Η Σπετσιώτισσα Ελένη Μπούκουρα Αλταμούρα είναι η πρώτη γυναίκα ζωγράφος της Μετεπαναστατικής Ελλάδας.
Η τραγική της ιστορία παραμένει άγνωστη για τους μεγάλους λογοτέχνες, ποιητές ή σκηνοθέτες. Άγνωστη ίσως και για τα φεμινιστικά μας κινήματα που συνήθως έχουν ξένα πρότυπα.
Η Ελένη Μπούκουρα δεν είναι απλά η πρώτη ελληνίδα ζωγράφος, αλλά η πρώτη γυναίκα που κατόρθωσε να μπεί στο ανδρικό άβατο της Καλλιτεχνικής Ακαδημίας της Ρώμης, και της Νεάπολης. Μπαίνει μεταμφιεσμένη σε "νεαρό Έλληνα". Αριστεύει και αποσπά τον θαυμασμό συμμαθητών και καθηγητών. Σε μία εκδήλωση για την εθνική μας γιορτή στην Ιταλία, ο "νεαρός 'Ελλην" αποκαλύπτει άθελα του την πραγματικότητα. Πάνω στον ενθουσιασμό φιλάει μία Ελληνίδα που απείγγειλε με ωραία φωνή ένα ποίημα του Ρήγα Φεραίου. Ξεσπάει σκάνδαλο και απειλείται... εμφύλια σύρραξη. Έτσι αναγκάστηκε η Ελένη Μπούκουρα να αποκαλύψει την ταυτότητα της και βέβαια ο θαυμασμός γι' αυτήν γίνεται μεγαλύτερος.
Την ερωτεύεται ο νεαρός καθηγητής της Σαβέριο Αλταμούρα και σε λίγο καιρό την παντρεύεται. Από τον γάμο αυτό γεννιώνται τρία παιδιά. Απ' αυτά ο Ιωάννης Αλταμούρας υπήρξε ο πρώτος και μεγαλύτερος θαλασσογράφος της Ελλάδας αν και έζησε μόνο 23 χρόνια.Η Ελένη Μπούκουρα δεν είναι απλά η πρώτη ελληνίδα ζωγράφος, αλλά η πρώτη γυναίκα που κατόρθωσε να μπεί στο ανδρικό άβατο της Καλλιτεχνικής Ακαδημίας της Ρώμης, και της Νεάπολης. Μπαίνει μεταμφιεσμένη σε "νεαρό Έλληνα". Αριστεύει και αποσπά τον θαυμασμό συμμαθητών και καθηγητών. Σε μία εκδήλωση για την εθνική μας γιορτή στην Ιταλία, ο "νεαρός 'Ελλην" αποκαλύπτει άθελα του την πραγματικότητα. Πάνω στον ενθουσιασμό φιλάει μία Ελληνίδα που απείγγειλε με ωραία φωνή ένα ποίημα του Ρήγα Φεραίου. Ξεσπάει σκάνδαλο και απειλείται... εμφύλια σύρραξη. Έτσι αναγκάστηκε η Ελένη Μπούκουρα να αποκαλύψει την ταυτότητα της και βέβαια ο θαυμασμός γι' αυτήν γίνεται μεγαλύτερος.
Η τραγική μοίρα της Ελένης Μπούκουρα δεν σφραγίζεται μόνο από αυτόν τον θάνατο. Ο άντρα της, στον οποίο μένει πιστή ως τον θάνατο της, την εγκαταλείπει και φεύγει μακριά της με μιαν άλλη. Λίγο μετά τον θάνατο του πρώτου γιού της πεθαίνει και η κόρη της από φυματίωση. Παθαίνει νευρική κρίση και παραλογίζεται. Πάνω στον παροξυσμό καίει όλα της τα έργα και απομονώνεται απ' όλον τον κόσμο. Σε κάποια κρίση φτάνει στο σημείο να ξεθάψει τα παιδιά της και να τα φέρει στο σπίτι της. Ένα σπίτι που παρέμεινε στη μνήμη των Σπετσιωτών σαν "στοιχειωμένο". Αποπειράθηκε πολλές φορές ν' αυτοκτονήσει, μα έζησε ως τα βαθειά γεράματα. Τον Μάρτη του 1900 πεθαίνει στις Σπέτσες, αφήνοντας πίσω της λίγα έργα και πολύ υλικό για μια συνταρακτική τραγωδία.
Ο βασικός εμψυχωτής της Ελένης Αλταμούρα-Μπούκουρα όμως, ήταν ένας αγράμματος μα ευαίσθητος Αρβανίτης αγωνιστής του ' 21: Ο πατέρας της Γιάννης Μπούκουρας! Τα κατορθώματα του λένε οι εγκυκλοπαίδειες ήταν "παγκοσμίως γνωστά", μα αυτός ο Αρβανίτης αγωνιστής είχε καλλιτεχνική ψυχή και εκτός του ότι "δημιούργησε" την Ελένη με την πεισματική του επιμονή, έκτισε και το πρώτο θέατρο στην Αθήνα, το "θέατρο Μπούκουρα". Το γκρέμισαν κι αυτό κι απόμεινε μια πλατεία που είναι γνωστή σαν "Πλατεία Θεάτρου".
Η τραγική ζωή της Ελένης Μπούκουρα - Αλταμούρα έγινε το θέμα ενός μυθιστορήματος (Ρέα Γαλανάκη, Ελένη ή ο κανένας, εκδ. Άγρα, 1998, νεότερη κυκλοφορία από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2004) κι ενός θεατρικού έργου (Κώστας Ασημακόπουλος, Ελένη Αλταμούρα, εκδ Δωδώνη, 2005).
info: Η παράσταση που βασίζεται στο μυθιστόρημα της Ρέας Γαλανάκη ανεβαίνει στο θέατρο Άνεσις (Αθήνα), σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη με την Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου. Μέχρι 11/4.
info: Η παράσταση που βασίζεται στο μυθιστόρημα της Ρέας Γαλανάκη ανεβαίνει στο θέατρο Άνεσις (Αθήνα), σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη με την Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου. Μέχρι 11/4.
0 comments: