Συνέντευξη: Η Στεφανία Παπαμιχαήλ στις Σκηνοβασίες

Η Ομάδα Casuali έπειτα από μια σειρά επιτυχημένων παραστάσεων στο θέατρο Αυλαία και στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς "Μελίνα Μερκούρη", συνεχίζει την παράσταση του έργου "Mall" της Στέλλας Παπαδημητρίου, στο Θέατρο Άνετον, στο πλαίσιο της διοργάνωσης του Δήμου Θεσσαλονίκης "Ανοιχτή Σκηνή–Θεατρικές Φωνές της Πόλης"

Η Αδαμαντία Ξηρίδου συνομιλεί με τη σκηνοθέτρια της παράστασης, Στεφανία Παπαμιχαήλ.

─ "Ένας πόλεμος μόλις τελείωσε". To έργο αρχίζει μετά τον πόλεμο. Η σκιά του παρελθόντος αυτού πλανάται στο έργο ή όλοι θέλουν να ξεχάσουν;

Σχετικά με τον πόλεμο που έχει προηγηθεί, δεν δίνονται αρκετά στοιχεία στο έργο. Δεν γνωρίζουμε τι είδους πόλεμος ήταν, ποια ήταν τα αντίπαλα στρατόπεδα αλλά και ποια ήταν η διάρκειά του. Αυτό που γνωρίζουμε είναι το παρόν που έρχεται αμέσως μετά από αυτόν τον πόλεμο και χαρακτηρίζεται από χάος, πείνα, δυσκολία επιβίωσης και έλλειψη κάθε ασφάλειας για όποιον δεν καταφέρνει να μπει μέσα σε μία εταιρεία. Οι εταιρείες που έχουν ιδρυθεί από τους νικητές του πολέμου είναι τα μόνα καταφύγια όπου μπορεί κανείς να εξασφαλίσει την επιβίωσή του εφόσον εξαγοράσει την θέση του ή κριθεί κατάλληλος να εργαστεί σε μία από αυτές. Μία τέτοια εταιρεία είναι και το Mall. Ο πόλεμος δεν αποτελεί πλέον απειλή για τους χαρακτήρες του "Mall". Η απειλή είναι το έξω. Κάποιοι χαρακτήρες ενδέχεται να μην ήρθαν καν σε άμεση επαφή με αυτόν τον πόλεμο. Επομένως δεν έχουν να θυμούνται κάποια σκιά. Η μόνιμη απειλή είναι η απώλεια της ασφάλειας. Η ασφάλεια είναι το μοναδικό ζητούμενο των ανθρώπων που επιβίωσαν. Σε αυτό το θέμα δυστυχώς το έργο της Στέλλας Παπαδημητρίου συναντάει την επικαιρότητα και φαίνεται σχεδόν προφητικό με την ασφάλεια πλέον όλων μας να είναι τόσο εύθραυστη και συνάμα πιο σημαντική από ποτέ.

─ H Oμάδα Casuali ξεκίνησε τη δράση της το 2012. Στο δελτίο τύπου γράφετε ότι "πρόκειται για ένα νέο κείμενο, που γράφτηκε σήμερα και αναφέρεται στο σήμερα". Η ομάδα δείχνει προτίμηση στη σύγχρονη δραματουργία;

Οι Casuali στις πρώτες δύο παραστάσεις τους ασχολήθηκαν με την αναπαράσταση του έργου εικαστικών καλλιτεχνών μέσα από στοιχεία σωματικού θεάτρου και με κείμενα που διασκευάστηκαν ή γράφτηκαν από την ίδια την ομάδα. Ήταν ένα αρκετά εικαστικό θέατρο το οποίο όμως μας έκανε να νιώσουμε τη δύναμη του λόγου που γράφεται εδώ και τώρα. Αυτή τη δύναμη έχει και το "Mall" καθώς μας μιλάει για το τώρα με όρους αποστασιοποίησης που όμως δεν μας αποτρέπουν από το να σκεφτούμε πόσο μας αφορά και πόσο κοντά στους χαρακτήρες του είμαστε ή θα μπορούσαμε να βρεθούμε. Η ομάδα γενικώς ενδιαφέρεται για την ανάδειξη νέων ελληνικών έργων που δεν έχουν εκδοθεί και δεν έχουν παιχτεί ακόμη, καθώς μία χώρα χωρίς συγγραφείς είναι νεκρή. Είναι καιρός πέρα από τα αριστουργήματα της κλασσικής δραματουργίας να δούμε τι έχουν να πουν και οι άνθρωποι που ζουν εδώ και τώρα ανάμεσά μας και σίγουρα έχουν περισσότερα κοινά με εμάς. Υπάρχουν πολλοί νέοι συγγραφείς με ταλέντο, γνώσεις και θεατρικές σπουδές που πρέπει να τους δοθεί βήμα να ακουστούν και να κάνουν την ελληνική δραματουργία πιο πλούσια.

─ "Οχτώ πρόσωπα προσπαθούν να επιβιώσουν χαμογελώντας μέσα σε ένα πλαίσιο εξουσίας". Πώς διαχειρίζεσαι οχτώ πρόσωπα στη σκηνή σαν σκηνοθέτρια; Εσύ χρειάστηκε να επιβάλεις κάποιο "πλαίσιο εξουσίας";

Στο έργο τα περισσότερα πρόσωπα δεν συναντιούνται μεταξύ τους. Η δομή του θυμίζει κινηματογραφικό σενάριο με τις σκηνές να εναλλάσσονται πολύ γρήγορα και να αποτελούνται από ένα ή δύο πρόσωπα με εξαίρεση δύο μόνο σκηνές του έργου όπου συναντώνται οι υπάλληλοι του Mall με τους πελάτες. Η σκηνοθετική απόφαση να υπάρχουν παράλληλα όλα τα πρόσωπα επί σκηνής ήρθε σαν λύση για την όσο το δυνατόν πιο γρήγορη διαδοχή των σκηνών. Η ιδέα είναι ότι οι υπάλληλοι βρίσκονται στα δωμάτιά τους και κάθε φορά που ανάβει το φως ενός δωματίου βλέπουμε τι συμβαίνει μέσα σε αυτό, ενώ παράλληλα οι υπάλληλοι στα διπλανά δωμάτια ζουν τον δικό τους εγκλωβισμό και το δικό τους προσωπικό δράμα. Είναι και ένα σχόλιο πάνω στον κατακερματισμό της σύγχρονης εποχής και την εσωστρέφεια που μας κατακλύζει. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να κρυφτεί πουθενά. Το πλαίσιο της εξουσίας τονίζεται με την διαρκή έκθεση και την διαρκή παρακολούθηση. Η σκηνογραφία της Ελίζας Μοσχοπούλου εξυπηρετεί ακριβώς αυτή την ιδέα. Τα δωμάτια αποτελούν βιτρίνες και οι υπάλληλοι τοποθετούνται σε αυτές ως προϊόντα σε διαρκή προβολή.

Όσον αφορά το πλαίσιο εξουσίας του σκηνοθέτη προς τους ηθοποιούς, προσωπικά πιστεύω ότι την εξουσία την έχει ο ηθοποιός. Ο ηθοποιός είναι τελικά αυτός που θα επικοινωνήσει με το κοινό τη σκηνοθετική άποψη και θα απογειώσει ή όχι ένα έργο.

Οι σκηνοθέτες που λειτουργούν αυταρχικά θεωρώντας ότι είναι οι άρχοντες της παράστασης τρέφουν αυταπάτες. Για μένα, ο ρόλος του σκηνοθέτη είναι να κατευθύνει έναν ηθοποιό με βάση ένα σύστημα που επιλέγει και να του δώσει όσο το δυνατόν περισσότερα ερεθίσματα για να δημιουργήσει. Πρόκειται για ρόλο παιδαγωγικό.

─ Ύστερα από μια σειρά επιτυχημένων παραστάσεων συνεχίζετε. Ποια στοιχεία από το έργο, πιστεύετε σαν ομάδα, ότι κέρδισαν τους θεατές;

Προφανώς αυτά που κέρδισαν και εμάς τους συντελεστές. Η σκέψη ότι μας αφορά άμεσα και ότι πρόκειται για μια δικιά μας ιστορία. Αν και το έργο είναι τοποθετημένο σε έναν αφηρημένο μελλοντικό χωροχρόνο και τα πρόσωπά του είναι σχεδόν ρομποτοποιημένα, οι σκέψεις τους και οι φράσεις τους μας θυμίζουν πολύ έντονα καταστάσεις που έχουμε ζήσει και πράγματα που ακούμε γύρω μας καθημερινά, κυρίως στις εργασιακές μας σχέσεις αλλά και στις προσωπικές. Βλέποντας τους αλλόκοτους αυτούς χαρακτήρες να αντιδρούν στον εγκλωβισμό και να αντιμετωπίζουν το δίλημμα μεταξύ ασφάλειας και ελευθερίας, προκαλούνται στους θεατές ερωτηματικά. Μέχρι πού μπορεί κανείς να φτάσει για την επιβίωσή του; Αξίζει μια ζωή σε ένα χρυσό κλουβί; Τελικά η υποταγή είναι η μόνη λύση; Το "Mall" σε κάποιους άρεσε, σε κάποιους δεν άρεσε. Αυτό που σίγουρα φάνηκε όμως μετά την παράσταση ήταν ότι οι θεατές ένιωσαν την ανάγκη να συζητήσουν για αυτό που είδαν. Κι αυτό είναι για εμάς το πιο σημαντικό. Το ότι προκαλέσαμε σκέψεις και ερωτηματικά.

─ Ετοιμάζεστε να το παρουσιάσετε και κάπου αλλού ή ετοιμάζετε ένα νέο έργο;

Δυστυχώς, αν και έχουμε προτάσεις για κάποια φεστιβάλ εκτός πόλης, τα οικονομικά της ομάδας δεν επιτρέπουν την περιοδεία του "Mall". Μία παράσταση με οχτώ ηθοποιούς και σκηνικά είναι πολύ δύσκολη από πολλές απόψεις τη σημερινή εποχή και μία από αυτές τις δυσκολίες είναι η μετακίνηση. Χωρίς επιχορηγήσεις και χωρίς γενναίους σπόνσορες η τέχνη είναι πολύ δύσκολη υπόθεση και είναι πραγματικά αξιοθαύμαστες όλες οι μικρές ομάδες της πόλης που συνεχίζουν το έργο τους παρά τις δυσκολίες. Προς το παρόν στόχος μας είναι να δώσουμε στην "Ανοιχτή Σκηνή" μια παράσταση με επίπεδο και να φανούμε αντάξιοι της επιλογής μας, από την κριτική επιτροπή του Φεστιβάλ που μας έκανε την τιμή να μας συμπεριλάβει στο φετινό πρόγραμμα.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

"Mall" της Στέλλας Παπαδημητρίου, σε σκηνοθεσία Στεφανίας Παπαμιχαήλ.

Σκηνικά- κοστούμια: Ελίζα Μοσχοπούλου
Μουσική: Άγγελος Μπουρνάς
Σχεδιασμός φώτων: Δήμητρα Αλουτζανίδου
Επιμέλεια βίντεο: Παρασκευή Καραδουλαμά
Σχεδιασμός αφίσας-φωτογραφίες: Γιώργος Χρηστινίδης
Κατασκευή σκηνικού: Κώστας Πασχαλίδης

Παίζουν: Κώστας Βουρλιώτης, Αθηνά Ευσταθίου, Χάρης Ηλιάδης, Αλεξάνδρα Κασιούμη, Κατερίνα Μαυροφρύδου, Δήμητρα Ντασιώτη, Κατερίνα Συναπίδου, Μαριάννα Τάντου.
Ακούγεται η φωνή της Νατάσσας Δαλιάκα.

Δημοτικό Θέατρο Άνετον (Παρασκευοπούλου 42, Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310 869869)
Παρασκευή 22, Σάββατο 23 και Κυριακή 24 Απριλίου, στις 21:00

Εισιτήρια: 10, 8 (φοιτητικό), 5 (ανέργων)

Κρατήσεις θέσεων: 694900699 (πρωινά) και 6944290478, 6973895607 (απογεύματα).