(5-5-2017)Γράφει ο Κορνήλιος Ρουσάκης
Το έργο της Ραζουμόβσκαγια παρακολουθεί τη διαδικασία αποσύνθεσης της παιδείας και τη μετατροπή της από ίαμα της ψυχής σε δηλητήριο που αποσαθρώνει τη σκέψη, τη στάση ζωής, τα κίνητρα και τις πράξεις νέων ανθρώπων. Οι τέσσερις νεαροί χαρακτήρες του έργου —που επισκέπτονται την καθηγήτρια τους για να της ευχηθούν για τα γενέθλιά της, έχοντας όμως ως βαθύτερο και πραγματικό στόχο να αποσπάσουν το κλειδί του θησαυροφυλακίου που φυλάσσονται τα γραπτά τους, να διορθώσουν τις λανθασμένες απαντήσεις τους και να αριστεύσουν— είναι γαλουχημένοι εντός του υπό κατάρρευση σοβιετικού σοσιαλισμού και πρόθυμοι να εφαρμόσουν στο ακέραιο το γνωμικό "ο σκοπός αγιάζει τα μέσα". Προετοιμασμένοι να πετύχουν τον στόχο τους και άγουρα "στρατολογημένοι" στα προτάγματα ενός αναδυόμενου καπιταλισμού διαλαλούν τις "αρετές" του εύκολου πλουτισμού και λοιδορούν τις ρομαντικές αιτιάσεις της ιδεαλίστριας δασκάλας, που αντιστέκεται σθεναρά στις ασφυκτικές πιέσεις και δεν παραδίδει το κλειδί. "Εμείς είμαστε η νέα γενιά των businessmen" διατρανώνει ο Βολόντια, ο πιο αδίστακτος από τους τέσσερις και εκβιάζει τη δασκάλα, προσπαθώντας να τη δωροδοκήσει με αντάλλαγμα την καλύτερη περίθαλψη της άρρωστης μητέρας της. Αυτή η ακραία ειρωνική και προφητική διάσταση του έργου της Ραζουμόβσκαγια —με ένα rewind στη Ρωσία του '80, βρίσκεσαι αντιμέτωπος με το παγκόσμιο τέλμα του 21ου αιώνα— υπερσκελίζει τα αρκετά ηθικοπλαστικά και κλισέ δραματουργικά στοιχεία που το κατακλύζουν.
Η Ελένη Σκότη ακολουθεί τις προσταγές του κειμένου αρκετά συμβατικά και χωρίς ιδιαίτερη τόλμη. Καταφέρνει, ωστόσο, να αναδείξει τα άφθονα στοιχεία θρίλερ που υπάρχουν στο κείμενο και να κρατά σε διαρκή εγρήγορση τον θεατή· υπάρχει διάχυτη μια —εξαιρετικά παραγωγική θεατρικά— αίσθηση διαρκούς απειλής που κλιμακώνεται σταδιακά και εκτροχιάζεται στο πικρό φινάλε.
Η Αριέττα Μουτούση, αντί να ανασυνθέσει και να απογειώσει τον υπερφορτισμένα συγκινητικό όγκο αυτής της γυναίκας (συγκινητικό όχι από τη σκοπιά του θυμικού, αλλά από την πλευρά των ερεθισμάτων που κινητοποιεί κι από τις πολλαπλές ερμηνευτικές διόδους που ανοίγει) εγκλωβίζεται στην εξωτερική προσέγγιση της δημιουργίας ενός "τύπου" σκηνικά περιορισμένου, προβλέψιμου και αναμενόμενου, όπως αυτός αποτυπώνεται με τον αυστηρό κότσο στα μαλλιά, το συντηρητικό ντύσιμο, την κουραστικά υπερτονισμένη αφέλεια, το παγωμένο, ατάραχο βλέμμα απέναντι στον καταιγισμό των απειλών, τις επαναλαμβανόμενες στριγγλιές στη φωνή για την έκφραση της αντίδρασης και την αφύσικη αμηχανία απέναντι στην αγριότητα.
Αν και παλιομοδίτικος κι επιπόλαιος δραματουργικά ο τρόπος που πλάθει τα πορτραίτα των χαρακτήρων της η Ραζουμόβσκαγια (ο τρόπος που παραδίδονται στο αλκοόλ και στη λεκτική και σωματική βία οι νεαροί του έργου της μοιάζει παιδιάστικος, αν συγκριθεί με αντίστοιχα δείγματα του βρετανικού θεάτρου π.χ. τον Έντουαρντ Μποντ), η παράλληλη σκηνική πορεία του ρεαλιστικού δράματος με τις ποιότητες και την διαρκή αίσθηση απειλής του ψυχολογικού θρίλερ, οδηγεί σε ένα αξιοπρόσεκτο αποτέλεσμα.
0 comments: