργα ή συγγραφείς που αποτελούν σημείο αναφοράς στη συγγραφή σου;
Ναι, βέβαια! Τόσο στο θέατρο όσο και στη συγγραφή δεν μπορείς να προχωρήσεις αν δεν νιώσεις πως "ανήκεις" κάπου, αν δεν συναντήσεις κάποιους κολοσσούς του είδους που θα σε μαγέψουν και θα σε κάνουν να αγαπήσεις με πάθος αυτό που κάνεις. Κάποιες φορές ίσως και να σε βάλουν αντιμέτωπο με δυσκολίες που χάρη σε αυτούς, πάλι, τις ξεπέρασες. Εννοείται πως υπάρχουν σημεία αναφοράς. Αλλάζουν όμως —και οφείλουν να αλλάζουν— τα σημεία αναφοράς μας. Είναι πληθώρα οι συγγραφείς που με μαγεύουν —καθένα με τον δικό του τρόπο— κυρίως, όμως, σύγχρονοι και ξένοι δραματουργοί.
*Το έργο της Πηνελόπης Χριστοπούλου "Παρακαλώ, περιμένετε" παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2015, στο Black Box της Θεσσαλονίκης, σε σκηνοθεσία Γιώργου Νεράντζη και ερμηνεία Γρηγόρη Παπαδόπουλου.
0 comments: