ΣΚΗΝΟΒΑΣΙΕΣ -- 'Ο Ζητιάνος' του Καρκαβίτσα για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή

(24-4-2017)

Ο "Ζητιάνος" του Καρκαβίτσα αναφερόμενος στην εποχή της προσάρτησης της Θεσσαλίας στο Ελληνικό κράτος (1881) σκιαγραφεί την κατάσταση ενός χωριού του θεσσαλικού κάμπου και των κατοίκων του, οι οποίοι κυριαρχημένοι από ταπεινά ένστικτα, από παγανιστικές δοξασίες, φτώχεια και αμάθεια, γίνονται υποχείρια ενός δαιμόνιου επαγγελματία Επαίτη, ο οποίος τους οδηγεί προς την καταστροφή. Με αυτόν τον τρόπο ο Καρκαβίτσας προβάλλει τη φθορά του παλιού μεσαιωνικού κόσμου, στον οποίο επικρατούσαν οι δόλιοι, οι επιτήδειοι και οι ισχυροί, προτείνοντας τελικά μέσα από την απόλυτη επικράτηση του κακού, το αντίθετό της, δηλαδή την εξέλιξη, την μόρφωση, την πνευματικότητα, την κυριαρχία των θετικών ενστίκτων έναντι των αρχέγονων ηθών, τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, και εν τέλει την επίμοχθη αντίσταση στο πιο ισχυρό.

Στο Νυχτερέμι, ένα χωριό κοντά στις εκβολές του Πηνειού, ενώ οι κάτοικοί του βρίσκονται στα δικαστήρια με τον μπέη της περιοχής, στην προσπάθειά τους να ξεκαθαρίσουν το ιδιοκτησιακό καθεστώς του χωριού, με την κρυφή ελπίδα ότι θα καταφέρουν να νικήσουν και να θεωρηθούν τα κτήματα δικά τους και όχι του μπέη, φτάνει ένας ζητιάνος μαζί με το δεκαπεντάχρονο ζητιανόπουλό του. Το κύριο πρόσωπο του μυθιστορήματος, ο ζητιάνος ονόματι Τζιριτόκωστας, αφού ξυλοφορτωθεί από τον τελωνοφύλακα Βαλαχά, θα προκαλέσει τη συμπόνια των κατοίκων που θα του προσφέρουν φιλοξενία και τροφή. Την επόμενη μέρα, ο ζητιάνος θα προκαλέσει το ενδιαφέρον των γυναικών του χωριού, με τα "θαυματουργά βοτάνια" του, και θα κατορθώσει να πουλήσει, το "αγαπόχορτο", το "σερνικοβότανο" και άλλα βοτάνια, καθώς και υλικά για ξόρκια και για μαγικά, παίρνοντας σε αντάλλαγμα ό,τι πιο ακριβό έβλεπε ότι είχε το κάθε σπίτι, που θα το μεταπουλούσε και θα γέμιζε με χρυσές λίρες.

Αδιάφορος και ασυγκίνητος για τη μοίρα και την τύχη αυτών των γυναικών θα δώσει βοτάνια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν και στο θάνατο, ενώ θα καθοδηγήσει επιδέξια όλο το χωριό, άντρες και γυναίκες να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες του· να εκδικηθεί δηλαδή το ξύλο που έφαγε από τον τελωνοφύλακα και παίζοντας με την αμάθεια και τη δεισιδαιμονία τους, να τους καθοδηγήσει να βάλουν φωτιά στο σπίτι που μένει για να τον κάψουν ζωντανό. Τέλος, θα βάλουν φωτιά και στο μεγάλο σπίτι του μπέη, οπότε παρεμβαίνουν οι ελληνικές Αρχές και οι Τούρκοι αφέντες της περιοχής, οδηγώντας όλους τους άντρες στη φυλακή της Λάρισας.

"Ο ζητιάνος" του Ανδρέα Καρκαβίτσα, σε σκηνοθεσία Ρουμπίνης Μοσχοχωρίτη.

Στην παράσταση της ομάδας Anima η ιστορία ξετυλίγεται από την πλευρά των γυναικών της ιστορίας, οι οποίες ακόμα πιο εγκλωβισμένες στην ανδροκρατούμενη κοινωνία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, επηρεασμένου βαθιά από την οθωμανική κοινωνική δομή, στέκουν ανήμπορες να αντισταθούν και να προφυλάξουν τα παιδιά τους, τους εαυτούς τους και τους άντρες που κάνουν κουμάντο, από το επερχόμενο κακό που φέρει επιδέξια μαζί του ο άντρας Ζητιάνος. Έτσι βλέπουμε στην αρχή της ιστορίας τις γυναίκες πεθαμένες πια, στο μεταίχμιο του άλλου κόσμου, να επιστρέφουν πίσω στον τόπο τους για να ξαναζήσουν την ιστορία τους, να την διηγηθούν και να καταλάβουν… Μέσα μια σύγχρονη εικαστική αναπαράσταση αναλαμβάνουν διάφορους ρόλους, στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν τόσο τη δική τους πλευρά όσο και την πλευρά των αντρών της ιστορίας.

Διασκευή: Κική Κουβαρά
Σκηνογραφία-κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα
Πρωτότυπη μουσική: Κώστας Νικολόπουλος
Χορογραφίες-επιμέλεια κίνησης: Άννα Απέργη
Επιμέλεια φωτισμών: Παναγιώτης Λαμπής
Κατασκευή σκηνικού-μάσκες: Περικλής Πραβήτας
Βοηθός σκηνοθέτη: Ελένη Δενδρινού
Κλαρίνο-Ντουντουκ: Γιώργος Δούσος

Παίζουν: Λεωνίδας Κακούρης, Κατερίνα Μπιλάλη, Μαρία Καρακίτσου, Λευτέρης Παπακώστας, Γιώτα Τσιότσκα.

Συμπαραγωγή: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ρούμελης και Ομάδα Anima.

Νέο Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου (Προφήτη Δανιήλ 3-5 και Πλαταιών, Κεραμεικός, Αθήνα, τηλ. 211 0132002-5)
Τετάρτη 3 και Πέμπτη 4 Μαΐου 2017, στις 21:00
Σάββατο 6 και Κυριακή 7 Μαΐου 2017, στις 19:00
Εισιτήρια: 15€ (κανονικό), 12€ (μειωμένο, φοιτητικό), 9€ (μαθητικό, ομαδικό), 5€ (ατέλειες)

TRIVIA: Ο "Ζητιάνος" του Ανδρέα Καρκαβίτσα διασκευάζεται πρώτη φορά για το θέατρο.