Μίλλερ, Μπέκετ αλλά και... Μπέκας στο θέατρο Απο Μηχανής

Δύο κλασικά κείμενα του παγκόσμιου δραματολογίου και δύο ελληνικά έργα αποτελούν το μενού του  θεάτρου Από Μηχανής (Ακαδήμου 13, Αθήνα) για την φετινή θεατρική περίοδο.

Η σαιζόν ανοίγει με τη θεατρική μεταφορά του μυθιστορήματος του Γιάννη Μαρή, Έγκλημα στα παρασκήνια, σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία Κατερίνας Μπερδέκα.
Πρόκειται για το δεύτερο μυθιστόρημα του Γιάννη Μαρή που γράφτηκε στη μεταπολεμική Ελλάδα του 1954. Οι ήρωές του, με εμβληματική μορφή τον αστυνόμο Μπέκα θα διατρέξουν όλο το έργο του Μαρή και θα επιβιώσουν μέχρι σήμερα, στον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Τι συμβαίνει όταν μια όχι και τόσο συμπαθής πρωταγωνίστρια δολοφονείται στο καμαρίνι της την ημέρα της πρεμιέρας; Ποιος είναι ο δολοφόνος και πώς διέφυγε ενώ η πόρτα του καμαρινιού της είναι κλειδωμένη από μέσα; Θα βρεθεί; Πόσο έχει αλλάξει ο κόσμος του θεάτρου και οι άνθρωποί του τα τελευταία εξήντα χρόνια; Πόσο έχει αλλάξει η Αθήνα, η Ελλάδα και το οικονομικό status της τα τελευταία εξήντα χρόνια;

Παίζουν: Γιώργος Βουβάκης, Ερρίκος Λίτσης, Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη, Αθηνά Μπερδέκα, Γωγώ Μπρέμπου, Κωνσταντίνος Μωραΐτης, Τάκης Σακελλαρίου, Στράτος Σωπύλης, Καλλιόπη Τζερμάνη, Άννα Ψαρρά.

Ακολουθεί αμέσως μετά το Κουαρτέτο του Χάινερ Μίλλερ, σε μετάφραση Ελένης Βαροπούλου και σκηνοθεσία Άντζελας Μπρούσκου. 
Ο Μίλλερ εμπνέεται από τους δύο χαρακτήρες του διάσημου μυθιστορήματος του Σοντερλό ντε Λακλό Επικίνδυνες Σχέσεις και δημιουργεί ένα σύγχρονο, σαγηνευτικό και μοιραίο ζευγάρι που απορρίπτει κάθε κανόνα και δε διστάζει να δοκιμάσει οτιδήποτε απαγορευμένο. Ένα ατέλειωτο γαϊτανάκι φύλων, ρόλων, επιθυμιών και αλλαγών που δε σταματάει να μας ερεθίζει ποτέ.

Παίζουν: Άκις Βλουτής, Δανάη Σκιάδη.

Χ-TOKIO του Στέλιου Λυκουρέση, σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κωνσταντάτου.

Ο νέος συγγραφέας Στέλιος Λυκουρέσης δημιουργεί κατά παραγγελία της Εταιρείας Θεάτρου Συν-Επί (+,Χ) και της θεατρικής ομάδας Blindspot ένα κείμενο σύγχρονου προβληματισμού άμεσα συνδεδεμένο με τις δύσκολες στιγμές που περνά η χώρα μας. Σε ατμόσφαιρα ανακριτηρίου οι ηθοποιοί βρίσκονται αποκλεισμένοι από το κοινό, τους βλέπουμε, αλλά τους ακούμε μόνο από τα ηχεία. Ο τρίτος ηθοποιός βρίσκεται μέσα στο κοινό και ελάχιστες φορές περνάει πίσω από το γυαλί. Οι καίριοι προβληματισμοί εκφράζονται μέσα από την κινηματογραφική ταχύτητα και τη χρήση πολυμέσων. Ο συνδυασμός εικόνας, ήχου και σιωπής έχουν σαν στόχο να καθηλώσουν τον θεατή και να τον βάλουν μέσα στο παιχνίδι που στήνει ο συγγραφέας.

Παίζουν: Γιώτα Αργυροπούλου, Θανάσης Δόβρης, Γιώργος Φριντζήλας.

Το τέλος του παιχνιδιού του Σάμιουελ Μπέκετ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη.

Ο Δημήτρης Λιγνάδης, στην πρώτη του συνεργασία με την Εταιρεία Θεάτρου Συν-Επί (+,Χ), καταπιάνεται με το σπουδαίο έργο του Μπέκετ σε μια προσπάθεια να φωτίσει άγνωστες πτυχές αυτού του πολυσήμαντου ελλειπτικού έργου που ακροβατεί ανάμεσα στο παράλογο και την καθημερινή κόλαση, ως μια άλλη εκδοχή της Κόλασης του Δάντη.

Παίζουν: Άκις Βλουτής, Δημήτρης Λιγνάδης.

http://www.syn-epi.com/

Με δύναμη από... τις Σέρρες

Σε μια εποχή που τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα προσπαθούν να επιβιώσουν ή περιορίζονται σε συμπαραγωγές κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Σερρών προτείνει ένα πλούσιο θεατρικό πρόγραμμα για τη χειμερινή περίοδο 2012-2013. Το πρόγραμμα κινείται προς τρεις κατευθύνσεις: παραγωγές με αφορμή την συμπλήρωση 100 ετών από την απελευθέρωση της πόλης των Σερρών, παρουσίαση σύγχρονων κειμένων με τη μορφή του θεατρικού αναλογίου και μετακλήσεις παραγωγών.

Το πρόγραμμα αναλυτικά:

Οι παραγωγές του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.
Οι τρεις όψεις του ίδιου νομίσματος του Κωνσταντίνου Κυριακού, σε σκηνοθεσία Παναγιώτη Μέντη. (από 17/11).
Φύλλα της του Ανδρέα Φλουράκη (από 20/2).
και στην Παιδική Σκηνή: Η παναγία των Παρισίων του Βίκτορος Ουγκό, σε διασκευή Ελένης Μερκενίδου και σκηνοθεσία Χρήστου Μωραΐτη. (από 3/11).

Για τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης
Έτσι κι αλλιώς χωράμε όλοι του Λευτέρη Αερόπουλου, σε συμπαραγωγή του οργανισμού με το Μουσικό Εργαστήρι Σερρών. (από 5/4).
1913, βασισμένο στο θεατρικό χρονικό Η καταστροφή των Σερρών του Σταύρου Καραμανίδη, σε δραματουργική επεξεργασία-σκηνοθεσία Παναγιώτη Μέντη. (Ιούνιος 2013).

Θεατρικά αναλόγια

Μέθοδος Γκρόνχολμ του Τζόρντι Γκαλθερόν (7/11)
Μαχαίρι στο κόκαλο του Κώστα Μουρσελά (21/11)
Όροι Συμβολαίου του Μάικ Μπάρτλετ (5/12)
Λίστα Γάμου του Διονύση Χαριτόπουλου (19/12)
Ο τελευταίος Γιάνκη του Άρθουρ Μίλερ (9/1)
Balance της Νάνσυ Σπετσιώτη (23/10)
Ναταλί του Π. Μέντη

 Έκθεση στην Γκαλερί Τέιτ του Η. Πασχαλίδη (6-2)

Ό,τι φάμε κι ό,τι πιούμε του Βασίλη Μητσάκη (6/3)
Η Επιστροφή του Τσε του Γιάννη Χρυσούλη (20/3)

Μετακλήσεις
Εrofili synopsis του Γεωργίου Χορτάτση, σε επεξεργασία κειμένου-διασκευή Έλενας Μαυρίδου και σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα (7/10).
Ο Artaud θυμάται τον Hitler και το Café Roman του Tom Peuckert σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καντιώτη (11/10, 12/10 και 14/10).
Αόρατη Αλυσίδα του Κάρλος Φερέρα από το θέατρο Altera Pars με τη Μίνα Χειμώνα σε σκηνοθεσία Δήμητρας Αράπογλου (20/10 και 21/10).
Ρόζα του Παναγιώτη Μέντη από το θέατρο Πρόβα σε σκηνοθεσία Σωτήρη Τσόγκα και μουσική Σταμάτη Κραουνάκη με πρωταγωνίστρια τη Μαίρη Ραζή (15 και 16/3/2013).

Περισσότερες πληροφορίες: http://www.dipetheserron.gr/

Η "εξέγερση" του Αντονέν Αρτώ

1946 και ο Αντονέν Αρτώ έχει αποκτήσει ελευθερία κινήσεων από τους γιατρούς του, ύστερα από εγκλεισμό εννέα χρόνων σε ψυχιατρικά ιδρύματα, έχοντας υποστεί 58 ηλεκτροσόκ. Οι "Φίλοι του Αντονέν Αρτώ" θα οργανώσουν εκδήλωση στο θέατρο Sarah Bernard αλλά θα του απαγορευτεί η είσοδος, από φόβο για νέο σκάνδαλο σαν κι εκείνα που πάντα συνόδευαν τις εμφανίσεις του: ο άνθρωπος προς τιμήν του οποίου γίνεται η εκδήλωση ξεροσταλιάζει στο κρύο μπροστά στις πόρτες του θεάτρου, βηματίζοντας νευρικά, ενώ η καλή κοινωνία των Παρισίων απολαμβάνει τις αναγνώσεις των κειμένων του. Φυσιογνωμικά δεν έχει καμιά σχέση με τον όμορφο άνδρα που θαύμαζε ο κόσμος δεκαπέντε χρόνια πριν. Εξακολουθεί να παρουσιάζει μια υπέρμετρη ζωτικότητα και να μην αποχωρίζεται ποτέ τα 406 τετράδιά του, που έχει αρχίσει να μουντζουρώνει στο απομονωμένο περιβάλλον του ασύλου το 1945 και τα οποία θα τον συντροφεύσουν μέχρι το θάνατό του. Η επιστροφή του Αρτώ, του Μωμού γίνεται ερήμην του.
Λίγους μήνες αργότερα, το 1947, στην περίφημη διάλεξη στην κατάμεστη αίθουσα του Vieux Colombier διαβάζει με πάθος τα κείμενά του στο κοινό, όπου παρευρίσκονται και οι Gide, Breton, Camus. Όταν με μια αδέξια κίνηση τα φύλλα γλιστράνε απ’ τα χέρια του, αδυνατεί να τα βάλει σε τάξη και χωρίς το κείμενό του γίνεται επιθετικός, αυτοσχεδιάζει, απαριθμώντας ένα ένα όσα του επέβαλλαν…Η ομιλία του γίνεται ολοένα και πιο ασυνάρτητη και αποσπασματική, μέχρι τη στιγμή που ανέβηκε ο Gide στη σκηνή, για να τον αγκαλιάσει και να τον φιλήσει… Πριν κλείσει χρόνος, ο Μωμός θα βρεθεί νεκρός στα πόδια του κρεβατιού του από υπερβολική δόση ένυδρης χλωράλης.

Η πρώτη κρίση κατάθλιψης σε νεαρή ηλικία σηματοδότησε την αρχή μιας πενταετούς οδύσσειας σε σανατόρια και οι θεραπείες με αρσενικό, υδράργυρο και βισμούθιο τον οδήγησαν στον εθισμό στα ναρκωτικά. Ακόμα και οι ερωτικές του σχέσεις ήταν ταραχώδεις εξαιτίας της εξάρτησής του από το λάβδανο. Όμως το πνεύμα του παρουσίαζε μια παροιμιώδη διαύγεια, ορατή ακόμα και στις προσωπικές του επιστολές, που επιχρωμάτιζε με μια ιδιάζουσα λογοτεχνικότητα. Στο Παρίσι από κομπάρσος και υποβολέας αναδεικνύεται σε ηθοποιό για όλους τους ρόλους. Όμορφος, παρορμητικός, ενθουσιώδης, θα προσελκύσει γρήγορα το ενδιαφέρον των σουρεαλιστών, θα γίνει εξαρχής ενεργός μέλος της ομάδας αλλά και, μαζί με τον Breton, ένας από τους πιο αυστηρούς της κριτικούς. Οραματιστής και αυταρχικός, θέλει να κατευθύνει αυτή την ουτοπία σε πορεία πιο απόλυτη. Αρνείται να τον ορίσει το λογοτεχνικό κίνημα, θεωρεί ότι πρόκειται για μια εξέγερση που μπορεί να προσφέρει καινούργια "μέσα δράσης", να γίνει "η κραυγή του πνεύματος που επιστρέφει στον εαυτό του". Το 1926 προγράφεται έπειτα από μια συγκέντρωση της ομάδας με θέμα την προσχώρηση στο κομμουνιστικό κόμμα κι εξεγερμένος από το σοκ του αποκλεισμού γράφει τους Βαρβάρους και τη Μεγάλη Νύχτα.

"Το θέατρο δεν εξαπατά (με) τη ζωή, δεν την μιμείται, δεν την απεικονίζει, έχει στόχο να την συνεχίσει", γράφει στο μανιφέστο του θεάτρου Alfred Jarry που ίδρυσε μαζί με τους Roger Vitrac και Robert Aron. Κατά την διάρκεια της παράστασης του έργου Ονειρόδραμα του Strindberg ανεβαίνει ως σκηνοθέτης στη σκηνή και προσβάλλει κατάμουτρα το αριστοκρατικό κοινό. Αργότερα θα σκηνοθετήσει με δαιμόνια εφευρετικότητα το περίφημο βιτρακικό Βίκτωρ ή τα παιδιά στην εξουσία (Victor ou les enfants au pouvoir). Αλλά ήδη κόχλαζε μέσα του μια ακόμα πιο νέα αντίληψη περί θεάτρου, ένα μεγάλο μέρος της οποίας θα καταγραφεί στη συλλογή Το θέατρο και το είδωλό του. Το Θέατρο της Σκληρότητας ήταν γεγονός, όπως και η κινηματογραφική του εμπειρία από το 1922 έως 1935 ως κομπάρσος ή σε δεύτερους ρόλους σε είκοσι περίπου ταινίες.

[...] Στην ομιλία του στο Maison d’ art θα παρεκτραπεί για άλλη μια φορά, έχοντας χάσει τις σημειώσεις του, με τα χέρια του να σείονται από ηλεκτρικά ρίγη και τις κόρες των ματιών του γυρισμένες προς τα μέσα. Η ομιλία θα τελειώσει επώδυνα: τον περιμένουν οι αρχές για να τον συνοδέψουν μέχρι τα σύνορα. Η νέα του ιδεοληψία τον ταξιδεύει στην Ιρλανδία προς αναζήτηση των πηγών των κέλτικων παραδόσεων. Οι κατηγορίες για αλητεία και διατάραξη της δημόσιας τάξης τον οδηγούν με ζουρλομανδύα στην πτέρυγα φρενοβλαβών στο νοσοκομείο της Χάβρης. Υπό μια έννοια ολόκληρη η ζωή του θα εκτυλιχθεί στη σκιά της ιατρικής επιτήρησης αλλά τώρα έφτασε η σειρά των μεγάλων ψυχιατρικών ασύλων. Το 1938 ο Jacques Lacan θα γνωματεύσει πως ο ποιητής είναι οριστικά χαμένος για τη λογοτεχνία. Ο Αρτώ θα γνωρίσει από πρώτο χέρι διάφορες θεραπείες συχνά σε άθλιες συνθήκες υγιεινής ως και το ηλεκτροσόκ, που τότε βρίσκεται ακόμα σε δοκιμαστική φάση.

"Το ηλεκτροσόκ με γεμίζει απελπισία, μου κλέβει τη μνήμη μου, με μεταμορφώνει σ’ έναν απόντα που έχει συνείδηση της απουσίας του και παρατηρεί το εαυτό του για βδομάδες να κυνηγάει το είναι του, όπως ένας νεκρός δίπλα σε έναν ζωντανό που δεν είναι πια ο εαυτός του".

Πώς να κατανοήσουμε τον Αρτώ όταν ακόμα και ο ίδιος αναζητά τον εαυτό του, όταν το ίδιο του το έργο είναι μια συνεχής δυναμική απώθησης, αυτοαναίρεσης και κριτικής πάνω σε ό,τι ο ίδιος έγραψε και σκέφτηκε; Και πώς να ερμηνευτεί η εξέγερσή του όταν δεν είναι τόσο παρούσα στο περιεχόμενο του έργου του όσο στο ύφος του; Πόσον μάλλον όταν το εξεγερσιακό ξέσπασμα που αποπνέει αυτή η γραφή δεν προσποιείται ότι είναι αποτελεσματικό μέσα στο χρόνο αλλά αντιθέτως ζητά να εκτονωθεί άμεσα την ίδια στιγμή που εκφράζεται, γιατί βρίσκει το νόημά του στο παρόν, στην εφήμερη στιγμή που βιώνουμε ωμή. Η λογική του Αρτώ δεν ψάχνει να μεταδώσει ιδέες αλλά ενδόμυχες δυνάμεις.
Σε αντίθεση με την πιο φιλοσοφική και αργότερα πολιτική ερμηνεία της εξέγερσης από τους σουρεαλιστές, ο "ηθοποιός" Αρτώ την προσεγγίζει με πιο έντονα βιωμένο τρόπο, τρόπο ενσαρκωμένο. Όταν ο Μπρετόν και οι φίλοι του εγγράφονταν στο κομμουνιστικό κόμμα ή οργάνωναν διαμαρτυρίες σε χώρους τέχνης, εκείνος προσπαθούσε να εντάξει τον σουρεαλισμό όχι μόνο σε γραπτά και εικαστικά έργα αλλά και στην ίδια του την ύπαρξη. Στην προσωποποιημένη του φιλοσοφία το ζήτημα της εξέγερσης δεν ήταν μόνο παρόν στην τέχνη αλλά, κυρίως, στην καθημερινότητά του. Ο Αρτώ, ανικανοποίητος, χωρίς αμφιβολία, από τις τεχνητές χαρές που προσφέρει το θέατρο, μετέφερε τις θεατρικές του δυνατότητες στη ζωή· έζησε πραγματικά τον ήρωά του και αναλώθηκε από αυτόν. Έγινε ο ίδιος θέατρο.
Η εξέγερση του Αρτώ ήταν μια πραγματική κραυγή ενός ανθρώπου που υπέφερε από ένα σύστημα που τον έκλεινε σε ψυχιατρικά ιδρύματα, ενός ανθρώπου που αναζητούσε να καταλάβει την υποταγή των ατόμων στους κοινωνικούς μηχανισμούς και να κατανοήσει γιατί ο άνθρωπος δεν διαμαρτύρεται ενώ υποφέρει. Καθίσταται έτσι ένας προφήτης των δικών μας καιρών, ενσαρκώνοντας καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον άνθρωπο της εποχής του τα χαρακτηριστικά του νεώτερου ανθρώπου που ανδρώθηκε από την δεκαετία του ’60 και μετά, εντός των συνθηκών του ύστερου καπιταλισμού και της κοινωνίας του θεάματος, του ανθρώπου που βρίσκεται σε μόνιμη ρήξη με την κοινωνία γιατί η ίδια η κοινωνία βρίσκεται σε μόνιμη ρήξη μαζί του – του ανθρώπου παρία εντός της κοινωνίας, του έγκλειστου στο απέραντο φρενοκομείο της, του έρμαιου στην ψυχική και υλική της βία, του αναλώσιμου εξαρτήματος, του απελπιστικά μοναχικού μαζικού ανθρώπου, που αδυνατεί να επικοινωνήσει όχι μόνο με οποιοδήποτε ανθρώπινο πλάσμα αλλά και με τον ίδιο του τον εαυτό.

Πηγή: Ζ.Δ. Αϊνάλης, Ήλιος Chailly και Ειρήνη Παπαδοπούλου, "Αντονέν Αρτώ: Εξέγερση και ουτοπία", Πλανόδιον, τχ. 49 (Δεκέμβριος 2010), σ. 72-73.

Τώρα στη θεατρική σκηνή
O Αρτώ θυμάται τον Χίτλερ και το Καφέ Ρομάν του Tom Peuckert, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καντιώτη.

Στο ιστορικό υπόβαθρο του έργου βρίσκεται η συνθήκη ότι ο Αρτώ υποστήριζε πως ο Χίτλερ κατέλαβε το Παρίσι για να τον απελευθερώσει από το ψυχιατρείο. Συντάσσει μια επιστολή με ημερομηνία την 3η Δεκεμβρίου 1943 και παραλήπτη τον Χίτλερ όπου του υπενθυμίζει την συνάντηση που είχε μαζί του το 1932 στο Καφέ Ρομάν στο Βερολίνο. Στόχος η εκκαθάριση του θεάτρου από το "μικροαστικό σκουπιδαριό", κάτι που μόνο το "σουρεαλιστικό ουρλιαχτό" του δικτάτορα μπορούσε να εγγυηθεί.

info: Μετάφραση Συμεών Σταμπουλού, φωτισμοί Χριστίνα Θανάσουλα, σκηνικά-κοστούμια Ηλίας Λόης, τραγούδι: Andre Maia, τσέλο: Αλέξανδρος Μποτίνης.
Ερμηνεύει ο Νίκος Παντελίδης.

Στη Θεσσαλονίκη, στο θέατρο Σοφούλη. 2-7 Οκτωβρίου.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ Περιμένουμε τα δελτία τύπου, τα σχόλια, τις παρατηρήσεις και τις ερωτήσεις σας.

ΟΝΟΜΑ *

Email *

ΘΕΜΑ *

ΜΗΝΥΜΑ *

Η δημιουργική ομάδα των Σκηνοβασιών

Μαρία Νιώπα

Έχει σπουδάσει θεατρολογία στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μέσα από τα κείμενα της, στις Σκηνοβασίες, επιχειρεί να προτάσσει τη θεατρικότητα των λογοτεχνικών κειμένων. Πιο πολύ κι από τα βιβλία, αγαπάει τους ανθρώπους που κατοικούν τις σελίδες τους.

Ματίνα Παγουλάτου
Ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε θέατρο στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια δημιουργικής γραφής θεατρικού έργου και σεναρίου. Από το 2016 δραστηριοποιείται στον τομέα της θεατρικής εκπαίδευσης και από το Νοέμβριο του 2017 είναι ιδιοκτήτρια της επιχείρησης Εntremés, Θέατρο και θεατρική εκπαίδευση, η οποία συνεργάζεται με ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες παιδιών και ΑμεΑ. Συμμετείχε ως δραματολόγος στις παραστάσεις: Rendez-vous? Meat me on facebook, (σκην. Βαγγέλης Κοσμίδης, θέατρο Θησείον, 2ο Reborn in Athens), Παιχνίδι με τις λέξεις, (σκην. Κλαίρη Χριστοπούλου, θέατρο Άνετον, φεστιβάλ Ανοιχτή σκηνή-Θεατρικές φωνές της πόλης), Roberto Zucco (σκην. Μανώλης Καραγιαννόπουλος-Δραγώγιας, θέατρο Blackbox), Please...mind the trap ( της D.art Dance Company, σκην. Γιάννης Βαρβαρέσος, Studio Ora).
Στις Σκηνοβασίες γράφει θεατρική κριτική για παραστάσεις που παίζονται στη Θεσσαλονίκη.

Κορνήλιος Ρουσάκης 
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε θεατρολογία στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Είναι, επίσης, πτυχιούχος λογιστής με σπουδές στο Τ.Ε.Ι Θεσσαλονίκης. Ασχολείται με τη θεατρική κριτική, τη δραματουργική επεξεργασία και τη συντακτική επιμέλεια θεατρικών προγραμμάτων. Το 2011 είχε την επιμέλεια προγράμματος του έργου "Ολεάννα" του Ντέιβιντ Μάμετ, για την ομάδα Passatempo (συμπαραγωγή με την Πειραματική Σκηνή της Τέχνης). Έχει γράψει τις θεατρολογικές μελέτες "Διασκευές θεατρικών έργων από τον Χάουαρντ Μπάρκερ" και "Ανατέμνοντας την ελληνική κριτική, με αφορμή τις παραστάσεις του Τόμας Οστερμάιερ" και το θεατρικό μονόπρακτο "Τρεις δρόμοι", με θέμα τη μετανάστευση. Έχει συνεργαστεί ως κριτικός θεάτρου με το πολιτιστικό έντυπο "Εξώστης" και ως πολιτιστικός συντάκτης με τo ηλεκτρονικό περιοδικό συγκομιδής γραμμάτων και τεχνών sodeia.net και το τριμηνιαίο έντυπο "σοδειά". Παράλληλα, εργάζεται ως εμψυχωτής θεατρικού παιχνιδιού σε Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών και ως εκπαιδευτής-σκηνοθέτης ερασιτεχνικών θεατρικών ομάδων ενηλίκων.
Είναι μέλος του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Θεατρολόγων.

Στις Σκηνοβασίες γράφει θεατρική κριτική για παραστάσεις που παίζονται στη Θεσσαλονίκη.

Κριτική θέατρου: Άγρια μοναξιά του Μάρτιν ΜακΝτόνα

Στα υπόγεια γίνονται θαύματα!

Άγρια μοναξιά του Μάρτιν ΜακΝτόνα, από την ομάδα Perros, σε σκηνοθεσία Σπύρου Αθηναίου.

Το έργο του Μάρτιν ΜακΝτόνα  Άγρια μοναξιά, επέλεξε για τη φετινή παρουσία της η θεατρική ομάδα Perros, συνεχίζοντας για δεύτερη χρονιά την ενασχόλησή της με έργο του ιρλανδοβρετανού δραματουργού. Κι αν το περσινό Ο συγγραφέας και ο αδελφός του συγγραφέα (βασισμένο στο έργο Pillowman του ΜακΝτόνα) στο υπόγειο θέατρο Vis Motrix, αποτέλεσε μια ευχάριστη έκπληξη που τάραξε τα λιμνάζοντα νερά της θεατρικής Θεσσαλονίκης, κυρίως λόγω της καθαρής ματιάς με την οποία αποτυπώθηκε το σκοτεινό μοτίβο και η ατμόσφαιρα του κειμένου, η φετινή εξαιρετική επίδοση —σε ένα άλλο υπόγειο στο θέατρο Όρα— μόνο έκπληξη δεν πρέπει να  θεωρηθεί.
Ξεκινώντας από το κείμενο του ΜακΝτόνα και καταλήγοντας στην ολοκληρωμένη σκηνοθετική άποψη του Σπύρου Αθηναίου και στις ερμηνείες του κουαρτέτου των ηθοποιών, ο θεατής γίνεται κοινωνός μιας μοναδικής στιγμής, μιας σπάνιας θεατρικής εμπειρίας.
Ο ΜακΝτόνα γεννημένος στο Κάμπεργουελ του Λονδίνου από ιρλανδούς γονείς, έφυγε σε νεαρή ηλικία από το σπίτι του για να ζήσει στο Λονδίνο μαζί με τον αδελφό του. Στην Άγρια μοναξιά (πρωτότυπος τίτλος The Lonesome West), ο συγγραφέας σκιαγραφεί την προβληματική συμβίωση δύο αδελφών, δύο ανδρών με έντονους χαρακτήρες, αναρίθμητες εκρήξεις και νευρωτικές συμπεριφορές. Οι δύο άνδρες ζουν στο ίδιο σπίτι, υπονομεύοντας ο ένας την παρουσία του άλλου, βρίζοντας και υποτιμώντας σε κάθε ευκαιρία ο ένας τον άλλο. Το έργο ξεκινά αμέσως μετά την κηδεία του πατέρα τους, τον οποίο σκότωσε ο ένας από τους δύο γιους του. Το συμβάν θεωρείται ατύχημα έπειτα από την κατάθεση του δεύτερου γιου, ο οποίος δέχεται να το αναγνωρίσει ως τέτοιο, αρκεί να περάσει σε αυτόν ολόκληρη η οικογενειακή περιουσία. Έχουμε, επομένως, ένα οικογενειακό περιβάλλον που είναι αποστειρωμένο από οποιοδήποτε συναίσθημα και παράλληλα ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο, που είναι τοποθετημένο στο Λίνεϊν, στην ιρλανδική επαρχία, εκεί που οι άνθρωποι βιώνουν μοναξιά, πίνουν, μεθούν και αρκετοί εγκληματούν. Στο έργο αυτό του ΜακΝτόνα συναντάμε όλα τα δραματουργικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την ιδιαίτερη γραφή του. Βία λεκτική, σωματική, ψυχολογική, δολοφονία ενός γονέα (όπως συμβαίνει και στο έργο του Η Βασίλισσα της ομορφιάς), άπειρο αλκοόλ, σκληρή γλώσσα με αρκετούς ιδιωματισμούς της ιρλανδικής επαρχίας, έντονες αναφορές στην πίστη, στο θρησκευτικό συναίσθημα και στον καθολικισμό, σκηνές σκληρής βίας ενδεδυμένες με βιτριολικό μαύρο χιούμορ, αλλά και όπλα, μαχαίρια και νεκρά ζώα. Όλα τα παραπάνω αλλά και ένα ακόμα: ο ιδιαίτερα ανάγλυφος τρόπος με τον οποίο εκθέτει σε κοινή θέα τους χαρακτήρες του ο συγγραφέας, του δίνουν μια περίοπτη θέση ανάμεσα στους δημιουργούς του in yer face theatre (θέατρο στα μούτρα), που άνθησε στη Βρετανία από τη δεκαετία του 1990 και έπειτα. Το θέατρο του ΜακΝτόνα διαποτισμένο από τη βία (ενδοοικογενειακή ή με θρησκευτικά κίνητρα), διαφέρει από την ποιητική απεικόνιση της βίας που υπάρχει στο θέατρο της Σάρας Κέην ή στην βία που ξεδιπλώνεται στη σκηνή μέσω αφηγήσεων όπως συχνά κάνει ο Φίλιπ Ρίντλεϊ. Το συγκεκριμένο έργο του ΜάκΝτόνα διαθέτει αρκετές αρετές αν και —κατά τη γνώμη μου— δεν προσεγγίζει την εξαιρετική σκιαγράφηση του διπόλου μάνας-κόρης στη Βασίλισσα της ομορφιάς ή τη μαγεία που κουβαλά η παραμυθική αφήγηση στον Pillowman. Στην ερώτηση γιατί ένα κείμενο με χαρακτήρες της ιρλανδικής επαρχίας μπορεί να αφορά την ελληνική θεατρική πραγματικότητα, η απάντηση προκύπτει αβίαστα. Αφενός η γραφή του ΜακΝτόνα δεν περιορίζεται στην παρουσίαση χαρακτήρων και συμπεριφορών που κλείνονται μέσα σε γεωγραφικά όρια και εθνικές ταυτότητες, παρόλο που αναδεικνύει τα τρωτά της ιρλανδικής κοινωνίας και του τρόπου ζωής στη χώρα αυτή. Αφετέρου, μιλώντας γενικότερα για τα έργα του θεάτρου στα μούτρα, αξίζει να αναφερθεί πως έχουν γραφτεί την περίοδο της θατσερικής διακυβέρνησης (και μετά από αυτήν), όταν οι κοινωνικές αναταραχές, οι απεργίες και οι διαδηλώσεις των εργατών, η κατάργηση κάθε είδους κοινωνικής πρόνοιας, η παραμέληση των ανύπαντρων μητέρων και η αύξηση των "αδέσποτων" παιδιών που μετατρέπονται σε θύματα και θύτες εγκληματικών πράξεων, ήταν καθημερινά φαινόμενα. Εικόνες που σε μεγάλο βαθμό αφορούν τη σημερινή ελληνική πραγματικότητα και κάνουν ακόμη πιο έντονα το θέατρο καθρέπτη της κοινωνίας.
Ο Σπύρος Αθηναίου ξεπερνά το πρόβλημα της επί σκηνής απεικόνισης βίαιων συμπλοκών που ταλανίζει το σύγχρονο αστικό θέατρο, εκθέτοντας εντελώς αφτιασίδωτες και σχεδόν σε απόσταση αναπνοής από τους θεατές, τις εμφύλιες συγκρούσεις των δύο αδελφών. Έχουμε να κάνουμε, επομένως, με ένα κυριολεκτικό θέατρο στα μούτρα, που αρπάζει το θεατή από το σβέρκο και τον ταρακουνά μέχρι να λάβει το μήνυμα. Παράλληλα, ο σκηνοθέτης καθοδηγεί τους ηθοποιούς του με τέτοιον τρόπο ώστε να αναδεικνύεται η δεύτερη σκέψη των χαρακτήρων, το κρυμμένο παρελθόν που κουβαλούν, οι ιδιαιτερότητες τους. Οι πράξεις τους έχουν ξεκάθαρη αρχή, κορύφωση και πτώση, δίνοντας την εντύπωση εκτέλεσης μιας χορογραφίας συμπεριφορών και συναισθημάτων. Το μαύρο χιούμορ που αφθονεί στο κείμενο αναδεικνύεται εξαιρετικά (σε αυτό βοηθάει ουσιαστικά η απόδοση-μετάφραση της Βασιλικής Τζάμου, που έχει έναν ρυθμό στα όρια του καταιγισμού), δημιουργώντας μια εναλλαγή γέλιου και σφιξίματος του στομαχιού που για 90 λεπτά κρατά τον θεατή σε διαρκή εγρήγορση.
Οι ηθοποιοί που επωμίζονται τους ρόλους των δύο αδελφών κρίνονται ως εξαιρετικές επιλογές εκ του αποτελέσματος. Ο Κίμων Κουρής έχει το ρόλο του εμμονικού με την ιδιοκτησία και τα υλικά αγαθά Βέρνον και ο Γρηγόρης Παπαδόπουλος —που έχει μια συνεπή πορεία στο θέατρο με σημαντικές ερμηνείες στο πρόσφατο παρελθόν, στο επίσης πολύ παραγωγικό υπόγειο του θεάτρου Ακτίς Αελίου— τον ρόλο του ευέξαπτου αλλά και ειρωνικού Κόλμαν. Η σκηνική συνδιαλλαγή των δύο αυτών ηθοποιών είναι εντυπωσιακή, ένα fair play σπάνιο στο θέατρο. Ξεχωρίζει το "παιχνίδι της συγγνώμης", λίγο πριν το φινάλε, που αποκαλύπτει τις σκληρές πράξεις που έχει κάνει ο ένας εν αγνοία και εις βάρος του άλλου και που αναδεικνύει τη ζήλια και την εχθρότητα που έτρεφαν ο ένας για τον άλλο. Ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί στην κίνηση των ηθοποιών και στην αποτύπωση της συμπεριφοράς των χαρακτήρων μέσα από τη στάση του σώματος. Δεν υπάρχουν χάρτινοι χαρακτήρες, αλλά ολοκληρωμένες περσόνες και αυτό είναι ένα από τα ατού της παράστασης. Ενδιαφέρουσες στιγμές είχαν και οι δύο ηθοποιοί που ερμηνεύουν τους ρόλους που κινούνται στο περιθώριο του μικρόκοσμου των δύο αδελφών. Η Βασιλική Τζάμου που υποδύεται ένα νεαρό κορίτσι δεν πέφτει στην παγίδα της δημιουργίας μιας έξαλλης έφηβης που θα μοιάζει με καρικατούρα. Είναι συγκρατημένη και μετρημένη και έχει μια έξοχη στιγμή όταν βιώνει την προδοσία με σχεδόν βουβό πόνο, με τρόπο που είναι πιο "δυνατός" από όσο αν κραύγαζε. Ο Σταύρος Ευκολίδης δημιούργησε ένα πορτραίτο ενός τυπικού ιερέα της καθολικής εκκλησίας, ο οποίος συντρίβεται μέσα σε ένα περιβάλλον σήψης και διαφθοράς.
Όλα αυτά μέσα στο νατουραλιστικής αισθητικής σκηνικό της Ηλένιας Δουλαδίρη με την πληθώρα των σκηνικών αντικειμένων που απεικονίζει την κουζίνα του σπιτιού και "ντυμένα" με την ατμοσφαιρική μουσική που έγραψε ο Μπάμπης Παπαδόπουλος.
Μια ολοκληρωμένη πρόταση από μια ομάδα της πόλης που δίνει καλά δείγματα δουλειάς, και δημιουργεί προϋποθέσεις και ελπίδες για μια αντίστοιχη καλή συνέχεια στη χειμερινή σαιζόν που ανοίγεται μπροστά μας.

Κορνήλιος Ρουσάκης

Athens Video Dance Project 2012

To Athens Video Dance Project είναι ένα φεστιβάλ για την τέχνη, τη δημιουργικότητα, τον χορό. Από τις 3 ως τις 7 Οκτωβρίου στο Θέατρο του Νέου Κόσμου συναντώνται οι τέχνες του χορού και του βίντεο με στόχο την διάδοση τους με σύγχρονα μέσα όπως είναι το videodance.
Το πρόγραμμα της φετινής —τρίτης— διοργάνωσης περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ταινίες χορού για την Πίνα Μπάους, τη Σιλβί Γκιλέμ, την Σάσα Βαλτς, προβολές videodance από Ολλανδία, Ελβετία, Βέλγιο, Ιαπωνία, Γαλλία κ.α., παραστάσεις χορού από την Αθανασία Κανελλοπούλου και τους Rubberbodies Collective, τον Ερμή Μαλκότση, την Μπέτυ Δραμισιώτη, τον Αλέξη Τσιάμογλου και τον Κώστα Παντέλη αλλά και σεμινάρια χορού.
Επίσης κατά την διάρκεια του φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί η προβολή του videodance Uprooted, αποτέλεσμα του 4 ήμερου σεμιναρίου Outdoor Videodance Project, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2012 από την Χριστίνα Μερτζάνη και την Χρυσάνθη Μπαδέκα. Μία συνεργασία με το Athens Video Dance Project 2012, το Κέντρο Μελέτης και Χορού Ντάνκαν , το στούντιο φωτογραφίας και βίντεο ΚΛOUK και το European Village.

Πληροφορίες για το πρόγραμμα: http://www.athensvideodanceproject.gr/

Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου και Παντομίμας Κιλκίς

To Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου και Παντομίμας Κιλκίς συμπληρώνει φέτος 14 χρόνια παρουσίας. Από τις 28 Σεπτεμβρίου έως τις 9 Οκτωβρίου 2012 θίασοι από όλο τον κόσμο θα παρουσιάσουν τη δουλειά τους σε κλειστούς χώρους και πλατείες της πόλης.
Παράλληλα θα πραγματοποιηθεί η 4η Συνάντηση νέων ελλήνων κουκλοπαικτών και η 5η Συνάντηση για το κοινωνικό θέατρο με τίτλο, Στην απέναντι όχθη: απόδραση από τις εξαρτήσεις, όπου θα παρουσιαστούν δρώμενα και δράσεις για έναν πιο υγιή και συνειδητό τρόπο ζωής.
Στο φετινό φεστιβάλ συμμετέχουν ομάδες και θίασοι από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Ιταλία, την Ισπανία, την Αργεντινή, την Τσεχία, το Περού, την Ολλανδία, το Ισραήλ. Οι παραστάσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που απευθύνονται τόσο σε μικρά παιδιά αλλά και σε ενήλικες (όπως είναι για παράδειγμα οι παραστάσεις Νεκρές Χήνες αλλά και Erofili synopsis που "πειραματίζονται" σε θεατρικές τεχνικές με τη χρήση μασκών και απευθύνονται σε θεατές άνω των 16 ετών).
Παράλληλα υπάρχουν εκθέσεις αλλά και σεμινάρια και εργαστήρια κατασκευών που απευθύνονται στους μικρούς μαθητές.
Οι χώροι που θα δοθούν οι παραστάσεις είναι το Συνεδριακό Κέντρο Κιλκίς, η Δημόσια Βιβλιοθήκη αλλά και η πλατεία Ειρήνης. Παράλληλα θα δίνονται πρωινές παραστάσεις σε σχολεία εκτός της πόλης του Κιλκίς, σε χωριά του νομού.

Αναλυτικά το πρόγραμμα και οι παραστάσεις:  http://www.kilkis-festival.gr

Ομάδα Pequod

Η ομάδα Pequod δημιουργήθηκε στην Αθήνα το καλοκαίρι του 2009, από τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Δημήτρη Ξανθόπουλο, την ηθοποιό Αγγελική Παπαθεμελή και τον συγγραφέα και ηθοποιό Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη. Το όνομα της ομάδας προέρχεται από το θρυλικό σκαρί του αριστουργήματος του Χέρμαν Μέλβιλ, Μόμπι Ντικ. Μέσα από τις παραστάσεις της η ομάδα στοχεύει στην ανάδειξη του ανθρώπου ως κέντρο της θεατρικής πράξης, στην αποδέσμευση από τη νατουραλιστική απεικόνιση, στη δημιουργία με ελάχιστα μέσα, στην έρευνα πάνω στην έννοια "σκηνικός χώρος".

Η πρώτη εμφάνιση έγινε στο Low budget festival του 2010 με το έργο του Δημήτρη Χατζή, Από το φίφτυ φίφτυ στον έρωτα. Η πρώτη προσπάθεια αφορούσε τη μεταφορά ενός μη θεατρικού κειμένου στη θεατρική σκηνή, κάτι εξαιρετικά διαδεδομένο στην σημερινή θεατρική πραγματικότητα. Το κείμενο φωτίζει τη ζωή ενός έλληνα μετανάστη στη Γερμανία. Τη ζωή ενός οποιουδήποτε ανθρώπου, που μπορεί να γίνει η ιστορία της χώρας. Το φίφτυ φίφτυ είναι η ιστορία μετάβασης από τις εφήμερες σχέσεις στον αληθινό έρωτα και η γνώση που αποκτά ο άνθρωπος για την υπόστασή του μέσα από αυτό.


Αμέσως μετά, η ομάδα έκανε αίσθηση στο χώρο του ελληνικού ερευνητικού θεάτρου παρουσιάζοντας ένα Γλάρο από τον οποίον είχαν αφαιρεθεί όλα τα περιττά ερμηνευτικά και αισθητικά επιθέματα, για να μείνουν μόνο τα ουσιώδη και διαχρονικά ερωτήματα.

Ήταν μια διαφορετική ανάγνωση του κειμένου, που αποκάλυψε τη δύναμη του λόγου του Τσέχωφ σε μια παράσταση απίστευτα λιτή, χωρίς σκηνικά και κοστούμια, αποσπώντας πολύ καλές κριτικές και θερμά σχόλια. Η παράσταση παρουσιάστηκε στο χώρο Knot Gallery στην Αθήνα και στην συνέχεια σε περιοδεία σε πόλεις της περιφέρειας.

Η λιτότητα και η απλότητα, όμως, φαίνεται πως είναι τα χαρακτηριστικά και της επόμενης τους δουλειάς με τίτλο Υπόθεση Εργασίας, η οποία παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών το 2011. Το κείμενο της παράστασης δημιουργήθηκε στις πρόβες και το θέμα του είναι η εύρεση εργασίας. Τα κείμενα προέρχονται από υλικό που συγκεντρώθηκε με τη συμβολή όλων των ανθρώπων που συμμετέχουν στην παράσταση. Υπάρχουν αποσπάσματα συγγραφικών έργων και μυθιστορηματικοί ήρωες, δημοσιεύματα από συνεντεύξεις ανθρώπων, προσωπικές εμπειρίες αλλά και εμπειρίες φίλων και αγνώστων, άρθρα επιστημόνων και φιλοσόφων, σκέψεις και προβληματισμοί. Η παράσταση δεν επιχειρεί να απαντήσει σε ερωτήματα, αλλά να μιλήσει για την αντίληψη που έχει διαμορφωθεί γύρω από την εργασία μέσα στους αιώνες.

Το 2012 η ομάδα θεάτρου Pequod μεταφέρει στο θεατρικό σανίδι ένα μυθιστόρημα-σταθμό της μεταπολεμικής Ελλάδας, Το διπλό βιβλίο του Δημήτρη Χατζή. Ακολουθώντας τη ζωή του βασικού του ήρωα Κώστα, ο Χατζής καταφέρνει να διατρέξει τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, όχι σαν παρατηρητής, ούτε με έναν ιστορικό ή πολιτικό τρόπο, αλλά αποτυπώνοντας το ψυχικό τοπίο που διαμόρφωσαν αυτές οι στιγμές της ιστορίας μας. Έτσι, η ιστορία του Κώστα γίνεται η ιστορία της χώρας μας, φωτίζοντας τις πτυχές του "ρωμαίικου" που δημιούργησαν την Ελλάδα του σήμερα. Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Ξανθόπουλος με την ομάδα των ηθοποιών, μεταφέρουν στη σκηνή το έργο συνδέοντας τα τραύματα του παρελθόντος με τις αιτίες της σημερινής κρίσης, μέσα από την εξερεύνηση νέων τρόπων σκηνικής αφήγησης. Η παράσταση θα παρουσιάζεται στις 7 και 9 Ιουνίου 2012 στην Coupole του Théâtre de la Ville, στο Παρίσι, στο πλαίσιο του φεστιβάλ Εργοτάξια της Ευρώπης.

Με πλούσιο ρεπερτόριο φέτος το θέατρο Ακροπόλ

Το θέατρο Ακροπόλ προτείνει για φέτος ένα ρεπερτόριο με πολλές προτάσεις. Επεκτείνει τις δραστηριότητες του πέρα από τη σκηνή της οδού Ιπποκράτους, σε δύο άλλους θεατρικούς χώρους εκτός του παραδοσιακού θεατρικού κέντρου. Το θέατρο Ροές, στο Γκάζι και το θέατρο Βασιλάκου στο Μεταξουργείο θα στεγάσουν τις παραστάσεις της Νέας Σκηνής, που θα λειτουργήσει φέτος για πρώτη χρονιά. Παράλληλα δημιουργούνται η Νεανική και η Μεταμεσονύχτια Σκηνή.

Ας δούμε το πρόγραμμα αναλυτικά:

Κεντρική Σκηνή

Το μεγάλο μας τσίρκο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη.

Η παράσταση-συμπαραγωγή του Κ.Θ.Β.Ε με το Ακροπόλ θα δώσει παραστάσεις στην Αθήνα, λίγο πριν ανηφορίσει και πάλι για τη Θεσσαλονίκη.

Στη συνέχεια ο Νίκος Μαστοράκης θα σκηνοθετήσει την Αγία Ιωάννα των σφαγείων του Μπρεχτ, με την Βίκυ Βολιώτη και τον Αιμίλιο Χειλάκη και ο Σπύρος Ευαγγελάτος τον Επιθεωρητή του Γκόγκολ, με τον Γιώργο Αρμένη, τον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη και την Αριέττα Μουτούση.

Για λίγες παραστάσεις θα επαναληφθεί το έργο του Παπαδιαμάντη, Ο αμερικάνος, σε σκηνοθεσία και ερμηνεία Θανάση Σαράντου.

Η μεταμεσονύχτια σκηνή εγκαινιάζεται με το έργο Frankestein Junior του Μελ Μπρουκς, σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Καραντινάκη και η νεανική σκηνή με το έργο Η μικρή μας πόλη του Θόρντον Ουάιλντερ, σε σκηνοθεσία Τάκη Τζαμαργιά.

Στην παιδική σκηνή, ο Στράτος Πασχάλης διασκευάζει και η Σοφία Σπυράτου σκηνοθετεί τον Τρελαντώνη της Πηνελόπης Δέλτα.

Νέα Σκηνή-Θέατρο Ροές

"Ποδαρικό" κάνει το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ρούμελης με τη Ρώσικη Ρουλέτα (τρία μονόπρακτα του Άντον Τσέχοφ), σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ, με τους Άννα Κουτσαφτίκη, Δημήτρη Μυλωνά.

Στη συνέχεια ο Ευριπίδης Λασκαρίδης σκηνοθετεί τον Αντώνη Καφετζόπουλο και την Όλια Λαζαρίδου στις Καρέκλες του Ιονέσκο.

Τον Ιανουάριο του 2013 η Έρση Βασιλικιώτη "επιστρέφει" στο έργο των Κεχαΐδη-Χαβιαρά, Με δύναμη από την Κηφισιά, καθώς είχε σκηνοθετήσει το έργο στο παρελθόν στην Πειραματική Σκηνή της Τέχνης, στη Θεσσαλονίκη.

Νέα Σκηνή-Θέατρο Βασιλάκου

Εδώ θα παρουσιαστεί ένα έργο που αρχικά είχε αναβληθεί την προηγούμενη θεατρική περίοδο. Πρόκειται για το έργο της Φωτεινής Τσαλίκογλου, Δεν μ' αγαπάς, μ' αγαπάς που αναφέρεται στη σχέση της Μαργαρίτας Λυμπεράκη και της κόρης της Μαργαρίτας Καραπάνου. Τους ρόλους ερμηνεύουν η Ρένη Πιττακή και η Πέγκυ Τρικαλιώτη. Σκηνοθετεί ο Πέτρος Ζούλιας.

Ο Πήτερ Μπρουκ και το θέατρο Bouffes du Nord

Το θέατρο Bouffes du Nord χτίστηκε από τον  Louis Marie Emile Lemenil, το 1876. Δημιουργήθηκε σε χώρο που επρόκειτο να γίνουν στρατώνες. Η πρώτη παράσταση στο θέατρο ήταν ένα θέαμα-επιθεώρηση, που δεν είχε επιτυχία. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής Μ. Cheret συνειδητοποίησε πως το εγχείρημα αυτό ήταν αρκετά φιλόδοξο για να πετύχει και εγκατέλειψε τη θέση του λίγους μήνες αργότερα.
Από το 1876 ως το 1952 δεκάδες σκηνοθέτες προσπάθησαν να δώσουν ταυτότητα στο θέατρο και να το ισχυροποιήσουν στο θεατρικό τοπίο του Παρισιού. Ενδεικτικά αναφέρουμε τη διετία 1893-94 που ο Λύνιε Πο παρουσίασε έργα του Ίψεν και του Χάουπτμαν, αλλά και την σύντομη περίοδο που το θέατρο μετονομάστηκε σε θέατρο Moliere. Μέχρι το 1952 που το θέατρο έκλεισε επειδή δεν πληρούσε πλέον τους κανόνες ασφαλείας, παρουσιάστηκαν εκεί μουσικά θεάματα και μπουλβάρ.[1]

Η χρυσή περίοδος του Bouffes du Nord ήρθε 22 χρόνια αργότερα, όταν ο Πήτερ Μπρουκ έκανε το θέατρο βάση για την επίτευξη των καλλιτεχνικών του οραμάτων. Έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον όσα αναφέρει ο ίδιος ο σκηνοθέτης για την πρώτη επαφή με τον χώρο και για τα στάδια μέχρι την παρουσίαση του πρώτου έργου. Ο Μπρουκ γράφει: "Τρία χρόνια ταξίδια και εμπειρίες μας έμαθαν —με επώδυνο τρόπο— ποιος είναι ο κατάλληλος και ποιος ο ακατάλληλος χώρος. Μια μέρα, η Μισελίν Ροζάν μου είπε: "Πίσω από το σταθμό του βορρά, υπάρχει ένα θέατρο ξεχασμένο από όλους. Με έχουν βεβαιώσει ότι βρίσκεται ακόμα εκεί. Πάμε να το δούμε;" Έτσι λοιπόν, μπήκαμε σε ένα αυτοκίνητο και φτάσαμε στον χώρο του υποτιθέμενου θεάτρου. Τίποτα δεν υπήρχε. Μονάχα μια καφετέρια, ένα κατάστημα και μια πρόσοψη κτιρίου, με πολλά παράθυρα, τυπικό δείγμα του 19ου αιώνα. Ωστόσο, στον τοίχο ένα χαρτόνι σκέπαζε, μετά βίας, ένα άνοιγμα. Το τραβήξαμε και αγκομαχώντας συρθήκαμε μέσα από μια σκονισμένη σήραγγα, για να ανακαλύψουμε ένα χώρο σαθρό, απανθρακωμένο, κατεστραμμένο από τη βροχή και το χαλάζι, έναν χώρο εξαίσιο, ανθρώπινο και λαμπερό, έναν χώρο απίστευτο: το Bouffes du Nord.
Είχαμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε δύο λύσεις: είτε να διατηρήσουμε το θέατρο όπως ακριβώς ήταν, δηλαδή να μην εξαφανίσουμε ούτε ένα χνάρι από τα εκατό χρόνια ζωής του, είτε να αναστήσουμε και να ανακαινίσουμε τον χώρο, όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Μας συμβούλεψαν ότι κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατο. Κάποιος, μάλιστα, υπάλληλος του υπουργείου, ισχυρίστηκε ότι θα χρειαζόμασταν τουλάχιστον δύο χρόνια, μόνο για να εξασφαλίσουμε τα χρήματα και τις απαραίτητες άδειες. Η Μισελίν αρνήθηκε να αποδεχτεί τη λογική τους και εξέλαβε την κατάσταση ως μία πρόκληση. Έξι μήνες αργότερα εγκαινιάζαμε το θέατρο, με τον Τίμωνα τον Αθηναίο του Σαίξπηρ.
Περάσαμε ένα βερνίκι τις παλιές ξύλινες θέσεις του εξώστη, γεγονός που εξανάγκασε κάποιους, στις πρώτες παραστάσεις, να παραμείνουν —στην κυριολεξία— κολλημένοι στις θέσεις τους!

[...] Ευτυχώς, τα χειροκροτήματα ήταν πολλά. Για την ακρίβεια έγιναν η αιτία να κατεδαφιστεί ο χώρος, μια που ολόκληρα κομμάτια από τον γύψινο διάκοσμο αποκολλήθηκαν εξαιτίας των κραδασμών και κατέρρευσαν στα κεφάλια, σχεδόν, των θεατών. Έκτοτε η οροφή καθαρίστηκε, όμως η ποιότητα της ακουστικής παραμένει καταπληκτική.
Η Μισελίν κι εγώ, από κοινού, αποφασίσαμε να υιοθετήσουμε μια πολιτική: ένα θέατρο πρέπει να είναι απλό, ανοιχτό και φιλόξενο. Οι αριθμημένες θέσεις πρέπει να καταργηθούν. Η τιμή του εισιτηρίου πρέπει να είναι αρκετά χαμηλή, η μισή ή το ένα τέταρτο του εισιτηρίου των θεάτρων του μπουλβάρ. Το θέατρο πρέπει να είναι προσιτό στους ανθρώπους των απομακρυσμένων προαστίων και στις οικογένειες εκείνες, που τα εισιτήρια τεσσάρων ή πέντε ατόμων θα αποτελούσαν εμπόδιο ανυπέρβλητο· για το λόγο αυτό αποφασίσαμε να οργανώσουμε τις απογευματινές του Σαββάτου, με τιμές πιο χαμηλές. Επιλέξαμε, ακόμα, να παραχωρήσουμε στον εαυτό μας το δικαίωμα να κλείνουμε το θέατρο, όποτε εμείς κρίναμε ότι αυτό ήταν εφικτό, και να δίνουμε παραστάσεις δωρεάν, για τους κατοίκους της γειτονιάς.[2]

[1] http://www.bouffesdunord.com/en/about-us
[2] Πήτερ Μπρουκ, Ένας άλλος κόσμος: σαράντα χρόνια θεατρικής αναζήτησης 1947-1987, μετ. Ελένη Καραμπέτσου, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2006, σ. 240-242.

Βιβλιοπαρουσίαση: Καθρέφτης του κόσμου: Μια νέα ιστορία της τέχνης

Τζούλιαν Μπελ, Καθρέφτης του κόσμου: Μια νέα ιστορία της τέχνης, μετ. Γιώργος Λαμπράκος, Ελεάννα Πανάγου, Μεταίχμιο, Αθήνα 2009.

Τι κοινό έχει ένας αρχαίος κινεζικός κύλινδρος με τη φωτογραφία ενός παπαράτσι; Ένα προϊστορικό ειδώλιο με ένα βίντεο; Γιατί οι άνθρωποι εξακολουθούν να δημιουργούν έργα τέχνης και γιατί αλλάζει η μορφή τους; Από τις πρώτες ενστικτώδεις απόπειρες να δοθεί μορφή σε ακατέργαστα υλικά ως τη σύγχρονη τέχνη, ο άνθρωπος δεν μπορούσε να αντισταθεί στη δημιουργία εικόνων. Τα στιλ και οι περίοδοι έρχονται και παρέρχονται, αλλά ερεθιστικοί σύνδεσμοι μεταξύ φαινομενικά άσχετων παραδόσεων μένουν να ανακαλυφτούν. Ο Τζούλιαν Μπελ μάς ταξιδεύει ανά τους αιώνες και ανά τις ηπείρους στην πλουσιότερη Ιστορία της Τέχνης που γράφτηκε ποτέ. Χρησιμοποιεί μια μεγάλη γκάμα αντικειμένων για να δείξει πώς η τέχνη είναι προϊόν κοινών εμπειριών· πώς, σαν καθρέφτης, αντικατοπτρίζει την ανθρώπινη συνθήκη και τις πιο βασικές μας πολιτισμικές εμμονές. Αποφεύγοντας τον δρόμο που ακολούθησαν άλλες ιστορίες της τέχνης, ο Μπελ επιλέγει μια παγκόσμια οπτική, δημιουργώντας ενδιαφέρουσες αντιστίξεις που θα προκαλέσουν και θα διαφωτίσουν τον αναγνώστη: ορειχάλκινες μορφές από τη νότια Ινδία, ρωμανικά γλυπτά, μπαρόκ οροφογραφίες και περσικά χειρόγραφα αναλύονται πλάι πλάι ως εξαιρετικά δείγματα του δημιουργικού ενστίκτου των ανθρώπων. Ένα βιβλίο αναφοράς που συνοδεύεται από 372 εικόνες και περιλαμβάνει:
- χρονολογικούς πίνακες που καλύπτουν την Ιστορία της Τέχνης από τα προϊστορικά χρόνια έως τις μέρες μας
- την εξέλιξη της τέχνης σε παγκόσμιο επίπεδο
- εκατοντάδες έργα, τα οποία αναλύονται καταδεικνύοντας πως η τέχνη είναι ο καθρέφτης του κόσμου μας.

Τον χειμώνα στο Θέατρο Τέχνης

Το Θέατρο Τέχνης επιλέγει για τη χειμερινή θεατρική περίοδο 2012-2013 ένα πολυδυναμικό ρεπερτόριο βασισμένο σε 2 άξονες: σύγχρονα έργα κοινωνικού προβληματισμού και εμβληματικά έργα κλασσικών συγγραφέων. Στις δύο σκηνές του Θεάτρου Τέχνης θα παρουσιαστούν επτά καινούργιες θεατρικές παραγωγές, εκ των οποίων μία συμπαραγωγή με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Ρούμελης, ενώ στην έναρξη του φετινού θεατρικού χειμώνα θα επαναληφθούν 3 περσινές επιτυχίες για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων.

Στο Υπόγειο της οδού Πεσμαζόγλου:

Τερέζα Ρακέν του Εμίλ Ζολά, σε σκηνοθεσία Αθανασίας Καραγιαννοπούλου. 

Το γνωστό μυθιστόρημα του Ζολά διασκευασμένο ειδικά για το Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης, και για τους τέσσερις ηθοποιούς της παράστασης. Πρόκειται για μια ιστορία σχετικά με έναν παράνομο έρωτα με εγκληματικές συνέπειες, και πρωτοπαρουσιάστηκε το 1867 ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων καθώς θεωρήθηκε τολμηρό, ακραίο και από άλλους "χυδαίο" ή απλώς πορνογράφημα. Μια σκοτεινή γυναίκα, η Τερέζα, είναι χρόνια παντρεμένη με τον ασθενικό Καμίγ ώσπου εμφανίζεται ο παλιός φίλος του, ο ζωγράφος Λωράν. Ένα άγριο πάθος γεννιέται ανάμεσα στην Τερέζα και το Λωράν που οδηγεί σε ανατρεπτικές καταστάσεις.

Παίζουν: Πέγκυ Σταθακοπούλου, Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Θανάσης Κουρλαμπάς, Αλίκη Αλεξανδράκη.

Έναρξη: Οκτώβριος 2012. (2ος χρόνος παραστάσεων)

Ο πατέρας του Αύγουστου Στρίντμπεργκ, σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ.

Ο ίλαρχος Άντολφ "παραφρονεί" όταν υποπτεύεται πως δεν είναι ο φυσικός πατέρας της κόρης του, σε αυτό το δράμα του 1887 για την πάλη των δύο φύλων. Μια συμπαραγωγή του θεάτρου Τέχνης με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ρούμελης.

Παίζουν: Γιάννης Φέρτης, Μαρίνα Ψάλτη, Έρση Μαλικένζου, Δημήτρης Μυλωνάς, Φαίδων Καστρής,  Παναγιώτης Νάτσης, Ιουλία Γεωργίου.

Έναρξη: Νοέμβριος 2012.

Δέρμα στις φλόγες του Γκιλιέμ Κλούα, σε σκηνοθεσία Διαγόρα Χρονόπουλου.

Ο αμερικανός φωτογράφος Φρέντερικ Σάλομον επιστρέφει για πρώτη φορά μετά από 25 χρόνια σε μια χώρα κατεστραμμένη απ’ τον πόλεμο. Είναι το ίδιο μέρος όπου είχε τραβήξει την πιο διάσημη φωτογραφία στην ιστορία: ένα μικρό κοριτσάκι τυλιγμένο στις φλόγες, μετά από έκρηξη βόμβας. Στο δωμάτιο του ξενοδοχείου όπου εκτυλίσσεται η δράση, δεν είναι μόνος του αλλά με μια νεαρή δημοσιογράφο που του παίρνει συνέντευξη για λογαριασμό τής μοναδικής εφημερίδας της χώρας. Στο ίδιο δωμάτιο, εκτυλίσσεται ταυτόχρονα μια παράλληλη δράση: ένας εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών, συναντιέται κρυφά με μια ντόπια κοπέλα με την οποία διατηρεί σεξουαλικές επαφές. Τα νήματα των δυο ιστοριών αλληλοσυνδέονται, δημιουργώντας αναπάντεχους δεσμούς μεταξύ τους. Το Δέρμα στις φλόγες δεν είναι ένα έργο με θέμα τον πόλεμο, αλλά με θέμα τις μικρές και μεγάλες ιστορίες που διαπερνούν το σώμα και την ψυχή εκείνων που τον βιώνουν.

Έναρξη: Μάρτιος 2013.

Στο θέατρο της οδού Φρυνίχου στην Πλάκα:

Χαίρε νύμφη του Γρηγορίου Ξενόπουλου, σε σκηνοθεσία Λένας Κιτσοπούλου.

Το Χαίρε Νύμφη, γραμμένο το 1930, είναι η ιστορία της Ρόζας Στάγγα, η οποία σε ηλικία δεκαέξι χρονών "κακοποιείται" από τον πρώτο άνδρα που ερωτεύεται. Ο ψυχικός και σωματικός βιασμός διαλύει μέσα της οριστικά την προσμονή για την απόλυτη ευτυχία και η Ρόζα οδηγείται σταδιακά στην αυτοκαταστροφή. Η δομή και ο ρυθμός του Ξενόπουλου αποκαλύπτουν πίσω και ανάμεσα από τις λέξεις μία πολύ σύγχρονη γλώσσα για τον έρωτα, το θάνατο, την πίστη, την εξουσία και τις κοινωνικές συμβάσεις κάθε εποχής. Για τις άνθρωποφαγικές ερωτικές και οικογενειακές σχέσεις και την μοναχική πορεία του ανθρώπου μέσα σε αυτές. Η Ρόζα είναι μία Στέλλα Βιολάντη, μία Φωτεινή Σάντρη, μία Έιμυ Γουαινχάουζ. Είναι μία σημερινή αντιηρωίδα η οποία αποφασίζει να μην ενηλικιωθεί για να μην συμβιβαστεί με την ματαιότητα και την απώλεια. Το Χαίρε Νύμφη είναι ένας βίαιος αποχαιρετισμός στην αθωότητα.*

Παίζουν: Μαρία Πρωτόπαππα, Γιάννος Περλέγκας, Γιάννης Κότσιφας, Ιωάννα Μαυρέα, Αλέξανδρος Τσώτσης, Ντάννυ Γιαννακοπούλου, Γιάννης Καπελλέρης, Λένα Κιτσοπούλου.

Έναρξη: Οκτώβριος 2012 (2ος χρόνος παραστάσεων).

Love, love, love, του Μάικ Μπάρτλετ, σε σκηνοθεσία Μαριάννας Κάλμπαρη.
1967. O Kenneth και η Sandra γνωρίζονται και ένας νέος κόσμος ανοίγεται μπροστά τους. Μια φλογερή σχέση που γεννιέται στην αχλή της δεκαετίας του 60 και "απανθρακώνεται" από τη σκληρή σημερινή πραγματικότητα. Από το πάθος στην παράνοια, το έργο παρακολουθεί την πορεία μιας γενιάς που συνταξιοδοτείται.

Παίζουν: Άννα Κουτσαφτίκη, Διαμαντής Καραναστάσης, Ειρήνη Στρατηγοπούλου, Κώστας Συλβέστρος κ.α.

Έναρξη: Δεκέμβριος 2012.

Καρακορούμ του Ανδρέα Στάικου, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Δεγαΐτη.
Παίζουν: Μαριάνθη Σοντάκη, Εβελίνα Παπούλια, Γιάννης Πολιτάκης.
Έναρξη: Μάρτιος 2013.

Παραστάσεις Δευτέρα-Τρίτη
Περιμένοντας τον Γκοντό του Σάμουελ Μπέκετ, σε σκηνοθεσία Κωστή Καπελώνη.
Είναι το πιο γνωστό έργο του Ιρλανδού δραματουργού και ένα από τα σημαντικότερα θεατρικά έργα του 20ού αιώνα. Έχει γίνει αντικείμενο πολλών ερμηνειών και συζητήσεων. Δύο άστεγοι αλήτες (ή μήπως δύο πάμπτωχοι διανοούμενοι) περιμένουν στη μέση του πουθενά την άφιξη κάποιου μυστηριώδους Γκοντό που θα τους σώσει, αλλά δεν έρχεται ποτέ.Στην εποχή που γράφτηκε, ενσωμάτωνε την τραγική εμπειρία του παγκοσμίου πολέμου -που μόλις είχε τελειώσει- με την αναμονή για την ανασυγκρότηση πάνω στα ερείπια του ολέθρου. Η διαφορετικότητα της συγκεκριμένης σκηνικής προσέγγισης έγκειται στο γεγονός πως του πέντε ανδρικούς ρόλους του έργου ερμηνεύουν πέντε γυναίκες. 

Παίζουν: Κάτια Γέρου, Δήμητρα Χατούπη, Λουκία Πιστιόλα, Μυρτώ Αλικάκη, Εύα Οικονόμου.

Έναρξη: Οκτώβριος 2012. (2ος χρόνος παραστάσεων).

Σουέλ της Ιωάννας Καρυστιάνη, σε σκηνοθεσία Χρήστου Παληγιαννόπουλου.

(βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα).

Δώδεκα χρόνια μακριά από την οικογένειά του. Μακριά από τη στεριά, από τα αγαπημένα αλλά και λησμονημένα του πρόσωπα. Σπίτι του είναι πλέον το ATHOS III. O τόπος όπου αναμετριέται με τις μνήμες του. Το καταφύγιο όπου διαφυλάσσει ερμητικά κλεισμένα τα μυστικά του. Το μόνο μέρος απ' το οποίο μπορεί και παρακολουθεί —όπως εκείνος θέλει— τη σιωπηλή πορεία του να χαράσσεται ερήμην του· τη μοναξιά του συντροφιά με το σουέλ: το βουβό κυματισμό του ωκεανού.

Με την Ελένη Καστάνη.

Έναρξη: Ιανουάριος 2013.

Όταν ο ήλιος της Ζωρζ Σαρρή, σε θεατρική διασκευή Βένιας Σταματιάδη.

Η Ελλάδα μετά το θρίαμβο του Σαράντα, στην Κατοχή. Μια σκοτεινή εποχή για την ελληνική ιστορία. Μια τυραννική ζωή για τους Έλληνες που δέχτηκαν άδικα να ζήσουν κατά τις προσταγές του κατακτητή. Ο καθένας πασχίζει να βρει έναν τρόπο να επιβιώσει. Θα καταφύγει σε όλα τα μέσα, αλλά δε θα ξεχάσει ποτέ την ελευθερία του. Θα συνεχίσει να πολεμάει γι' αυτήν. Και μέσα σ' αυτή τη φρίκη τα παιδιά. Η Ζωή, η ηρωίδα άγνωστη, γνωστή από το βιβλίο αυτό, θα προσπαθήσει να καταλάβει. Θα μεγαλώσει στη φρίκη της πείνας, θα ελπίσει όταν οι μεγάλοι θα πάρουν τα όπλα να αποτινάξουν το ζυγό, θα κλάψει, θα θελήσει —παιδί δεν ήταν;— να χαρεί. Γύρω της, ένας κόσμος παράξενος, σκληρός, ανάλγητος, που τρέχει να γλιτώσει, που τρέχει να βρει ένα κομμάτι ψωμί, κι αυτό συχνά μόνο στα σκουπίδια, οι εκτελέσεις, η αισιοδοξία πως όλα θα τελειώσουν. Τα μάτια της θα δουν πολλά. Θα ακούσει περισσότερα. Θα υποφέρει. Θα γνωρίσει την ελπίδα. Θα ζήσει μ' αυτήν ώσπου να έρθει το τέλος του Κακού. Και ήρθε. Και έγινε το ξέφρενο πανηγύρι της απελευθέρωσης. Η θεά της Αθήνας, η Αθηνά, κατέβηκε κι αυτή στους δρόμους να γιορτάσει με όλο τον κόσμο. Η Ζωή είναι είκοσι χρονών! Ένας νέος κόσμος την περιβάλλει. Μια νέα ζωή την περιμένει...

Σε συμπαραγωγή με την ομάδα αποφοίτων της σχολής του Θεάτρου Τέχνης "Πεδίο Τέχνης".

Έναρξη: Μάρτιος 2013.

Παιδική Σκηνή

Όλιβερ Τουΐστ του Καρόλου Ντίκενς, σε διασκευή-σκηνοθεσία Κωστή Καπελώνη.

"Με τις περιπέτειες και τη δυστυχισμένη ζωή του μικρού Όλιβερ", έγραψε κάποτε ο Κάρολος Ντίκενς, "θέλησα ν' αποδείξω ότι το πνεύμα του καλού καταφέρνει πάντα να υπερνικά κάθε αντίξοη περίσταση και τελικά να θριαμβεύει".

Παίζουν: Κέλλυ Σαρατσοπούλου, Ειρήνη Στρατηγοπούλου ,Εύα Οικονόμου, Γεράσιμος Σκαφίδας, Γιάννης Μίνως, Κώστας Συλβέστρος, Σοφία Πριοβόλου, Γιάννης Κόκας.

Έναρξη: Νοέμβριος 2012.

http://www.theatro-technis.gr/NewPlayElement.aspx?PlayId=320

*η κριτική μας για την παράσταση: http://theatreviewer.blogspot.gr/2012/04/blog-post_09.html

Στο θέατρο Αυλαία μέχρι τον Δεκέμβριο

Το Θέατρο Αυλαία ανακοίνωσε το καλλιτεχνικό του πρόγραμμα για την περίοδο Σεπτεμβρίου- Δεκεμβρίου 2012.

Όταν έκλαψε ο Νίτσε του Ίρβιν Γιάλομ, σε σκηνοθεσία Ακύλλα Καραζήση, Νίκου Χατζόπουλου.

Δύο μεγάλες προσωπικότητες του 19ου αιώνα, ο Φρίντριχ Νίτσε και ο Γιόζεφ Μπρόιερ, σε κρίση μέσης ηλικίας. Μια εμπνευσμένη διαδικασία διπλής ψυχοθεραπείας. Επί σκηνής ξετυλίγεται η ανθρώπινη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον θεραπευτή και στον θεραπευόμενο, δύο ανθρώπους που ο καθένας έχει τις δικές του ανάγκες και αδυναμίες. Ο Νίτσε θα κλάψει, αλλά και ο Μπρόιερ θα λυτρωθεί. Η διαδικασία της κατανόησης της ανθρώπινης ψυχής έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας αστυνομικής ιστορίας: αναζήτηση στοιχείων, απρόβλεπτες εξελίξεις, εμφάνιση σχεδόν ανυπέρβλητων εμποδίων, ακόμα και κίνδυνο θανάτου.

Παίζουν: Ακύλλας Καραζήσης, Νίκος Χατζόπουλος, Χάρης Φραγκούλης.

19 Σεπτεμβρίου - 7 Οκτωβρίου.

Emotions από την ομάδα Vice Versa Rhythm.
Η χορευτική ομάδα vice versa rhythm παρουσιάζει την εκφραστική χοροθεατρική παράσταση με τίτλο Emotions. Είκοσι χορευτές ερμηνεύουν με πάθος, συνδέουν και αντιθέτουν ταυτόχρονα όλα τα είδη χορού και αντικατοπτρίζουν τη μεγαλύτερη απόδειξη ότι είμαστε ζωντανοί: τα συναισθήματα.
Υπεύθυνος Ομάδας: Βασιλάκης Αθανάσιος.

24, 25 Σεπτεμβρίου και 8, 9 Οκτωβρίου.

Μεταπολίτευση από την ομάδα Φοra
Η χορογράφος Μέντη Μέγα επιχειρεί μια διερευνητική κατάδυση στην πρόσφατη ελληνική ιστορία, μέσα από τη μουσική, τις εικόνες και τις σωματικές της μνήμες. Τρεις σπουδαίες ελληνίδες χορεύτριες αναλαμβάνουν να μεταφέρουν τον θεατή πίσω στη δική του ιστορία, επιδιώκοντας στην ουσία τη σύνδεση του ατομικού με το κοινωνικό βίωμα. Μακριά από πολιτικά συνθήματα και εύκολα συμπεράσματα, το έργο μετασχηματίζει ποιητικά έννοιες και ιδέες σε χορευτικές φόρμες, αναδεικνύοντας το σώμα ως τόπο συγκεντρωμένης εμπειρίας και γνώσης, ως το πιο σημαντικό υποκείμενο της ιστορίας.
Μια παράσταση που ενώνει το πρόσφατο παρελθόν με το παρόν και επιχειρεί να απαντήσει στο ερώτημα: Τελικά τι έχει εγγράψει πάνω στο ίδιο μας το σώμα η Μεταπολίτευση;

Χορεύουν: Χαρά Κότσαλη, Όλια Λυδάκη, Κατερίνα Μπέλλα.

2 Οκτωβρίου.

Η γυναίκα της Πάτρας του Γιώργου Χρονά, σε σκηνοθεσία Λένας Κιτσοπούλου.
Η παράσταση που συγκλόνισε τους θεατές και ενθουσίασε τους κριτικούς με τη μοναδική ερμηνεία της Ελένης Κοκκίδου για 2η χρονιά στη Θεσσαλονίκη! Πρόκειται για μια ιδιαίτερη σκηνική απόδοση των αφηγήσεων της ζωής της πόρνης Πανωραίας από τον ποιητή Γιώργο Χρονά, ο οποίος είχε κάνει μια σειρά συνεντεύξεων στην Πανωραία τη δεκαετία του ’80. Ένας παραληρηματικός μονόλογος μιας παθιασμένης, πονεμένης γυναίκας, που εξομολογείται τη ζωή της και μιλάει ανοιχτά και χωρίς φόβο για τον πόνο, τη βία, την ηδονή, την αγάπη, τον έρωτα. Ένα πλάσμα πληθωρικό που τραγουδάει, χορεύει, κλαίει, γελάει, θυμώνει, προκαλεί.
10-21 Οκτωβρίου.

Μια μετέωρη κυρία, σε δραματουργική επεξεργασία και σκηνοθεσία Σύλβιας Λιούλιου.
Μια τιμητική εκδήλωση αφιερωμένη στην σκηνοθέτιδα και ηθοποιό Ρούλα Πατεράκη, με παράλληλη παρουσίαση της παράστασης Μια μετέωρη κυρία που βασίζεται στην ποίηση της Κικής Δημουλά.

Ερμηνεύει η Ρούλα Πατεράκη.

22 Οκτωβρίου.

Το παρτάλι του Θοδωρή Γρηγοριάδη, σε σκηνοθεσία Στέλιου Κρασανάκη.

Ο ήρωας της παράστασης, εμπνευσμένος από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη, είναι ένα περίεργο και περιθωριακό ον. Γεννημένος λίγο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το Παρτάλι (που στα τούρκικα σημαίνει κουρελιασμένο ρούχο) υποχρεώθηκε από τη μητέρα του να ντύνεται και να μεγαλώνει σαν κορίτσι, για να γλιτώσει από τη μανία της βουλγάρικης κατοχής. Βιώνοντας μία έντονη κρίση ταυτότητας και φέροντας βαθιά τραύματα, μοιραία καταλήγει να ζει σε ένα περιβάλλον ηθικού ξεπεσμού, περιθωριακό και ψυχοφθόρο. Το Παρτάλι επιλέγει να μετουσιώνει την περιπετειώδη ζωή του σε θεαματική σκηνική περφόρμανς, ασκώντας έτσι τεράστια γοητεία στους ανθρώπους.

Ερμηνεύει ο Χρήστος Στέργιογλου.

24 Οκτωβρίου - 4 Νοεμβρίου.

Erofili synopsis, σε σκηνοθεσία Σίμου Κακάλα.

Η παράσταση ξεφεύγει από τον ασκησιολογικό χαρακτήρα που είχαν τα προηγούμενα δύο σχεδιάσματα. Ο σκηνοθέτης Σίμος Κακάλας και ο θίασός του επιχειρούν πια μια καθαρά θεατρική προσέγγιση. Το κείμενο διασκευάζεται με μια μεγαλύτερη διάθεση ελευθερίας φωτίζοντας κάποιες εικόνες από την εκπληκτική Ερωφίλη του Χορτάτση.
Τρεις γυναίκες επί σκηνής. Η μάσκα το κύριο ερμηνευτικό μέσο. Το έργο πιο επίκαιρο από ποτέ.

Παίζουν: Δήμητρα Κούζα, Δήμητρα Λαρεντζάκη, Έλενα Μαυρίδου.

29, 30 Οκτωβρίου και 12-23 Δεκεμβρίου.

Ευμενίδες του Αισχύλου, σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωστόπουλου.

Μία από τις σημαντικότερες παραστάσεις του Ελληνικού Θεάτρου της Κολωνίας, οι Ευμενίδες του Αισχύλου, προσκαλείται από την πόλη της Θεσσαλονίκης στα πλαίσια του εορτασμού των εκατό χρόνων της ανεξαρτησίας της πόλης.

10 Νοεμβρίου.

Η ρομαντική μου ιστορία, του D. C Jackson, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου.

H Ρομαντική μου ιστορία του νεότατου σκωτσέζου συγγραφέα D. C. Jackson είναι ένα έργο που με εργαλείο το χιούμορ μιλάει για την αυταπάτη, την αγάπη, την πάλη των δύο φύλων και τους συμβιβασμούς. Ένα έργο για τη δύσκολη προσπάθεια των ανθρώπων να δημιουργήσουν σχέσεις, μέσα στο ασφυκτικό περιβάλλον της πόλης και της δουλειάς, που προσγειώνει απότομα τους 35άρηδες στην ενήλικη ζωή.
Η παράσταση είναι μια παραγωγή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου που θα κάνει πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με το Θέατρο Αυλαία και στη συνέχεια θα μεταφερθεί στην Αθήνα.

Παίζουν: Μάκης Παπαδημητρίου, Κατερίνα Λυπηρίδου, Σύρμω Κεκέ.

15 Νοεμβρίου - 9 Δεκεμβρίου.

Μια άλλη κίνηση, της Σάσας Νάτση σε σκηνοθεσία Τριαντάφυλλου Δελή.

Παίζουν : Στράτος Ανούδης, Κωνσταντίνα Λάλου, Στέλιος Δουκουζιάνης, Ευρώπη Αργυροπούλου, Αλέξανδρος Κωχ, Δημήτρης Παπαδόπουλος, Παναγιώτης Γαβρέλας, Μαρία Χατζηιωαννίδου.

25, 26, 27 Νοεμβρίου και 2,3,4,9,10,11,16,17,18 Δεκεμβρίου.

Ο Μάρτιν ΜακΝτόνα και η τριλογία του Λίνεϊν.

Ο Μάρτιν ΜακΝτόνα γεννήθηκε στις 26 Μαρτίου του 1970 στο Κάμπεργουελ, ένα προάστιο του Λονδίνου, από γονείς Ιρλανδούς. Η μητέρα του και ο πατέρας του αργότερα επέστρεψαν στο Γκάλγουεϊ της Ιρλανδίας αφήνοντας τον Μάρτιν και τον αδερφό του (σεναριογράφο σήμερα Τζον Μάικλ ΜακΝτόνα) στο Λονδίνο. Ο Μάρτιν εγκατέλειψε το σχολείο στα δεκάξι του, επειδή ένας καθηγητής "είχε το θράσος να αμφισβητήσει τα γραπτά του" και άρχισε να ζει από επιδόματα ανεργίας. Έγραψε είκοσι δύο ραδιοφωνικά έργα —που απορρίφθηκαν όλα— και αρκετά κινηματογραφικά σενάρια για να καταλήξει στη συγγραφή θεατρικών έργων, όπου και συνάντησε την επιτυχία.
Κατά τη διάρκεια επισκέψεών του στο Γκάλγουεϊ τα καλοκαίρια, ο ΜακΝτόνα ήρθε σε επαφή και εξοικειώθηκε με την αγγλική διάλεκτο που ομιλούνταν στη δυτική Ιρλανδία και της οποίας αργότερα θα έκανε χρήση στα θεατρικά του έργα. Ο συνδυασμός που προέκυψε από την τραχιά επαρχιακή διάλεκτο, τον πρωτόγονο συμβολισμό και το μαύρο χιούμορ γέννησε ένα εκρηκτικό μείγμα γραφής, που παραπέμπει στα έργα του Τζον Μιλινγκτον Σινγκ, του Χάρολντ Πίντερ, του Ντέιβιντ Μάμετ, καθώς και στη σύγχρονη βρετανική τηλεοπτική κωμωδία.
Το 1996 του απονεμήθηκε το βραβείο του Θεατρικού Κύκλου Κριτικών του Λονδίνου για τον "πλέον υποσχόμενο θεατρικό συγγραφέα" (Critics' Theatre Awards - Most Promising Playwright) για το πρώτο του θεατρικό έργο Η βασίλισσα της ομορφιάς. Η πρεμιέρα του έργου δόθηκε στο Δημοτικό Θέατρο του Γκάλγουεϊ και ένα μήνα αργότερα στο Royal Court Theatre του Λονδίνου στο πλαίσιο παρουσίασης πρωτοεμφανιζόμενων ταλαντούχων συγγραφέων.
Το 1998 έγινε ο πρώτος συγγραφέας μετά τον Ουίλιαμ Σαίξπηρ που είδε τέσσερα από τα έργα του να παρουσιάζονται σε θεατρικές σκηνές του Λονδίνου σε μία και μοναδική χρονιά!
Το σύνολο των θεατρικών του έργων ως τώρα περιλαμβάνει δύο τριλογίες, την Τριλογία του Λίνεϊν (Leenane Trilogy) και την Τριλογία του Αράν (The Aran Islands Trilogy) καθώς και τη μακάβρια φαντασίωση Ο Πουπουλένιος (The Pillowman) και δύο βραβευμένα ραδιοφωνικά θεατρικά, ανάμεσα στα οποία το έργο The Tale of The Wolf and the Woodcutter. Τον Μάρτιο του 2006 κέρδισε το βραβείο Όσκαρ καλύτερης ταινίας μικρού μήκους για το Six Shooter, το οποίο έγραψε και σκηνοθέτησε ο ίδιος. Τον Ιανουάριο του 2008 έκανε πρεμιέρα στο φεστιβάλ κινηματογράφου Σάντανς η πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους με τίτλο Αποστολή στην Μπριζ (In Bruges).
Ορισμένοι κριτικοί, ιδίως μέσα στην Ιρλανδία, αντιμετωπίζουν τη δουλειά του ΜακΝτόνα με καχυποψία. Η αγγλική καταγωγή του και η λονδρέζικη παιδική του ηλικία έχουν κάνει κάποιους να αμφισβητήσουν τα διαπιστευτήριά του, την αξιοπιστία του και τη γνησιότητα της σχέσης του με την ιρλανδική κουλτούρα. Πολλοί ιρλανδοί ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι το έργο του είναι ουσιαστικά μια γελοιοποίηση του ιρλανδικού στοιχείου. Σε μια κριτική της η Ελίζαμπεθ Ο' Νιλ σχολιάζει: "Ένας σύγχρονος Σινγκ ή ένας Άγγλος Τσάνσερ;". Τα θεατρικά έργα του ΜακΝτόνα έχουν διχάσει από τη στιγμή που Η βασίλισσα της ομορφιάς κατέπληξε την παγκόσμια σκηνή το 1996. Το κοινό έχει χωριστεί σε δύο στρατόπεδα: σε αυτούς που υποστηρίζουν ότι ο ΜακΝτόνα κατάφερε να καταγράψει το μαύρο χιούμορ και τη νοοτροπία της μεταμοντέρνας αγροτικής Ιρλανδίας, και σε αυτούς που θεωρούν ότι χλευάζει την Ιρλανδία και τους ιρλανδούς, χρησιμοποιώντας στη σάτιρά του τη στερεοτυπική απεικόνιση του "ανόητου" ιρλανδού.

Τριλογία του Λίνεϊν.
Η βασίλισσα της ομορφιάς (The Beauty Queen of Leenane, 1996). Η δυσλειτουργική σχέση μιας γυναίκας με την αυταρχική μητέρα της εντείνεται όταν για την πρώτη παρουσιάζεται η τελευταία ευκαιρία να αγαπήσει, γεγονός που για τη δεύτερη προοιωνίζει ένα μάλλον φριχτό τέλος. Υποψήφιο για βραβείο Τόνι καλύτερου έργου το 1998.
Το κρανίο της Κονεμάρα (A Skull in Connemara, 1997). Η δουλειά ενός άνδρα από την Κονεμάρα είναι να θρυμματίζει ανθρώπινους σκελετούς που βρίσκονται σε παλιούς τάφους. Τελευταίος πελάτης του: η γυναίκα που σκότωσε πριν από πολλά χρόνια δήθεν τυχαία.
Εδώ άγρια Δύση (Lonesome West, 1997). Μια προσαρμοσμένη στα ιρλανδικά πρότυπα εκδοχή του έργου True West του Σαμ Σέπαρντ, στο οποίο δύο αδέρφια φιλονικούν σαν αποτέλεσμα του τάχα τυχαίου θανατηφόρου πυροβολισμού του πατέρα τους. Υποψήφιο για βραβείο Τόνι καλύτερο έργου το 1999.
Πηγή: Μάρτιν ΜακΝτόνα, Η βασίλισσα της ομορφιάς, πρόγραμμα παράστασης, θέατρο Βικτώρια, Αθήνα 2008, σ. 19-21.

Τώρα στη θεατρική σκηνή
Άγρια μοναξιά, σε σκηνοθεσία Σπύρου Αθηναίου. (βασισμένο στο έργο Lonesome West του Μάρτιν ΜακΝτόνα).
Μια ιδέα βασισμένη στο ζοφερό τοπίο που μας μεταφέρει το κείμενο του ΜακΝτόνα ξαναεπεξεργασμένη, προσαρμοσμένη και διασκευασμένη ετσι ώστε να αρπάζει τον θεατή απο το σβέρκο και να του προσφέρει δονήσεις μέχρι να λάβει το μήνυμα. Μια μετάφραση πάνω σε ένα αγγλικό κείμενο που μας δείχνει με ένα χιουμοριστικό τρόπο τη στιγνή πραγματικότητα και μας πλημμυρίζει με συναισθηματική ειλικρίνεια. Το κείμενο χαρακτηρίζεται από τους έντονους διαλόγους, την αμεσότητα και τη ζωντάνια του αγγλικού θεάτρου των τελευταίων χρόνων. Ωστόσο, κάτω από την αδρή επιφάνεια του κωμικού, αποκαλύπτονται οι τραγικές πτυχές του σύγχρονου κόσμου.

Δύο Ιρλανδοί αδελφοί, ο Κ και ο Β, ζουν μαζί στο πατρικό τους σπίτι. Μετά την εν ψυχρώ δολοφονία του πατέρα τους από τον μεγάλο αδελφό (Κ), έχουν μοναδικό σκοπό να πληγώνει ο ένας τον άλλο. Οι προσπάθειες του ιερέα Γ και της μικρής Γκ, να συμφιλιώσουν τα δύο αδέλφια δεν καρποφορούν. Έτσι οι δύο οδηγούνται σε ένα μονόδρομο πρωτοφανούς αντιπαλότητας.

Info: Μετάφραση: Βασιλική Τζάμου, διασκευή–προσαρμογή Σπύρος Αθηναίου, βοηθός σκηνοθέτη Γιώργος Λιάσιος, μουσική Μπάμπης Παπαδόπουλος, Σκηνογραφία-ενδυματολογία Ηλένια Δουλαδίρη, βοηθός Σκηνογράφου Κώστας Πασχαλίδης, σχεδιασμός φωτισμού Ελίζα Αλεξανδροπούλου, Stage Fighting Bαγγέλης Μανιτάκης.

Παίζουν: Γρηγόρης Παπαδόπουλος, Σταύρος Ευκολίδης, Κίμων Κουρής, Βασιλική Τζάμου.

Μια παραγωγή της ομάδας Perros.

Στο θέατρο Όρα, Θεσσαλονίκη. Από 20 Σεπτεμβρίου μέχρι 14 Οκτωβρίου.

Και ο Νίτσε δακρύζει!

Το βιβλίο Όταν έκλαψε ο Νίτσε γράφτηκε από τον ψυχίατρο Ίρβιν Γιάλομ και εκδόθηκε το 1992. Στην Ελλάδα έγινε γνωστό σχεδόν μια δεκαετία αργότερα. Ο Γιάλομ επιχειρεί να προσεγγίσει και να διαφωτίσει τη σχέση της ψυχοθεραπείας με την υπαρξιακή φιλοσοφία. Μας μεταφέρει στη Βιέννη του 19ου αιώνα, στη μητρόπολη των διανοητικών ζυμώσεων. Ο εύπορος γιατρός Γιόζεφ Μπρόιερ, δέχεται μια επιστολή, όπου μια γυναίκα γράφει σε έντονο ύφος ότι πρέπει να τη βοηθήσει. Αφού συναντώνται, η θυελλώδης γυναίκα, ονόματι Λου Σαλομέ, του ζητά να γιατρέψει έναν φίλο της, καθηγητή φιλοσοφίας, από την κατάθλιψη και από την τάση να αυτοκτονήσει. Μόνο που ο ασθενής δεν θα πρέπει να γνωρίζει περί τίνος πρόκειται, αλλά να θεωρεί πως ακολουθεί αγωγή για άλλους λόγους, όπως για τις ημικρανίες του. Ο Μπρόιερ δέχεται να αναλάβει τον "περίεργο" ασθενή. Μετά από λίγο καιρό, δέχεται στο γραφείο του έναν άνθρωπο που σίγουρα δεν δείχνει με τίποτα ότι είναι το σπουδαίο πνεύμα που περιέγραψε η Σαλομέ. Και το όνομά του, "Νίτσε", δεν το έχει ξανακούσει. Όμως, από την πρώτη συνάντηση, ο γιατρός υποτάσσεται στο πνεύμα του φιλοσόφου. Μετά τα πρώτα ραντεβού, κάθε βράδυ που γυρνάει στο σπίτι, αφού τρώει με την οικογένειά του, συζητά με τον νεαρό μαθητευόμενό του, Ζίγκμουντ Φρόυντ, την ιδιάζουσα περίπτωση του ασθενούς. Ο Μπρόιερ ζητά από τον Νίτσε να κάνουν μια ανταλλαγή: ο γιατρός θα κουράρει το σώμα του φιλοσόφου και ο φιλόσοφος θα ελευθερώσει το μυαλό του γιατρού από τις αλλότριες σκέψεις. Η δυνατή καθημερινή επαφή θα τους οδηγήσει σε μια ανυπέρβλητης αξίας συζήτηση, για το σώμα, το πνεύμα, την ψυχή του ανθρώπου.[1]

Απόσπασμα από το βιβλίο:
"Τί θα συνέβαινε αν κάποιος δαίμονας σου έλεγε ότι αυτή τη ζωή —όπως τη ζεις τώρα και όπως την έχεις ζήσει στο παρελθόν— πρέπει να τη ζήσεις ξανά, αμέτρητες φορές;
Και χωρίς να συμβαίνει τίποτα καινούργιο; Όπου κάθε πόνος και κάθε χαρά κι ότι ήταν άφατα μικρό ή μεγάλο στη ζωή σου, θα επιστρέφει σε σένα, όλα στην ίδια διαδοχή και ακολουθία; Φαντάσου την αιώνια κλεψύδρα της ύπαρξης να αναποδογυρίζει ξανά και ξανά και ξανά. Και κάθε φορά, αναποδογυρίζουμε κι εσύ και εγω, απλοί κόκκοι στη διαδικασία".
"Προτείνεις ότι κάθε πράξη που κάνω, κάθε πόνος που νιώθω, θα βιώνεται συνεχώς στην αιωνιότητα;"
"Ναι, η αιώνια επανάληψη σημαίνει ότι κάθε φορά που επιλέγεις μια πράξη θα την επιλέγεις αιώνια. Και ισχύει το ίδιο για κάθε πράξη που δεν κάνεις, κάθε εμποδισμένη σκέψη, κάθε επιλογή που απέφυγες. Και όλη η αβίωτη ζωή θα μένει να φουσκώνει μέσα σου, αβίωτη για όλη την αιωνιότητα. Κι η αδιόρατη φωνή της συνείδησής σου θα σου διαμαρτύρεται αιώνια. Τη σιχαίνεσαι αυτή την ιδέα; Ή σ’ αρέσει;"
"Τη σιχαίνομαι".
"Τότε ζήσε με τέτοιο τρόπο που να σου αρέσει η ιδέα..!! Δεν διδάσκω Γιόζεφ, ότι ο άνθρωπος οφείλει ν’αντέχει το θάνατο ή να "συμβιβάζεται" μαζί του. Ακολουθώντας αυτή την κατεύθυνση προδίδεις τη ζωή σου! Το μάθημα που σου διδάσκω είναι: Να πεθαίνεις τη σωστή στιγμή!"
"Να πεθαίνεις τη σωστή στιγμή!" Η φράση αυτή προκάλεσε ένα σοκ στο Μπρόιερ. Η ευχάριστη απογευματινή βόλτα είχε αποκτήσει θανάσιμη σοβαρότητα.
"Να πεθαίνεις την κατάλληλη στιγμή; Τι εννοείς; Σε παρακαλώ, Φρήντριχ, δεν το αντέχω, σ’ το ‘χω πει πολλές φορές, να μου λες κάτι τόσο σημαντικό με τόσο αινιγματικό τρόπο. Γιατί το κάνεις αυτό;"
"Θέτεις δυο ερωτήματα. Σε ποιό από τα δυο να απαντήσω;"
"Σήμερα, πες μου για το να πεθαίνει κανείς τη σωστή στιγμή".
"Ζήσε όταν ζεις! Ο θάνατος χάνει τη φρίκη του αν κάποιος πεθάνει έχοντας εξαντλήσει τη ζωή του! Αν ο άνθρωπος δε ζει στη σωστή στιγμή, τότε δεν μπορεί ποτέ να πεθάνει τη σωστή στιγμή".
"Και τι σημαίνει αυτό;" ξαναρώτησε ο Μπρόιερ, νιώθοντας ακόμη πιο μπερδεμένος.[2]

[1]http://www.diavasame.gr/news.cfm?itemID=65

[2] Ίρβιν Γιάλομ, Όταν έκλαψε ο Νίτσε, μετ. Ευαγγελία Ανδριτσάνου, Γιάννης Ζέρβας, Άγρα, Αθήνα 2001.

Τώρα στη θεατρική σκηνή

Όταν έκλαψε ο Νίτσε του Ίρβιν Γιάλομ, σε σκηνοθεσία Ακύλλα Καραζήση, Νίκου Χατζόπουλου.

Με αφορμή τα δέκα χρόνια από την πρώτη έκδοση του βιβλίου στα ελληνικά, καθώς και την επέτειο των 150 χρόνων από τη γέννηση της Λου Σαλομέ, της γυναίκας που παίζει ρόλο-κλειδί στο έργο, το σπουδαίο βιβλίο του Γιάλομ μεταφέρεται στη σκηνή σε θεατρική διασκευή της θεατρολόγου και μεταφράστριας του Γιάλομ στην Ελλάδα, Ευαγγελίας Ανδριτσάνου, από δύο καταξιωμένους σκηνοθέτες–ηθοποιούς, τον Ακύλλα Καραζήση και τον Νίκο Χατζόπουλο, στους ρόλους του γιατρού Γιόζεφ Μπρόιερ και του φιλοσόφου Φρίντριχ Νίτσε. Μαζί τους ο Χάρης Φραγκούλης στο ρόλο του νεαρού Ζίγκμουντ Φρόιντ.

Δύο μεγάλες προσωπικότητες του 19ου αιώνα σε κρίση μέσης ηλικίας. Μια εμπνευσμένη διαδικασία διπλής ψυχοθεραπείας. Επί σκηνής ξετυλίγεται η ανθρώπινη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον θεραπευτή και στον θεραπευόμενο, δύο ανθρώπους που ο καθένας έχει τις δικές του ανάγκες και αδυναμίες. Ο Νίτσε θα κλάψει, αλλά και ο Μπρόιερ θα λυτρωθεί. Η διαδικασία της κατανόησης της ανθρώπινης ψυχής έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας αστυνομικής ιστορίας: αναζήτηση στοιχείων, απρόβλεπτες εξελίξεις, εμφάνιση σχεδόν ανυπέρβλητων εμποδίων, ακόμα και κίνδυνο θανάτου. Τρεις άντρες ζωντανεύουν το έργο, πότε ως αφηγητές και πότε υποδυόμενοι ρόλους. Οι ποθητές γυναίκες, η εκρηκτική Λου Σαλομέ, η ευάλωτη Άννα Ο., η σταθερή κυρία Μπρόιερ παρουσιάζονται μέσα από τα μάτια και τη φωνή των ανδρών σε μια ιστορία όπου εκείνες έχουν τον πρωταρχικό ρόλο.

Eπιμέλεια σκηνικού χώρου & κοστουμιών Ελένη Μανωλοπούλου, μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής, φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος, βοηθός σκηνοθέτη: Νικήτας Αναστόπουλος.
Παίζουν: Ακύλλας Καραζήσης, Χάρης Φραγκούλης, Νίκος Χατζόπουλος

Στο θέατρο Αυλαία, Θεσσαλονίκη από 22 Σεπτεμβρίου μέχρι 7 Οκτωβρίου

και στο θέατρο Θησείον στην Αθήνα από 13 Οκτωβρίου μέχρι 18 Νοεμβρίου.

Φεστιβάλ σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας στο kontakt art club

Το kontakt art club παρουσιάζει το πρόγραμμα του 4ου ετήσιου φεστιβάλ σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας, στις νέες του εγκαταστάσεις στην οδό Στέλιου Ρεγκούκου 31 στην Θεσσαλονίκη.
Το ετήσιο φεστιβάλ του kontakt art club έχει ως στόχο να "συμπυκνώσει" την καλλιτεχνική έκφραση σε κάθε πεδίο δράσης μέσα από τη διαδικασία μιας "σύντομης, αλλά έντονης" καλλιτεχνικής συναναστροφής και παράλληλα να δώσει την ευκαιρία τόσο στους ενεργούς καλλιτέχνες όσο και στο κοινό της πόλης να επικοινωνήσουν μέσα από τη σύγχρονη τέχνη σε ένα "καθιερωμένο" πλέον φθινοπωρινό ραντεβού.

Στο πρόγραμμα αυτής της χρονιάς μπορούμε να δούμε τις παραστάσεις-performances: Ανα-λόγια να αγαπιόμαστε από την ομάδα Sourliboom, Μετά από τον θίασο Αυλαία, Ήχοι δωματίου της Μαρίας Μάμαλη, Αργά από το kontakt ensemble, Wish από την Αναστασία Μπρουζιώτη, Kind of a woman από τους Β+6, Orgone από την ομάδα σύγχρονου χορού Τρίγωνο, VOID από την ΑλεξάνδραΤσοτανίδου, Now clean up the mess από την Ναυσικά Στάθη, Παιχνίδι Μνήμης, της Μαρίας Κωνσταντά, Και τώρα…σωπάστε του Χρήστου Τσαβλίδη και Τhe sound of canvas των Σπυριδούλα Ζάχου, Βασίλη Αβδελά, Χρήστου Ζάχου.

Παράλληλα, στο πρόγραμμα υπάρχουν live από τους Broken Tempo και BrightSide, σεμινάρια σύγχρονου χορού, αυτοσχεδιασμού και κρουστών, καθώς επίσης και δεκάδες εικαστικές εκθέσεις.

14,15,16 Σεπτεμβρίου, στο kontact art club και στον Πολυχώρο εκτ6ς (Ορφανίδου 5).

http://contactspace.wordpress.com/

Κριτική θεάτρου: Το χέρι, του Τιμ Κράουτς

Το σώμα ως έκθεμα

Το χέρι του Τιμ Κράουτς, σε μετάφραση και σκηνοθεσία Έλενας Πέγκα.

"Θα κρατήσω την αναπνοή μου μέχρι να πεθάνω". Αυτή είναι η πρώτη φράση στο έργο του Κράουτς. Είναι η πρώτη προσπάθεια ενός νεαρού αγοριού (στην ελληνική παράσταση η Έλενα Πέγκα μετατρέπει τον χαρακτήρα σε γυναίκα) να επιδοθεί σε μια άσκηση υπεροχής, μια πράξη αυτοκυριαρχίας. Θα ακολουθήσουν κι άλλες αντίστοιχες πράξεις —ακραίες ίσως για εμάς, επιβεβλημένες για εκείνο— με αποκορύφωμα την ανύψωση του χεριού του και τη διατήρηση του σε αυτή την όρθια θέση για πάντα! Αυτό που είναι αξιοσημείωτο στο έργο του Κράουτς είναι η δημιουργία ατμόσφαιρας και φόρτισης, χωρίς να υπάρχει εκβιασμός του συναισθήματος, ούτε ιδιαίτερη κλιμάκωση της έντασης. Δημιουργείται η εντύπωση πως πρόκειται για το χρονικό μια αληθινής ιστορίας, ενώ πρόκειται καθαρά για ένα προϊόν μυθοπλασίας. Ενώ πρόκειται για έναν μονόλογο όπως εκατοντάδες άλλους, μια αφήγηση στιγμών από το παρελθόν ενός χαρακτήρα, ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με ένα ιδιαίτερο δείγμα σύγχρονης γραφής και αφήγησης, μια ενδιαφέρουσα δραματική φόρμα. Το κείμενο καταγράφει την πορεία ζωής του παιδιού με το σηκωμένο χέρι, αφιερώνοντας περίπου δύο λεπτά για κάθε ένα από τα τριάντα χρόνια, από το 1976 που σε ηλικία 10 ετών αποφάσισε να σηκώσει το χέρι, μέχρι το 2006 που πεθαίνει στην Αμερική. Η φόρμα του κειμένου από τα πρώτα λεπτά ξαφνιάζει το θεατή, αφού τον κάνει συμμέτοχο χωρίς να υπάρχει η συνηθισμένη και "πολυφορεμένη" τελευταία στα θεατρικά δρώμενα, διαδραστικότητα. Καταγράφεται με πολύ ευκρινή και εύσχημο τρόπο η πορεία ενός ανθρώπου από την ανάγκη και την προσπάθεια του να αυτοπροσδιοριστεί και να υπάρξει ως την πλήρη εκμετάλλευση και την εκμηδένιση της προσωπικότητας του . Η πράξη του παιδιού αυτού, που μοιάζει με ακραίο παιδικό παιχνίδι ή στοίχημα με τον εαυτό του, αντιμετωπίζεται ως εκδήλωση ψυχασθένειας. Ο γονείς του απευθύνονται σε ψυχολόγο, το κλείνουν σε ίδρυμα με παιδιά με παρόμοιες αποκλίνουσες συμπεριφορές, χωρίς να μπουν καν στον κόπο να συζητήσουν μαζί του. Ξαφνικά το "παιδί με το σηκωμένο χέρι" γίνεται παγκόσμιο trend, ένα σήμα κατατεθέν, ένα σύμβολο που προκαλεί εκδηλώσεις βίας, ένα προϊόν που χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για εικαστικές εκθέσεις, ένα μέσο για πλουτισμό. Ο άνθρωπος αυτός δεν έχει κανένα δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας και μετά το θάνατό του το χέρι του —που στο μεταξύ έχει ήδη σαπίσει και καταστραφεί από την πολυετή ακινησία— θα ανήκει στον καλλιτεχνικό του ατζέντη.
Το έργο θέτει —πολύ συχνά και με έντονο χιούμορ που υπάρχει και στην πολύ καλή ελληνική μετάφραση— ερωτήματα σχετικά με το ρόλο της τέχνης και του σώματος ως έκθεμα, αλλά και με την ύπαρξη και την επιβίωση του διαφορετικού.
Η Έλενα Πέγκα που σκηνοθέτησε την παράσταση έκανε μια "καθαρή" θεατρική πρόταση, με χρήση συμβόλων και ευρημάτων, που δίνει την αίσθηση του χειροποίητου. Η σκηνοθετική γραμμή έχει σαν στόχο να νιώσει ο θεατής από την πρώτη στιγμή που μπαίνει στην θεατρική αίθουσα σαν να βρίσκεται στο σπίτι του κοριτσιού για να ακούσει την ιστορία του. Αυτό επιτυγχάνεται σε σημαντικό βαθμό. Η Έλενα Πέγκα καταργεί την απόσταση ανάμεσα σε ηθοποιό και θεατή, σπάει τις θεατρικές συμβάσεις. Η ηθοποιός (τον ρόλο ερμηνεύει η Θεοδώρα Τζήμου) δίνει την εντολή να ανάψουν ή να σβήσουν τα φώτα, βάζει η ίδια τις μουσικές και τα βίντεο, μετακινεί τα σκηνικά αντικείμενα για να δημιουργήσει εικόνες, αλλάζει τις λάμπες για να προκαλέσει φωτιστικά εφέ, κινείται σε απόσταση αναπνοής από τους θεατές, γράφει με κιμωλία στον τοίχο φράσεις που περιγράφουν τραγικά περιστατικά της ζωής της όπως το θάνατο της μητέρας της μια παραμονή Χριστουγέννων ή τη βία που άσκησαν πάνω της οι γονείς συμμαθητών της. Η κατάργηση των θεατρικών συμβάσεων δεν λειτουργεί καθόλου εις βάρος της θεατρικότητας. Επιτείνει, αντιθέτως, ακόμη περισσότερο την φαντασία του θεατή και την συμμετοχή του στα επί σκηνής τεκταινόμενα.
Σκόπιμα αφήνω για το τέλος την ερμηνεία της Θεοδώρας Τζήμου, αυτής της ηθοποιού που καταφέρνει να αποδώσει με επιτυχία την κλίμακα των διακυμάνσεων που υπάρχει στη ζωή αυτού του προσώπου. Από την παιδική αφέλεια και το πονηρό χαμόγελο, μέχρι την πλήρη αποσάθρωση της προσωπικότητας της που ακολουθεί την αντίστοιχη αποσύνθεση του χεριού. Η ηθοποιός σαρώνει τον περιορισμένο σκηνικό χώρο της περφόρμανς (στο θέατρο Αυλαία της Θεσσαλονίκης που παρακολούθησα την παράσταση χρησιμοποιείται ο χώρος του προσκηνίου, ενώ στο θέατρο του Νέου Κόσμου στην Αθήνα που στήθηκε η παράσταση, ο μικρός χώρος του Δώματος), και στα εξήντα λεπτά της παράστασης κερδίζει απανωτά στοιχήματα. Από την πρώτη στιγμή που συναντά τα βλέμματα των θεατών καθώς τους περιμένει όταν αυτοί εισέρχονται στην αίθουσα, αλλά και στη συνέχεια αφού στο μεγαλύτερο μέρος της παράστασης τα φώτα της πλατείας του θεάτρου είναι ανοιχτά και λίγο αργότερα στη "μεγάλη σιωπή", στην παύση που διαρκεί αρκετά λεπτά και που η Τζήμου χειρίζεται με εξαιρετική μαεστρία, επιβεβαιώνοντας τη βαρύτητα της σωστής παύσης στη θεατρική πράξη. Το αποκορύφωμα είναι η τελευταία εικόνα της παράστασης όπου η γυναίκα περιγράφει τους όρους του συμβολαίου που έχει υπογράψει και αναδεικνύει την απόλυτη εκμετάλλευση της ως ανθρώπινη ύπαρξη. Ο αποστασιοποιημένος και ψυχρός τρόπος που χρησιμοποιεί η ηθοποιός για να περιγράψει αυτές τις ταπεινωτικές στιγμές, σαν να διαβάζει τη λίστα με τα ψώνια του σούπερ μάρκετ ή τις πληροφορίες καταλόγου, είναι πιο καθηλωτικός από ότι αν έπαιζε με ένταση και στόχο την πρόκληση συναισθήματος.

Κορνήλιος Ρουσάκης

Πλατεία Αριστοτέλους-Λευκός Πύργος: ένα... βαλς δρόμος

Tanz macht Frei

Μία συμπαραγωγή με τον Δήμο Θεσσαλονίκης που σηματοδοτεί το τέλος του "Πεδίου Δράσης Κόδρα 2012" και την έναρξη των "Δημητρίων".

Η ιδέα βασίζεται σε αναμνήσεις και μύθους αυτής της πόλης. Στη διάρκεια της συλλογής στοιχείων για τη Θεσσαλονίκη μέσα από προφορικές μαρτυρίες προέκυψε η πληροφορία ότι κάποια στιγμή στο παρελθόν, πολίτες της Θεσσαλονίκης χόρεψαν ένα βαλς στην παραλιακή οδό, σημερινή λεωφόρο Νίκης.
Η performance δεν έχει τη λογική της αναβίωσης ούτε της πραγματοποίησης ενός μνημοσύνου σε κάτι που ενδεχομένως συνέβη στο παρελθόν, αλλά μέσω μιας δημιουργικής διαδικασίας να παρουσιαστεί μια εικαστική πρόταση με εκκίνηση αυτό το γεγονός.
Στην performance που έχει διάρκεια 20 με 30 λεπτά, συμμετέχουν περίπου 150 άτομα που θα κινηθούν από την πλατεία Αριστοτέλους προς τον Λευκό Πύργο. Οι συμμετέχοντες δεν είναι επαγγελματίες χορευτές και είναι όλων των ηλικιών.
Η μουσική και ο χορός σαν δομικά στοιχεία αυτής της performance παραπέμπουν στο κλασικό βαλς. Ο πυρήνας είναι o ίδιος όμως, στη διάρκεια της performance αποδομείται και δομείται ξανά με καινούρια στοιχεία, τα οποία προσθέτουν η χορογράφος και οι μουσικοί που συμμετέχουν στο project.
Το Tanz macht Frei σαν τίτλος από τη μια, αναφέρεται στον Lorenz Diefenbach και στο έργο του Arbeit macht frei: Erzählung von Lorenz Diefenbach του 1873 το οποίο κατοχυρώθηκε ως ναζιστικό μότο, καθώς τοποθετήθηκε στις εισόδους των στρατοπέδων συγκεντρωσης, και από την άλλη, στη φράση της Pina Bausch "Tanzt, Tanzt sonnst sind wir verloren" (Χορέψτε, χορέψτε αλλιώς είμαστε χαμένοι), η οποία έγινε ο τίτλος στην ταινία-αφιέρωμα για την Pina Bausch από τον Wim Wenders.
Το Tanz macht Frei είναι μια performance που προσκαλεί τον κόσμο να συμμετέχει, συμπεριλαμβάνει το κοινό της άμεσα, αναφέρεται τόσο στη μνήμη της Θεσσαλονίκης όσο και στους πολίτες της, εκφράζεται μέσα από τις παραστατικές τέχνες και τις παρουσιάζει με ελευθερία.
16 Σεπτεμβρίου, 8 το βράδυ στην πλατεία Αριστοτέλους.

Επιμέλεια-Ιδέα-Οργάνωση: Νίκος Μυκωνιάτης, Ιστορικός Τέχνης
Χορογραφία-Συντονισμός: Χαρίκλεια Βουτσά
Μουσική: Θέμις Βελένη/Κωνσταντίνος Βελένης
Συντονισμός εθελοντών: Μάκης Ανανιάδης
Στην performance συμμετέχει η ομάδα κρουστών "Κρούση".

http://www.facebook.com/events/406381742744570/

Λογοτεχνικό τριήμερο στην Καλαμαριά

Η εισφορά της Θεσσαλονίκης στη νεοελληνική λογοτεχνία,
14, 15 και 16 Σεπτεμβρίου στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς Μελίνα Μερκούρη.
Στα 100, μέχρι τώρα, χρόνια του νεοελληνικού της βίου, η Θεσσαλονίκη εισέφερε στα εγχώρια γράμματα πληθώρα πρωτοποριακών ποιητών, πεζογράφων και δοκιμιογράφων, καθώς και επιδραστικών περιοδικών, σε βαθμό που η πόλη να αναδειχθεί σε ιδιαίτερα αξιόλογο πνευματικό κέντρο, κάνοντας πολλούς ιστορικούς και μελετητές της λογοτεχνίας να μιλούν για "Σχολή Θεσσαλονίκης".
Αυτή την ιδιαιτερότητα των λογοτεχνών της Θεσσαλονίκης, που "καλλιέργησαν νέες ψυχικές διαθέσεις και επέβαλαν καινούριους εκφραστικούς τρόπους", φιλοδοξεί να παρουσιάσει η Λογοτεχνική Σκηνή του "Παρά θιν' αλός", σε ένα τριήμερο εκδηλώσεων που περιλαμβάνει ομιλίες από καταξιωμένους μελετητές, βίντεο αρχείου με διακεκριμένους εκφραστές της λογοτεχνικής Θεσσαλονίκης που δεν ζουν πια, καθώς και αναγνώσεις ποιημάτων και πεζών από σημερινούς συγγραφείς της πόλης, συνοδεία ζωντανής μουσικής.

Το πρόγραμμα του τριημέρου έχει ως εξής:

Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου
Ντίνος Χριστιανόπουλος, ποιητής και μελετητής της λογοτεχνικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης (θα μιλήσει για την περίοδο 1912-1932) και Αλέξης Ζήρας (κριτικός λογοτεχνίας, πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων, θα μιλήσει για την περίοδο 1933-1945).

Σάββατο 15 ΣεπτεμβρίουΔημήτρης Κόκορης (φιλόλογος, συγγραφέας, θα μιλήσει για την περίοδο 1946-1955) και Νέτα Αποστολίδου (επίκουρη καθηγήτρια Α.Π.Θ., θα μιλήσει για την περίοδο 1956-1970).

Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου
Θανάσης Μαρκόπουλος (φιλόλογος, ποιητής και κριτικός, θα μιλήσει για την περίοδο 1971-1980) και Βαγγέλης Χατζηβασιλείου (κριτικός λογοτεχνίας, θα μιλήσει για την περίοδο 1981-σήμερα).

Κατά τη διάρκεια του τριημέρου θα γίνουν:
- Προβολές μικρών σχετικών βίντεο με σημαντικούς λογοτέχνες που δεν ζουν πια να διαβάζουν λογοτεχνικά τους κείμενα ή να μιλούν για το έργο τους (από τους Στέλιο Ξεφλούδα, Γ. Θ. Βαφόπουλο, Ν. Γ. Πεντζίκη, Ζωή Καρέλλη μέχρι τους Ν. Μπακόλα, Τόλη Καζαντζή, Ανέστη Ευαγγέλου, Γ. Ιωάννου, Ηλία Πετρόπουλο…)

- Ανάγνωση ποίησης και πεζογραφίας από σημερινούς λογοτέχνες. Συμμετέχουν (με αλφαβητική σειρά) και διαβάζουν (κυρίως επιτόπου και ελάχιστοι εξ αποστάσεως): Κούλα Αδαλόγλου, Ρούλα Αλαβέρα, Γιώργος Αλισάνογλου, Bασίλης Αμανατίδης, Μπίλη Βέμη, Δημήτρης Δημητριάδης, Άκης Δήμου, Σταύρος Ζαφειρίου, Ισίδωρος Ζουργός, Πάνος Θεοδωρίδης, Γιάννης Καρατζόγλου, Κατερίνα Καριζώνη, Δήμητρα Κατιώνη, Μαρία Κέντρου–Αγαθοπούλου, Έλσα Κορνέττη, Θωμάς Κοροβίνης, Μαρία Κουγιουμτζή, Χλόη Κουτσουμπέλη, Κώστας Λαχάς, Δημήτρης Λεοντζάκος, Στέλιος Λουκάς, Απόστολος Λυκεσάς, Πρόδρομος Μάρκογλου, Μάρκος Μέσκος (διαβάζει ο ηθοποιός Δημήτρης Ναζίρης), Δημήτρης Μίγγας, Αλεξάνδρα Μπακονίκα, Τόλης Νικηφόρου, Σοφία Νικολαΐδου, Μανόλης Ξεξάκης, Κώστας Πλαστήρας, Σάκης Σερέφας, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Περικλής Σφυρίδης, Μελίτα Τόκα-Καραχάλιου, Θανάσης Τριαρίδης, Ντίνος Χριστιανόπουλος.

Τη Λογοτεχνική Σκηνή συντονίζει ο συγγραφέας Γιώργος Κορδομενίδης.

http://politismos.kalamaria.gr/frontend/new.php?aid=331&cid=45