Τα Παραβάν: η αποθέωση της θεατρικότητας

Το έργο του Ζαν Ζενέ "Τα παραβάν" γράφτηκε κατά τη διάρκεια της "επιχείρησης διατήρησης της τάξης στην Αλγερία" (μεταξύ 1956 και 1961) και προκάλεσε μεγάλη δυσφορία τόσο στους συντηρητικούς όσο και τους προοδευτικούς κύκλους της εποχής, καθώς ο Ζενέ χρησιμοποίησε τη γαλλική εισβολή στην Αλγερία για να ανατρέψει τα πρότυπα του ηρωισμού, της ηθικής και της στράτευσης.

Καυστικό και γεμάτο αινίγματα, το έργο διατηρεί μια προκλητική ιδεολογική ανεξαρτησία που, σε συνδυασμό με τη μνημειώδη φόρμα του, εξηγούν τη δυσκολία της εποχής του να το δεχτεί. Μέσα από την ακραία θεατρικότητα και το γκροτέσκο στοιχείο που χαρακτηρίζει τα έργα του Ζενέ, αποκαλύπτονται οι μηχανισμοί της Ιστορίας και η θέση του ατόμου στο κοινωνικό και πολιτικό ρεύμα της εποχής του.

"Τα παραβάν" του Ζαν Ζενέ, σε δραματουργία Δήμητρας Κονδυλάκη και σκηνοθεσία Δαμιανού Κωνσταντινίδη.

Η Δήμητρα Κονδυλάκη επισημαίνει: "Ο Ζενέ χρησιμοποιεί γι’ ακόμα μια φορά το υλικό του για να αντιστρέψει τα στερεότυπα της ηθικής, του ηρωισμού, της ομορφιάς και ν’ απορρίψει την οποιαδήποτε στράτευση -αποθεώνοντας τη θεατρικότητα. Γιατί εκείνο που τον ενδιαφέρει είναι ο μηχανισμός της ιστορίας, όχι η περίπτωση, το αρχετυπικό σχήμα, όχι η συγκυρία. "Τα Παραβάν" αποτελούν μια ηχηρή απάντηση στο πάντα καυτό ερώτημα: κατά πόσον μπορεί το άτομο να συστρατευτεί με το κοινωνικό ρεύμα του καιρού του. Κατά τον Ζενέ "πρόκειται για μια πραγματική τραγωδία, έναν διάλογο κωφών"…

Ο Δαμιανός Κωνσταντινίδης σημειώνει: "Τεράστιο έργο. … Έργο που δεν βολεύεται κάτω από μια ετικέτα και δεν βολεύει, ασυμμάζευτο, χαώδες, αβυσσαλέο. Άναρχο. Σαν να θέλει να πιάσει μέσα του όλο το σύμπαν, όλον τον άνθρωπο, όλον τον χρόνο και τον μη χρόνο. Εκατό περίπου πρόσωπα ζουν, συγκρούονται, ερωτεύονται, ονειρεύονται, κάνουν σεξ, μισιούνται, πέρδονται, αποπατούν, κλέβουν, πέφτουν σε λυρικές ενατενίσεις, φιλοσοφούν, εξουσιάζουν και εξουσιάζονται, επαναστατούν, πολεμούν, σκοτώνουν, βεβηλώνουν, προδίδουν και πεθαίνουν στις σελίδες του, και ξαναζούν 

[…] Στη δική μας σκηνική εκδοχή, δεκαπέντε μόνο ηθοποιοί θα επιδοθούν σ’ αυτό το παιχνίδι της αέναης αλλαγής ρόλων, σ’ αυτήν την κατ’ εξοχήν θεατρική άσκηση, της εξημέρωσης του θανάτου […] Είναι επίκαιρα τα "Παραβάν"; Ασφαλώς και είναι. Ακόμη ο κόσμος τους είναι αναγνωρίσιμος. Ακόμη ο κόσμος μας μπορεί να καθρεφτιστεί πάνω στον δικό τους. Δεν λείπουν ούτε τα μπορντέλα, ούτε οι πόλεμοι, ούτε οι εξεγέρσεις, ούτε —ακόμη κι αν παίρνουν άλλα ονόματα— οι επεκτατικές επιχειρήσεις και οι αποικίες. Αλλά το πραγματικό ενδιαφέρον των Παραβάν, η "επικαιρότητά" τους, έγκειται αλλού: στην αντισυμβατική αισθητική τους, στην ανατρεπτική ποίησή τους, στα οντολογικά ερωτήματα που θίγουν, στον καινούριο ανθρωπισμό που ευαγγελίζονται: στην πλήρη αποδοχή και εξύμνηση του ανθρώπου ως την πιο σκοτεινή και βρόμικη πτυχή του".

Το έργο του Ζενέ —που αναστάτωσε τη γαλλική κοινωνία το 1966 όταν ανέβηκε στο θέατρο Οντεόν σε σκηνοθεσία Ροζέ Μπλεν—, παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών 2016, στην επέτειο των 30 χρόνων από τον θάνατο του συγγραφέα και των 50 χρόνων από την πρώτη παράσταση στο Παρίσι.

Μεταφραστική ομάδα: Ειρήνη Κωστούλα-Αργυρού, Μαρία Μηνόγιαννη, Χρυσούλα Φουρνάρη
Διεύθυνση κι επιμέλεια μετάφρασης/δραματουργία: Δήμητρα Κονδυλάκη
Σκηνικά-κοστούμια: Αντώνης Δαγκλίδης
Βοηθοί σκηνογράφου: Αμαλία Θεοδωροπούλου, Λένα Λέκκου
Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ
Μουσική: Κωστής Βοζίκης
Κίνηση: Ίρις Νικολάου
Μακιγιάζ: Μελίνα Γλαντζή
Βοηθός σκηνοθέτη: Έλλη Μερκούρη

Παίζουν: Δήμητρα Χατούπη, Χρήστος Παπαδόπουλος, Έλλη Μερκούρη, Δέσποινα Σαραφείδου, Ρεβέκκα Τσιλιγκαρίδου, Λεωνίδας Μαράκης, Κίμων Κουρής, Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Στέλλα Βογιατζάκη, Αγγελική Λεμονή, Θύμιος Κούκιος, Ορέστης Καρύδας, Ανδρέας Κανελλόπουλος, Φώτης Λαζάρου, Λευτέρης Παπακώστας.

ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ 2016

Πειραιώς 260, Κτήριο Δ
Σάββατο 30 και Κυριακή 31 Ιουλίου, στις 21:00
Εισιτήρια: 20, 10 (φοιτητικό), 5 (ανέργων, ΑμεΑ)
Διάρκεια παράστασης: 3.15 (με διάλειμμα)