ΣΚΗΝΟΒΑΣΙΕΣ -- Κριτική: 'Ερωτευμένα άλογα' από την Ομάδα Εν Δυνάμει

(28-5-2018)

Γράφει η Ματίνα Παγουλάτου

"Ερωτευμένα άλογα", από την Ομάδα "Εν Δυνάμει", σε σκηνοθεσία Ελένης Ευθυμίου. 

"Η ψυχή να θέλει και τα σώματά μας να αντιστέκονται"
Όταν όμως η ψυχή το θέλει τόσο πολύ, μόνο όμορφα πράγματα μπορούν να συμβούν τελικά.

Στο πλαίσιο των προφεστιβαλικών εκδηλώσεων του 4ου Φεστιβάλ Δάσους, η ομάδα Εν Δυνάμει μας παρουσίασε την παράσταση "Ερωτευμένα Άλογα", και μας συντάραξε με την απεριόριστη Δύναμή της. Πρόκειται για μια πολυμελή καλλιτεχνική ομάδα, που ιδρύθηκε το 2008 και στην οποία συμμετέχουν εξίσου άτομα με και χωρίς αναπηρία, έχοντας ως στόχο την έκφραση και τη δημιουργία μέσω της τέχνης· στη συγκεκριμένη περίπτωση μέσω της θεατρικής τέχνης. Και φυσικά αν αναλογιστούμε τις απαιτήσεις και την συνθετότητα του θεάτρου, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι πρόκειται για ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα.

Η παράσταση "Ερωτευμένα Άλογα", με σκηνοθέτη την Ελένη Ευθυμίου, ολοκληρώνει την θεατρική τριλογία "Το Άλλο, το κανονικό" ("Ο άνθρωπος ανεμιστήρας ή Πώς να ντύσετε έναν ελέφαντα", το "Άλλο σπίτι" και "Ερωτευμένα άλογα") η οποία πραγματεύεται θέματα σχετικά με το "κανονικό", την αναπηρία, τα ταμπού που τη συνοδεύουν, τον κοινωνικό αποκλεισμό και γενικότερα όσα συνιστούν το πορτρέτο του "Άλλου". Τα κείμενα των παραστάσεων αποτελούν προϊόν έρευνας της ομάδας και είναι εμπνευσμένα από αληθινές ιστορίες και προσωπικές μαρτυρίες. Η γλώσσα τους είναι αιχμηρή και η ειλικρίνειά τους ωμή.

Η παράσταση που κλείνει τον θεατρικό αυτόν κύκλο υπερβαίνει κάθε προσδοκία. Γίνεται ακόμα πιο προσωπική, ακόμα πιο τολμηρή και σοκαριστική. Στη θεματική της βρίσκεται ο έρωτας, σε κάθε έκφρασή του και με όλα του τα πρόσωπα: αθώος και παιδικός, σαρκικός, παθιασμένος, πληρωμένος, καταστροφικός και αυτοκαταστροφικός. Μία μία μικρές σκηνές, εικόνες και ιστορίες, με τη δραματουργική επεξεργασία της Σοφίας Ευτυχιάδου, συνθέτουν μια μεγάλη ενδιαφέρουσα και πολυποίκιλη αφήγηση ως προς τις επιμέρους (υπο)θεματικές αλλά και τα μέσα παρουσίασης τους. Τα "Ερωτευμένα άλογα" αποτελούν μια ισχυρή δήλωση κατά… κατά της κοινωνικής ανισότητας, και της στέρησης του δικαιώματος του έρωτα καθώς και δήλωση υπέρ… υπέρ της αγάπης και της αποδοχής του εαυτού και του σώματος.

Το θάρρος των ηθοποιών προκαλεί θαυμασμό. Δεν διστάζουν να ξεγυμνωθούν επί σκηνής σε αρκετά σημεία της δράσης. Τα σώματά τους εκτίθενται ελεύθερα στο βλέμμα του θεατή, ενώ ταυτόχρονα η εγγύτητα που αναπτύσσεται μεταξύ τους κόβει την ανάσα. Το "γυμνό" δεν είναι εύκολη υπόθεση για κανέναν, ακόμα και στο κύκλο των επαγγελματιών του θεάτρου. Η άνεση με αυτό στην παράσταση, φανερώνει την ανάγκη αλλά και την θέληση όλων των συντελεστών να "σπάσει" κάθε είδους ταμπού από όπου κι αν προέρχεται. Μετατρέπονται οι ίδιοι σε άλογα παθιασμένα, αχαλίνωτα και ελεύθερα να διεκδικήσουν με ορμή όσα αισθάνονται.

Η σκηνοθέτης αξιοποιεί στο έπακρο όλες τις δυνατότητες της ομάδας της και καλύπτει όλες τις αδυναμίες της με πολύ έξυπνο τρόπο. Το πλήθος των ηθοποιών, 27 άτομα, οργανώνεται αυστηρά επί σκηνής σε μια δυναμική ομάδα, με τη βοήθεια του Τάσου Παπαδόπουλου, υπεύθυνου για την κίνηση και τις χορογραφίες. Οι ηθοποιοί, αφηγούνται τις ιστορίες τους ένας ένας ή και όλοι μαζί, με διάφορους τρόπους, εκτελούν κάποιες υποκριτικές ασκήσεις και τυποποιημένες κινήσεις, υιοθετούν απλούς ρόλους. Πρόκειται για ένα παιχνίδι με τις θεατρικές συμβάσεις. Ταυτόχρονα στο πίσω μέρος και αριστερά πάνω στο κυκλόραμα, το οποίο μέσω των φωτισμών αλλάζει συνεχώς χρώματα, προβάλλονται σκηνές σε βίντεο, εξαιρετικής αισθητικής από τον Δημήτρη Ζάχο.

Την παράσταση συνοδεύει η πρωτότυπη μουσική γραμμένη από τη ίδια την σκηνοθέτη και τον Οδυσσέα Γκάλιο, που δίνει ρυθμό και την ίδια στιγμή, χρησιμοποιώντας επαναλαμβανόμενα μουσικά μοτίβα, δημιουργεί μια μυστηριακή ατμόσφαιρα. Οι εντάσεις της αυξομειώνονται ώστε να αγκαλιάζει όλες τις εκφάνσεις του έρωτα, όλες τις εκφάνσεις της παράστασης. Πολλές σκηνές επίσης παρουσιάζονται μελοποιημένες.

Τα σκηνικά της Ευαγγελίας Κιρκινέ, πέρα από την πρακτική τους λειτουργία, εμπλουτίζουν την θεατρική εικόνα με ποιητικούς συμβολισμούς. Μπροστά και αριστερά μέσα σε ένα σκάμμα γεμάτο νερό έχει φυτρώσει μία μηλιά. Κάποια στιγμή ένα νεαρό ερωτευμένο ζευγάρι, μοιράζεται ένα από τα μήλα της, τον απαγορευμένο καρπό. Ύστερα οι δυο τους γυμνοί ξαπλώνουν ο ένας πάνω στον άλλο σε σχήμα σταυρού. Τα δύο φύλα μοιράζονται το προπατορικό αμάρτημα. Λίγο πριν το τέλος η μηλιά ανυψώνεται ξεριζωμένη. Ένας ηθοποιός, ο Ηλίας Κουγιουμτζής, με δυνατή και καθαρή φωνή εκφωνεί το Σύμβολο της Πίστεως της παράστασης, μία σχεδόν αιρετική παράφραση του "Πιστεύω…" και της "Προς Κορινθίους Ά" επιστολής του Αποστόλου Παύλου, μία δήλωση Πίστης στην ουσία του Έρωτα.

Όλα όσα αναφέρθηκαν δημιουργούν ένα πολύ πλούσιο και όμορφο θέαμα. Η παράσταση ξεχειλίζει από εικόνες και στιγμές καθηλωτικές. Δυστυχώς όμως δεν γίνεται να μην σημειώσουμε ότι υπήρξαν και σκηνές αρκετά αδύναμες που απλώς επαναλάμβαναν και αναμασούσαν τα ίδια θέματα. Η παράσταση "παρατράβηξε" σε διάρκεια, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο. Η κούραση του θεατή δυστυχώς συχνά ζημιώνει την απόλαυσή του.

Παρόλο που αυτή η κριτική δημοσιεύεται μετά το πέρας των προγραμματισμένων ανεβασμάτων και δεν γνωρίζουμε ακόμα ποια θα είναι η μετέπειτα πορεία της παράστασης είμαι σίγουρη (ή έστω ελπίζω) πως ο κύκλος της δεν έχει κλείσει. Την προτείνω ανεπιφύλακτα στο κοινό, όταν και πάλι θα μας δοθεί η ευκαιρία να την απολαύσουμε, διότι περίτρανα αποδεικνύει ότι όταν η ψυχή το θέλει τόσο πολύ, μόνο όμορφα πράγματα μπορούν να συμβούν τελικά, ακόμα κι αν σε κάποιες περιπτώσεις το σώμα, ο λόγος ή η μνήμη αντιστέκονται.