"Η μητέρα του σκύλου" του Παύλου Μάτεσι, σε σκηνοθεσία Σταύρου Τσακίρη, στο Σύγχρονο Θέατρο Αθήνας.
Στο εξαιρετικό του μυθιστόρημα "Η μητέρα του σκύλου", ο Παύλος Μάτεσις ανατέμνει πτυχές των κατοχικών, εμφυλιακών και μετεμφυλιακών ελληνικών χρόνων, φέρνοντας στο προσκήνιο —ως φορείς της δράσης— τους μη προνομιούχους, "κομπάρσους" της ζωής, τα πρόσωπα που βρίσκονται στα μετόπισθεν της κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Προεξάρχουσα μορφή, κύριος πυλώνας πλοκής και αφήγησης, η Ρουμπίνη Μέσκαρη, με καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Ραραού. Ο Μάτεσις αποτυπώνει με θαυμαστή αφηγηματική ακρίβεια τις ανεπανόρθωτες βλάβες που προκαλούν στον ανθρώπινο ψυχισμό οι πολιτικές και κοινωνικές συγκυρίες, μπολιάζοντας τον σκληρό ρεαλισμό με δόσεις παραλόγου.
Ο Σταύρος Τσακίρης χειρίζεται επιδέξια το πληθωρικό δραματουργικό υλικό, επιλέγοντας εύστοχα την οδό της παράλληλης παράθεσης (και παράστασης) των συμβάντων, με διαρκή εναλλαγή παρόντος και παρελθόντος κι όχι τη γραμμική αφήγηση. Η φτώχεια της Κατοχής, ο αγνοούμενος στα βουνά της Αλβανίας πατέρας, η επιλογή της μάνας να συνάψει σχέσεις με ιταλό στρατιώτη για να ταίσει τα παιδιά της, η ανηλεής διαπόμπευση της κατά την Απελευθέρωση, το φευγιό στην πρωτεύουσα και η ζητιανιά, τα μουσικοχορευτικά νούμερα στις λαϊκές και η ένταξη στα θεατρικά μπουλούκια ξεπηδούν από το μυαλό της Ραραούς και γίνονται πληθωρικές σκηνικές εικόνες (εξαιρετική η κινησιολογική δουλειά του Γιάννη Αντωνίου) Η Ραραού του σήμερα πελαγοδρομεί ανάμεσα σ' ένα ομιχλώδες παρόν ψυχικής και συναισθηματικής καταρράκωσης και σ' ένα ζοφερό παρελθόν, προπομπό μια βίαιης και ιλιγγιώδους ενηλικίωσης. Στην περίπτωση της ισχύει η θέση του αμερικανού φιλόσοφου Bruce Wilshire σχετικά με τις μαγνητοταινίες του παρελθόντος που παίζουν από μόνες τους στη σημερινή συμπεριφορά μας, χωρίς να το γνωρίζουμε. Το καταγεγραμμένο παρελθόν της Ραραούς παίζει σαν μια ασταμάτητη λούπα, ενώ αυτή χαριεντίζεται "ευτυχής" σε έναν κόσμο θρυμματισμένο.
Ο παραληρηματικός —ασθμαίνων και ιλαρός— λόγος της γυναίκας αυτής, η αμφισημία των λεγομένων της, η αινιγματική και γοητευτική διάσταση ανάμεσα στη ρεαλιστική αφήγηση των γεγονότων και στην "τέχνη" της επινοήσης φανταστικών συμβάντων από ενα μυαλό ασθενές, έδωσαν στον Τσακίρη τα υλικά να στήσει σκηνές ακραίου ρεαλισμού (η διαπόμπευση της μάνας, η ξαφνική εγκατάλειψη του χωριού) και στιγμές πηγαίας συγκίνησης και εικαστικής αρτιότητας (το ταξίδι της φυματικής Αφροδίτης στη θάλασσα, η χρήση του χώματος από τη Ραραού).
Η εμπνευσμένη και αποτελεσματική χρήση των τεχνικών δυνατοτήτων του χώρου, της περιστροφικής σκηνής, των εξωστών περιμετρικά της σκηνής, των προβολών γραπτών φράσεων στον τοίχο, των καταπακτών (έξοχη παραπομπή στον "πάνω" και "κάτω" κόσμο, που μοιράζονται ζώντες και τεθνεώτες), η γυμνή σκηνή με τους μαύρους τοίχους και η σημειολογική διάσταση των σκηνικών αντικειμένων του Άγγελου Αγγελή, οι "σκοτεινοί" φωτισμοί της Κατερίνας Μαραγκουδάκη, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός μαγικού και ρεαλιστικού ταξιδιού, διάρκειας δυόμισι ωρών, στο παρασκήνιο της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας. Η Ραραού του σήμερα, είναι μια προσωποποίηση της σύγχρονης Ελλάδας, έτσι όπως στέκεται αδύναμη αλλά και περήφανη, σκερτσόζα αλλά και σε συναισθηματική κρίση, ντυμένη στα γαλανόλευκα με το λευκό της φουστάνι και το γαλάζιο μποά, χαμένη σε παραληρηματικούς κόσμους ενός παρελθόντος που γεννήθηκε και "ανδρώθηκε" μόνο εντός του μυαλού της, να προσπαθεί να διατηρήσει τη σύνταξη ορφανού της Αντίστασης και αναμένοντας τη σύνταξη κομπάρσου.
Η Δήμητρα Χατούπη (Ραραού του σήμερα) απόλυτα προσηλωμένη στον ρόλο, καθηλωτική και αψεγάδιαστη. Ακροβατεί επιδέξια ανάμεσα στον σπαραγμό της τραγωδίας (αναφορές στον ισχυρό δεσμό με τη μάνα, ιδιαίτερη "χορογραφημένη" απόδοση των λαϊκών τραγουδιών) και στην ευφορία των κωμικών στιγμών (σαρκαστικές αναφορές στη "λαμπρή" θεατρική της πορεία σε ρόλους "νεκρής") και αποφεύγει οριακά την ευκολία του μελοδραματισμού. Η Μαριαλένα Ροζάκη (νεαρή Ραραού) με υποκριτικό τσαγανό και σκηνικές αντοχές και η ικανή Μαριλίτα Λαμπροπούλου (μάνα Ασημίνα) σηκώνουν επιτυχώς το βάρος σκηνικής αποτύπωσης του οικογενειακού παρελθόντος.
0 comments: