Η έλξη του ανεκπλήρωτου
"ΠόΚα", σε κείμενο και σκηνοθεσία Κέλλυ Πήλιουρα, στο Blackbox. (Θεσσαλονίκη)
Έρως ανεκπλήρωτος. Αέναος τροφοδότης μυθιστορηματικών σελίδων, κινηματογραφικών εικόνων, θεατρικών στιγμών. Η Κέλλυ Πήλιουρα στην "ΠόΚα" —παιγνιώδης κι ενδιαφέρουσα σύμπτυξη των πρώτων συλλαβών των επωνύμων της Μαρίας Πολυδούρη και του Κώστα Καρυωτάκη— φωτίζει τις πτυχές του μνημειώδους ανεκπλήρωτου έρωτα των δύο ποιητών και το άδοξο τέλος τους. Με αφετηρία το σήμερα και όχημα την εκρηκτική συνάντηση δύο ετερόκλητων προσωπικοτήτων: του ανασφαλούς και μελαγχολικού ποιητή και της χειραφετημένης και φεμινίστριας ποιήτριας, το κείμενο (και κατ' επέκταση και η παράσταση) επιχειρεί να προβάλλει στο σήμερα, την οδύνη του προσωπικού, ατομικού ερωτικού αδιεξόδου των αρχών του 20ού αιώνα, σχηματοποιώντας το και μεγεθύνοντας το.
Σε ποιόν βαθμό, όμως, το καταφέρνει;
Το κείμενο της Πήλιουρα, πυκνό και σύνθετο, με μακροσκελείς μονολόγους και διαλογικές "σφήνες", εγκλωβίζεται στην παράθεση υπερβολικού όγκου πληροφοριών και στοιχείων και παραδίδεται συχνά σε αχρείαστη φλυαρία. Η συγγραφική ανάγκη να παρουσιαστούν —μέσα σε 70 λεπτά— όλες οι επιμέρους πτυχές των χαρακτήρων των δύο ποιητικών ογκόλιθων και κυρίως η μεταξύ τους αλληλεπίδραση, να σκιαγραφηθούν οι δυσχέρειες της κοινής τους πορείας και να αξιοποιηθούν και να αναδειχθούν οι πρωτογενείς πηγές (αποσπάσματα χαρακτηριστικών δειγμάτων της ποίησης τους, ανεπίδοτη επιστολογραφία), οδηγεί σ' έναν σκηνικό κορεσμό. Στην παράσταση ο λόγος υπερνικάται —αν όχι ολοκληρωτικά, σίγουρα σε αρκετά σημεία— από τη δυναμική των εικόνων, την καθηλωτική αλληλεπίδραση των σωμάτων, από το πανταχού παρόν "εγώ" που εμποδίζει και αναστέλλει την εκδήλωση του πάθους. Το κείμενο από ένα σημείο κι έπειτα περνάει σε δεύτερο πλάνο και μετατρέπεται σε ένα ηχητικό περιβάλλον, ένα "soundtrack" που συνοδεύει το σκηνικό υλικό και αποκρυπτογραφεί τους, ομολογουμένως, ευφυείς κι εμπνευσμένους σκηνικούς κώδικες που χρησιμοποιεί στη σκηνοθεσία της η Πήλιουρα.
Σ' έναν σχεδόν γυμνό χώρο που πλαισιώνεται από ελάχιστα ρούχα —σύμβολα της αστικής τάξης του Μεσοπολέμου— κρεμασμένα στο βάθος της σκηνής κι ένα αναπηρικό αμαξίδιο στο κέντρο της, ξεδιπλώνεται ένα πληθωρικό σκηνικό σύμπαν. Το αμαξίδιο που κρατά καθηλωμένο τον μελαγχολικό και απαθή Καρυωτάκη, "μεταμορφώνεται" σε πεδίο συνάντησης των σωμάτων των δύο ποιητών, σε όχημα για έναν τρυφερό χορό, σε "όπλο" στη μάχη των δύο εκρηκτικών προσωπικοτήτων, όταν ο ένας το πετά με βία στον άλλον. Έξοχη και πυκνή σε συμβολισμούς, αποτύπωση της εναλλαγής καθήλωσης και απελευθέρωσης που στοιχειώνει τη σχέση των δύο αυτών ανθρώπων, με τη χρήση ενός και μόνο ιδιαίτερου αντικειμένου!
Τα δύο πρόσωπα ξεκινούν από το σήμερα ως δύο ημίγυμνοι εραστές που καθώς ντύνονται ταξιδεύουν στο 1920 και μεταμορφώνονται στους δύο ποιητές, για να επανέλθουν στο φινάλε και πάλι στην "αρχική τους μορφή", ακολουθώντας ακριβώς την αντίστροφη ροή, αφαιρώντας αυτή τη φορά τα ρούχα τους (δεσπόζει τις στιγμές αυτές η άψογη κινησιολογική δουλειά της Εύας Μιχαλά)
Το σκηνικό συμβάν έχει "ανοιχτές τις κεραίες του", βρίσκεται σε απόλυτη επαφή με το σήμερα. Σε μια εποχή που —όπως εύσχημα αναφέρεται στο κείμενο— βιώνουμε και πολιτιστική κρίση πλάι στην οικονομική και την πολιτική και είναι σαν να μη λειτουργούν σωστά και οι τρεις δείκτες ενός ρολογιού.
Οι δύο ηθοποιοί της παράστασης (Βασίλης Παπαγεωργίου και Νάντια Πυθαρά), ο καθένας ξεχωριστά και ως υποκριτικό δίδυμο, εμφανίζονται εξαιρετικά προετοιμασμένοι και καθοδηγημένοι να αποφύγουν το προφανές και το αναμενόμενο και να αναδείξουν (και) ανθρώπινες αδυναμίες των ποιητών. H εξωστρέφεια και η ελαφρά υπερκινητικότητα της Πυθαρά-Πολυδούρη (έξοχη η σχεδόν κωμική στιγμή που εν μέσω του γαλλικού τραγουδιού που τραγουδά η Πολυδούρη, κάνει επαναλαμβανόμενες προτάσεις γάμου στον Καρυωτάκη), καλύπτει επαρκώς κάποιες υποκριτικά αμήχανες στιγμές του Παπαγεωργίου-Καρυωτάκη.
Πιστές στην ατμόσφαιρα και οι εξαιρετικές μουσικές συνθέσεις του Αδαμάντιου Αναστασιάδη που συνενώνουν αρμονικά το πιάνο της Δύσης με το ούτι της Ανατολής, φέρνοντας κοντά το Παρίσι της Πολυδούρη με την Ελλάδα του Καρυωτάκη.
Τι μένει μόλις ανάψουν τα φώτα του θεάτρου; Ίσως αυτό το αναζωογονητικό 70λεπτο rewind από το δυσμενές και αφόρητο σήμερα, σ' ένα νοσταλγικό, πικρό κι εξιδανικευμένο —ίσως κι απ' τη γοητεία που προσδίδει η πατίνα του χρόνου— χτες, αλλά και η έλξη που ασκεί το ανεκπλήρωτο και η περίεργη κι αφύσικη νοσταλγία, που παραδόξως κάποιες φορές κουβαλά μαζί του κάτι μη βιωμένο.
Μια ευπρόσωπη επαφή με τη δύναμη της ποίησης και τη δυναμική των ποιητών, μια διαρκής κραυγή για ανάγκη να ζούμε στο εδώ και τώρα και μια αφορμή για επιβεβλημένη επαφή με τον ποιητικό λόγο· λόγος παρηγορίας και καταφυγής.
0 comments: